|
| |
| |
| |
37
Fouk hat Hylck in pear dagen frij jûn.
‘Dû bist sa oerstjoer fan Brún!’ sei se.
Hylck sei net nee, woe wol witte, dat it har oangien is.
‘Hast, salang ast hjir bist wol in kear nei hûs ta west?’
‘Nee, Fouk, ienkear sei Heiltsje it al, mar der kaam neat fan.’
Fouk skodhollet, dat is gjin wurk.
No is hja al in mannich dagen thús.
Hja wie sa bliid har mem wer te sjen en it nije suske foar 't earst.
En dochs. Wat is der? Hoe komt it, dat hja it sa iens net mear binne?
Hylck kin mem ek alles net fertelle. Mem fielt dat, siket, hifket, taast.
Hylck praat mei Maaike ôf: ‘Ik wol strak de turflannen yn en by de bulten sjen.’
Maai is oan 't stopjen. It wurdt tsjuster yn it lytse hokje, dêr't de fammen tegearre sitte, it ljocht falt noch skraachwurk yn troch de himpen finsterkes.
‘Dêr't ik altyd boarte, dêr't ik wrotten ha mei jim!’ mimert Hylck lûdop.
Bûten hearre hja klompen op 'e liemgrûn, der geane guon foarby.
‘Hè, ik sjoch neat mear!’ seit Maaike.
‘Net eagen knoeie, Maai, dat wol mem net heal lije.’
Der is in skoft stilte.
| |
| |
Hja sjogge in pear roeken yn de skimer loom troch de loft silen.
De fammen witte net te praten jûn, krekt as binne se ferlegen foar elkoar.
Wêr moat Hylck fan fertelle? Fan Siertsje, Gerke of Brún? Fan Brún en Heiltsje hat hja trouwens langernôch op 'e tekst west. Soe Maaike dat fan Siertsje begripe kinne? Maaike hat altyd wat bernlik west. Skerp nimt hja Maai op. It fanke is âlder, wizer wurden. Hja sil fan jonges witte. Dêr moat hja by laitsje. Hja witte safolle yn in lyts hûs en it folk is rûch, oars as yn Gaasterlân, sa besteklik en skruten net.
‘Ik fiel my sa nuver,’ seit Maaike, ‘krekt as bin ik bang.’
‘Wy moasten ús ris tjirgje,’ andert Hylck, ‘wy lykje âlde minsken. Sille wy der út jûn?’
Wat stikem fertelt Maaike: ‘Aanst komme der folle jonges, ja, in kloft. Hja ha boadskip dien fan 'e middei. It is ek om dy. Hja wolle nei de bulten, seine, der wie in spoek te sjen.’
‘Sille wy? Foarhinne kamen wy der folle. Fijn, dat allegearre nochris troch te meitsjen. Ik moat beweging ha. De fuotten ridelje my. Komme se gau?’
Dêr hearre de fammen al wat, stowe bûtendoar, mar it binne de bern mei mem.
De bern moatte earst oan 'e kant en ite. Maaike helpt al.
Hylck stiet dernei te sjen, 't is krekt of stean har thús de hannen net mear nei 't wurk, of is hja de trie hjir kwyt.
Heit komt ek thús. No oan 't miel. Gau! As allegearre ree binne en de lytse bern op bêd, roppe de famkes: ‘Mem, wy geane it fjild yn.’
‘Goed, mar net lang!’
‘St, st,’ docht Maaike mei de finger op 'e mûle, ‘kom gau!’
In ein it fuotpaad op dêr stean hja allegearre, feanterjonges en fammen; earm en feal yn 'e klean, mar ien en al nocht.
Ja, tinkt Hylck, krekt as foarhinne. Fijn!
Allegearre meiinoar by de lange wyk lâns. Hja mocht der graach allinne ferkeare, mar sa mei-elkoar is ek kostlik. Hylck wol
| |
| |
jit ien kear ien fan harren wêze, net tinke oan har dreamen fan alear, har winsken en ferwachtings, inkeld ien fan harren wêze.
No gean hja yn lange rigen, earm yn earm, dogge lûdroftich en sjonge it út. It is wol tsjuster, mar de stjerren brekke troch. In stjerheldere nacht docht kâld oan, mar by harren baarnt de libbenswaarmte wol. Hja gean yn bliere opteine wille, trije lange rigelen jongfolk. Hja folgje, dûnsjend, de rjochte wyk, dy't glinsteret as in sulveren lint.
Earne blaft in hiemdogge. Folle mear hûnen slaan oan, hja hearre it net, hja sjonge, raze dertsjinyn, dat de bisten wylder en wylder oangean.
‘Fleur haw ik nedich,’ tinkt Hylck, ‘en Maaike hat der ek ferlet fan.’
‘Kom jonges,’ falt hja út, ‘kom, kom!’
‘Wy komme dochs?’
‘Samar ju.’
Hja soe rinne wolle, fleane, dûnsje, dwylje. Wa hat har beet?
