|
| |
| |
| |
16
Nei 't melken en 't iten sitte hja op syn sneinsk om de tafel hinne. Der wurdt folk roppen. Fuortdalik giet ek de keamersdoar en Gerke komt yn.
Boerinne seit freonlik: ‘Wy hiene dy al ferwachte, Gerke. Hylck, langje de feint in stoel.’
Hylck set de stoel del en jout Gerke dêrmei it goede teken, it teken, dat er oannommen is.
Fansels, oars hie hja ôfberjocht dwaan moatten, tinkt Gerke. Of soe hja net skriuwe kinne? It docht der net ta, it wiist goed foar him en it is in moai fanke. Hja leart it Gaasterlânsk goed by omke, dat krûmpraten mei er net lije, it soe jin der fan op 'e tonge kidelje.
Wis leit er de knibbels oer elkoar hinne. Hy hat mei maaie in nije sneinske broek koft, dy slút moai om 'e skonken, it guod is noch suver swart. Gerke fielt him hjir thús. Omke liket tasjitsk, jout him in sigaar, muoike is ek op 'e trie. Spitich dat er om de faam komt, mar dat kin hy net helpe en de faam is 't wurdich. It muoit him genôch, dat syn staach ôfsakke is. As er leauwe mei wat heit seit, dan is omke Barre der mandélich oan, mar Gerke ken syn heit ek, net degelik, net fêsthâldend, mar los en fierstente folle koartswyl yn 'e holle.
Hja hawwe 't yn 't earstoan wakker oer de nije boargemaster, ien fan 't Riister slot. Hy is goed foar 't folk, sit los oan 't jild, in bêste lânhearre.
‘Mar hy sil 't ûnderfine,’ seit Barre Siertsjes.
| |
| |
Gerke hâldt grytman syn wâl op, hat it oer oare lju helpe en sa. Ta antwurd praat Stoffelsma yn himsels, nimmen heart krekt, wàt er seit: ‘Sa praat sok folk.’
‘Hy jout him earm,’ komt der noch út, ‘hy hat syn ferstân net.’
Dêrmei is dit praat foar him ôfdien.
Hy wol op bêd, seit er.
Dat is foar allegearre it teken. De mulkeamer rekket leech. De boer begjint him út te klaaien. Dêr sit er op 'e stoel foar 't bedstee yn de grauskieppewollen ûnderbroek en lûkt de knibbelbannen los.
Hylck sjocht al syn bewegings frjemd sekuer. Hja wachtet, hoe moat it, hoe is de gewoante yn sa'n sitewaasje, hja wol oereingean, mar dan leit Stoffelsma op 'e knibbels foar de stoel. Gerke docht de hannen der by gear.
Heiltsje is yn de stookhut dwaande, komt troch de gong toffeljen, batst de doar iepen, mar hâldt hommels yn, docht de doar o sa hoeden efter har ticht en wachtet roerleas.
Sil it nea dien wêze? tinkt Hylck en fielt har skuldich om't hja jûns mar sa'n hiel lyts eintsje bidt.
Einlings klautert de boer oer de hege bêdsplanke hinne. Heiltsje winkt it pear, hja moatte mar nei de hutte gean. Hja krije goede rie mei oer 't oaljepitsje, oer it net te lang meitsjen, om't hja moarn ek wer betiid moatte.
It pear harket nei Heiltsje' fuotstappen, as hja oer it strjittepaadsje slydsket en de hûs yngiet.
Gerke giet om 'e hutte hinne, fielt oan it lûk.
Hylck stiet yn 'e doar. Is dat Siertsje dêr by de hoeke fan 't foarhûs? Der is al in skaad, mar it is te tsjuster om skerp te sjen, it kin Brún ek wêze.
Ticht giet de doar, it heakje komt derop. Gerke beävensearret dat.
Der stiet kofje op 'e kachel en boerinne hat koeke reeset.
‘No is 't foarinoar,’ seit Gerke wolfernoege. Hylck wol witte, oft it om de famyljebannen is, of om't boerinne in royale rite hie?
De buorkerij leit yn de skimer fan de iere simmernacht, in
| |
| |
mânsk silhûet tsjin it ljochte loftferwulf. Alle libben sliept, der is net mear it lûd fan warber folk, de sterke woldiedige rêst foar de kommende nacht hearsket. Der is in skreau fan in houtakster en lyts wyld getsjirm, de eangst fan fûgelguod dat ûntwike wol. Dy't skerp lústert, fernimt it rûzjen fan de bosk, dat as in sêft oargel troch de nacht sjongt.
De strúnjeiers binne warber. Hja witte der alles fan. Gerke sit by de nije faam fan Barre en Heiltsje. Hja ha ferskûl lein, ha Gerke de stappen fan de fuotten teld, binne neierby glûpt it paad njonken de hage lâns. Hja lizze no efter de hage, fiif, tsien of mear, ferburgen yn it twiljocht fan de simmernacht.
Sjoch, de fjurhuttedoar wurdt tichtlutsen, noch in hoart geduld, it pear moat wenne. Op hoassokken glûpe hja nei it giele hert yn 't lûk. Sêft gegniis, warskôgjend suskjen. Hja kinne neat gewaarwurde, hâlde it ear tsjin 't lûk, hearre ek neat. Dan sille hja al dwaande wêze. Hoeden, hoeden! Lit it net rattelje. Toe mar Lútzen. Iepen giet it lûk. Hja stjitte elkoar oan, triuwe de fûsten yn de bûsen. Is dat in pear? Elk op in stoel. En swart sjen! Hja hiene har dy faam libbener tocht, wat docht hja ek by dy soerstút! It oaljepitsje laket it út, hea, hea, sa'n pear! en glimket fan it manljusantlit nei it frouljusantlit. Hylck giet oerein, skinkt kofje yn. Hja wachtsje lang, wat sil der komme? 't Is om 'e nocht, der is gjin avensaasje. Sunich giet der in feint oer de strjitte, triuwt in houtsje by de klink yn -: oant moarnier!
Hja batse op 't ûnferwachtst tsjin 't rút oan. Hylck fljocht kjel oerein. Gerke bêdet har del, it binne strúnjeiers.
‘Stiet it blyn no iepen?’
‘Fansels.’
Gerke sil derhinne, de doar sit ticht, wol net iepen, gjin ferwegen oan. Bûten klinkt in heldere jongeslaits. Titte?
Gerke blaast it ljocht út, no binne hja feiliger.
‘Hylck!’ seit Gerke.
Hylck trillet, sa't er har namme neamt.
Wêrom kin hja net los en licht lyk foarhinne?
‘Toe, Gerke, besykje it nochris, ik wol derút kinne.’
| |
| |
‘Dû kinst der net út.’
‘Ik wòl der út.’
‘Doch net sa bjusterbaarlik, der sit in houtsje foar, it kin net.’
‘Hy seit der efteroan: Dy kweajonges meitsje wille op 'e dei des Heare, der sit gjin earnst by har.’
Hylck tinkt, hat hy dan nea sa dien? Is hy sa'n deade? Hja triuwt sels oan de doar, besiket de klink, roppe doar hja net, mar wol ek net mei Gerke opsluten sitte.
Ynienen raast hja it út, der ploft wat op de kachel del.
Jitris raast Hylck. Dêr boppe laket it ynholden. Gerke taast mei de hannen, wêr't hja is en hellet har by de tafel.
Wat hat er Sterke hannen, hy docht har sear.
Hja tinkt oan Siertsje' hannen, sa't hy har fan 'e wike beet hie.
De man wurdt wekker yn Gerke, hy hat no in faam, sil der in faam oan ha, hja hat him oannommen, fljocht net op him ta, mar dat heart ek net foar in faam.
Hylck lit dwaan, it kin net oars, sit op syn knibbel, lit har tsjin him oantriuwe. Syn brede wurkhannen hat er om har mul. Hylck fielt de azem út syn mûle yn koarte felle streken oer har holle gean en rydbosket. Syn antlit siket harres, syn mûle wol harres, hja wearzget.
Earst sit hja stiif stil. As er aloan dryster wurdt en freget om har aktiviteit, hja him hyltyd sa slim rûkt, slacht hja hommels mei de fûsten op syn holle, op syn hurd hier, dat plat op de plasse plakt. ‘Gean wei, gean wei,’ oft in soart oerynstinkt har twingt te iggewearjen tsjin de man, dy't har skeine wol.
Earst tinkt Gerke oan jongfammefratsen; as hja net ophâldt, wurdt er poer en koart, de holle is him nea in jelne lang, mar wreed giet er syn gong. Hy kin dat frouljusbegryp brekke, as er dat wol. Hy set har flak foar him del, knypt har tusken syn knibbels yn, hâldt har earms krampeftich beet. Hy freget: ‘Wat wolst. My ha of net? En wêrom hast my dan net ôfskreaun?’
Hja andert dimmen: ‘De boer woe 't ha en oars krij ik binnentiids dien.’
‘Dû woest my net ha?’
| |
| |
‘Nee, o nee,’ ropt hja hertstochtlik út.
‘Wolst in oare feint ha?’
Hy freget it trijeris, foar't hja beskie docht: ‘Dêr hastû neat mei nedich.’
Bûten himsels ropt er heas: ‘'t Kin my ek neat skele. Hark no goed, wat ik sis: Astû wolst of net, dû wurdst myn wiif, miskien gauwer ast tinkst. En no bist jûn fan my ôf.’
Hy lit har ferheftich los.
‘Gerke,’ seit hja noch, ‘doch sa net.’
Krekt of wurdt hja bang, oft de eangst har oan de kiel knypt. Sil dat har takomst wurde? Sil dàt it libben har bringe? In skrikbyld makket har stiif. Hja ferweecht net, stiet mar stil, deun by de feint, krijt in triuw, dat de betsjoening brekt, trûzelt tsjin de kachel oan, baarnt har hân, fielt it net, seit ek neat. It is hjir sa benaud! Hja fernimt in stoel en falt derop del. Dan gûlt hja sunich, dêr wykt de swierte fan en hja wurdt ûnferskillich. As er al gelyk krijt, dy feint, hawar, Siertsje sil hja dochs net krije en wat hy ek krijt, harsels krijt er nea. Hja begjint derfan te bidden, wat stroffeljende wurden. Koe hja bidde, lyk de boer bidt, sa lang, mei sokke moaie wurden, dan soe God har wol hearre wolle.
‘Hear en ferhear my,’ seit hja by harsels. Der beslút de boer ek alle gebeden mei.
Yn it tsjuster sitte hja en swije de hiele lange nacht. Is in koarte simmernacht sa lang?
Bytiden woe Hylck skreauwe: ‘Sis dan wat!’ Dat swarte brok tichte by har ferweecht net, swijt mar, as wie 't in neare ferskining, in grou ûnhuer bist en hja mient, dat er hyltyd nei har sjocht.
In hoanne kraait op it earste ljocht fan de dage. Oare hoannen jouwe beskie. De earste andert wer, lang, bliid!
De dage komt.
Ferlossing. Hylck bekomt. No is 't gau oer.
Temûk sjocht hja syn kant oer. Sjoch, hy hat de eagen net fan har ôf, dy broeiske eagen.
Hja hearre wat.
| |
| |
Koart en batsk seit Gerke no: ‘Mei fjouwer wiken kom ik wer en foartoan altiten. Ik kom net earder oan dy, as wannearst myn wiif bist. Ferstien?’
Wer sjocht hja yn dy driigjende eagen. Hja fielt har no moediger, sil laitsje, mar de glim stjert daliks op har lippen.
Hja wit, hy mient it, hat in fêste wil, hast by 't ûnnatuerlike ôf. Hja hat in gefoel, dat hy, Gerke, dwaan sil, wat er ûnthjit, mar hja skoddet it fan har ôf, kom no!
Wat mient er? Hy is in feint lyk alle feinten!
Hja seit, wol it fûleindich skerp sizze, it wurdt slop en beheind: ‘Dû hoechst net wer te kommen, wat mienste?’
Gerke gnysket ferachtlik en Barre makket de doar los!
‘Binne jimme dêr noch?’
Dat sjocht er foar syn eagen, tinkt Hylck, mar net ien fan beiden docht beskie. Brún komt derby en Titte; Siertsje nimt stappen by 't weinhok wei.
Hylck woe yn de grûn krûpe.
Titte skatteret. It hier hinget him wyld om 'e holle, hy soe nei de pomp, en dûnset no in yndianedûns.
Hylck glimket pynlik, fljocht op in hûntsjedrafke yn 'e hûs, wol Siertsje perfoarst net sjen.
Lokkich, de boerinne leit noch efkes stil, hat neat fan 't trelit fernommen.
Gerke stapt eptich de reed út. Yn 't sneinske habyt, mei 't remontoir oan 't kjetling, is er sa ta spot fan eltsenien. Hat er it sa lang útholden? Wie 't sa'n koeze faam? Of hiene faaks de strúnjeiers...?
Gerke is in nuveren, hja moatte wat foarsichtich mei him wêze, it doarp wit syn weetsje dêroer.
Dizze nacht hat Gerke djipper oantaast, as er witte wol. Hy ken al dy ornearrings sawol fan manlju as fan froulju, saffolleste sterker wurdt syn foarnimmen. Jitris ûnthjit er it himsels, swart er in eed: hy sil dat tsjeppe fanke ha, mei har lokjend antlit, dêr't de eagen djip fan binne as it wetter fan de see, it wie in wielde om har sear te dwaan, hy soe har pinigje wolle, oant hja foar him krûpt.
| |
| |
As er betinkt, hoe't hja him, oannommen feint, ôfstegere! Hy fernaam it wol, dat hja fan him wearzge!
En jitris seit er by himsels: ‘Mar net earder wer, as wannear't hja myn wiif is.’
‘Ien kear..., it komt!’
|
|
Auteursrechtelijk beschermd