Wa leit har de hân om de mul?
Hja siket, oft hja him ken.
It is Geart en Arjen is oan de oare kant. Mar Geart syn hân fielt hja. Geart, dy't as jonkje al om har hinne dangele, goed, trou as in hûn.
Oeral sjogge hja no wetter ljochtsjen, it stille wetter fan wiken en petten, hja binne yn 't ûnlân, dêr't de turven yn steapels riigje.
Sjoch, de stjerren skine ek út it wetter wei. Hylck wurdt sa fleurich. Al de swierrichheden ha nea bestien. Hjir is it blide, it fertroude fan thús, doe't hja fan Gaasterlân gjin weet hie, noch fan in Gaasterlânske boeresoan. Wei Siertsje! Ik wol wille ha, ik libje wer.
Al de fammen en feinten krioelje hjir trochelkoar hinne, sitte elkoar efternei, binne boartlik en oerdwealsk. De famkes giere it út, hja ferwachtsje it bjusterbaarlike, hja ferwachtsje in spoek.
Ynienen stiet der wat wyts tusken de turven yn. Hja binne stil. Guon laitsje senuweftich. De fammen sille oanstellerich flechtsje, mar de jongfeinten roppe: ‘Derhinne!’
| |
| |
Mei mannemacht fleane hja der op yn, de fammen gycheljend en oe-roppend derefteroan, ree te flechtsjen by elk krityk gebear. Mar it spoek naait út. Meiinoar yn de mande efter in bang spoek.
Hui, hui, toe dan! Wêr bliuwst? Wêr giest? Hjir spoek! In pear alderdryste knapen ha him al te pakken. It spoek âlet. Dan is 't hiele spoek wei, in wyt kleed leit fersille tsjin in turfheap oan.
‘Fammebangmakkerij,’ seit Hylck. It jongfolk giet yn pearen, krûpt ferside tsjin turfheappen oan. Fêste pearen en nije pearen. Noch wurdt der flein en oangien tusken de bulten troch. Hylck stiet allinne, sjocht fol geniet it boartsjen oan, heart gelúster efter heappen wei, in famke laket. Wie 't Maaike? Mar hja tinkt hyltyd, dat hja Maaike heart. Wa soe by Maai wêze?
Immen pakt Hylck beet. Hja skuort har los, draaft by de wyk lâns, batst iderkear tsjin immen oan, heart laitsjend nei 't sabeare gefoeter.
Wurdt hja noch efterfolge? Hja is no allinne, heart der net mear by, dat is spitich. Wêr is Geart dan? Dêr sjocht Hylck syn koart stal. Of is 't him net? Al wer grypt immen har beet, ‘Hylck,’ lústert in stimme. Hylck rint! Hy komt efter har oan. It wurdt in wylde jacht, stroffeljend yn 't donker oer heappen en fuotten hinne tusken oaren troch hyltyd deselde lytse feint efter har oan.
It wynt har kostlik op. Gryp my dan, tinkt hja, mar dû krijst my net. Wol hja dan net? Hy hâldt oan, it fanke sil him net ûntkomme. Grif net, hy ken der har út. Dêrom is hja jûn dochs kommen? Hylck stiet boartlik stil, sit ferside tusken de bulten yn, fljocht it donker wer yn, altyd foar him út. In feint flokt, in faam laket. No is hja út 'e bulten wei, tripket licht oer it flakke lân. It turflân efter har, foar har de effenens fan in grut stik greide. Dûnker stykje de heappen út njonken de ljochte streep fan de wyk. Withoefier. Hylck stiet yn bewûndering stil. Hoe moai is dat! Mar dêr komt de feint wer oan, hja glydt hastich fuort. Hjir kin de feint hurder, keart neat syn gong, kin hja net ferside krûpe. Hja heart him deunby, efter har, njonken har, by har, syn earmen binne om har hinne.
| |
| |
‘Hylck!’
‘Geart!’
Kom, sil hja net ien jûn, ien kostlike jûn wat losse wille meitsje? 't Is wer as foarhinne, doe't der neat wie as de nije bloeiende ferwachting. Wa ferbiedt it har? Gerke? Siertsje soms? Hja laket spotsk.
Hymjend stiet it pear no byelkoar.
‘Kom,’ seit Geart. Hja folget him. Nee, mei him sitte of lizze wol hja net.
‘Bist in nuveren,’ seit er, ‘wêr krijst dy oankomsten wei? Hja dogge it allegearre. Sjoch mar, is der earne noch in pear? Wy allinne noch. Kom gau. De jûn is samar om.
‘Nee, Geart. Toe, doch sa net. Wês jûn oars. Lit ús kuierje. Bring my no thús.’
Hy jout fuort gjin antwurd. Hja mient der neat fan: ‘Jeuzelje net. Kom, wy sykje in gaadlik plak.’
‘Geart, ik fyn 't hjir sa moai, ik wol 't sjen, genietsje. Ik wol neat oars as wat moais. Nee, dat net.’
‘Bist in nuveren,’ seit er wer, hellet har oan, tutet har. Frjemd, hja hat der gjin hekel oan. 't Is of krûpt Eeuwe har oan. It is wat goeds. Mar hja seit jitris: ‘Geart, ik wol oars neat as mei dy kuierje. Toe ju!’
‘Hjir,’ seit Geart. ‘Fratsen allegearre. Dat wolste. Ik wit it wol.’ Hy tutet har oanienwei, hja hinget hielendal tsjin him oan. Hja wol it al, wol it net. Hoe rymt dat?
Geart genietet. Dat kreaze fanke. Hy wol mei har lizze, triuwt har del.
Mar Hylck komt ta harsels. ‘Nee!’ seit hja batsk. ‘Wolst my nei hûs ta bringe of net? No moatst it witte.’
Oan har toan heart er dat it tinken is. ‘Nee net,’ ferset er him. ‘Ik wol krekt as de oaren, ik wol gewoan wêze en mei dy.’
Hylck fljocht by him wei. Hy tinkt, it is wer boartlikens, hellet har hommels yn, sil wer mei har oangean. Hja slacht him op it wang. Efkes stiet er beteutere.
‘Dêr dan,’ seit er, nimt har yn de earm en rint mei har fuort, ‘ast dan perfoarst net oars wolst!’
| |
| |
Hy hakselt lykwols noch protteljend tsjin, ‘mei Maaike is der mear oan.’
Hylck is rêstich, begrypt, hja hoecht net oer Maai yn te sitten. Dat komt skielk wol goed. Geart is in bêste jonge.
As Maaike einlings thús komt, sitte hja tegearre yn de finsterbank.
Maai is stil, giet by harren wei en yn 'e hûs.
It is lûkerich, mar hja steane yn de lijte.
‘Ik gean ek nei hûs ta,’ seit Geart, ‘ik haw in moaie faam hân jûn.’ Hy laket. It spyt him ommers ek, al docht er ûnferskillich.
‘Moarn nim ik in oarenien, dat wik ik dy.’
Sunich freget er har: ‘Wolst wier net ju?’
Hylck slacht him beide earmen om 'e hals en lústert: ‘Dû bist in leave jonge.’ Hy lit Stil gewurde, docht neat werom.
‘Silst goed foar ús Maai wêze?’ freget hja.
Sa sil hja hastich by him wei.
Dan ynienen fielt hja, hoe sterk er wurden is. Hy knypt har benei fyn.
‘Dêr dan,’ himet er, ‘dat hast fertsjinne. En ik sil op Maaike passe, dêr kinst perfoarst op oan. Mei wisse stappen giet er fuort.
‘En dat is Geart. Is, wat ik him frege, dan benei ûnmooglik? Of begear ik de rêst foar't de dei út ein set is?’
It is har, oft hja no foargoed ôfskie nommen hat fan alles, dat har bynt oan 't foarhinne. En hat Gaasterlân it wûn? Is it ek sa, dat hja harsels dêr te jou oanbiedt, wylst hja hjir in earlik boask ôfwiist? Hja smyt de holle yn de nekke. En al wie dat sa?
Hylck giet yn 'e hûs. Krekt is hja it gonkje troch, of dêr krijt hja in trewinkel yn 'e rêch, dat hja de keamer yntûmelt. Is 't heit? Hat de divel wer ris yn, dus. Hark, wat boldert er. Hylck is eangstich, soe him dochs it grutste, swierste flokwurd yn it antlit roppe wolle. Hja krijt noch in pear triuwen, dat hja oerside falt en de heit raast, raast mar. Hja woe him lyk oanfleane, him wit wat dwaan, mar doar net heal.
Dêr giet de doar, der komt immen yn. Hja fernimme neat. Mem komt fan 't bêd en oan de keamersdoar beart hommels in
| |
| |
lûde stimme: ‘No moatst hurd ophâlde, Harke, en oars bart der in ûngelok.’
Maaike is by de ljedder delflein en mem keart en ropt: ‘Toe Geart, gean bûtendoar,’ Hja troaie Hylck de treppen op.
De heit stiet oerstjoer te praten yn himsels. Dêrboppe ûnder it lege tek binne hja no stil.
Hylck winsket, dat de tiid om wêze mocht. 't Is inkeld om mem noch.
Hark, Maaike skriemt. Wat is der dan oan?
Maaike jout gjin beskie.
‘Dû krijst in bêste jonge, Maai!’
Maaike snokt, mar freget efkes letter: ‘En ik miende, datstû...’
‘Nee, fanke, dit wie samar. Ik mei him graach lije, mar net foar dat.’
‘Silst goed om mem tinke, Maaike, as ik fuort bin?’
‘Fansels.’
‘Ek op de bern.’
‘Wat skeelt dy?’
Hja komme elkoar tige nei jûn.
Hylck wit net wat har mankeart, betinkt hoe't hja allegearre, dy't har leaf binne in oppasser taskikt hat, krekt of sil hja se nea wer sjen.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd