Uit en thuis aan de gracht

[p. 182]

XXVII. Drie porseleinen kopjes

Mevrouw De Ridder, de gepensionneerde mevrouw uit Semarang, is hier vorige week aangekomen en heeft zich - een en al stralend geluk - geïnstalleerd in onze bovenachterkamer met het nieuwingerichte aangebouwde keukentje.

Ze staat er op huur te betalen, ze is kennelijk niet het type, dat iets zo maar zou accepteren. Soit! Paul en ik hebben besloten dat huurgeld meteen door te gireren naar het Rode Kruis. Dus dat is dat.

De eerste dagen van haar verblijf hier hebben we mevrouw De Ridder almaar horen timmeren en zeulen en zingen. Toen ze aan kant was, heeft ze me deftig uitgenodigd en heb ik bij haar thee gedronken.

Ik was razend benieuwd te weten hoe de kamer er nu - na al dat getimmer en gezeul - uitzag. De kamer zag er uit als een Tropenmuseum. Nee, toch eigenlijk ook weer nìèt als een Tropenmuseum, daar

[p. 183]

was ie te levend en te gezellig voor. Alles was een en al felkleurige zij, zilverborduursel, sarong, goudleer en masker.

‘Wat een enige dingen allemaal’, zei ik, om me heen kijkend.

‘Het zijn herinneringen,’ zei mevrouw De Ridder, ‘de resten van herinneringen. Ik ben zo blij, dat ik in deze kamer weer alles om me heen kan hebben. Gaat u hier zitten, bij de haard.’

Ze liet me plaats nemen op een soort ebbenhouten troon. En later schonk ze thee in ragdunne kopjes van Chinees porselein.

‘Mooi kopje....’, zei ik. ‘Maar ik ben zo bang dat ik het fijn knijp.’

Ze lachte. Ze was een lange, wat stakerige vrouw, nog niet zo èrg oud. Ze droeg een min of meer modelloze paarse japon, en ze had kortgeknipt spierwit haar en donkere ogen. Ze ging met zekere gratie op een gebeeldhouwd bankje tegenover me zitten. ‘O, die kopjes.... Het is een wonder dat ik ze heb teruggevonden.... Ze moeten heel oud zijn. Mijn vader kreeg ze indertijd van de regent van.... De naam zou u toch niets zeggen. Het was een epide-

[p. 184]

mie.... Mijn vader was medicus en hij ging naar de kampongs waar de cholera heerste.... De kopjes waren een dierbaar familiebezit.’ Ze lachte wèèr. ‘Maar ù zou ze allemaal mògen fijnknijpen. Ik ben u en uw man zò dankbaar voor deze prachtige woongelegenheid. Ik heb het gevoel of ik nu, eindelijk weer, mezelf ben geworden.’

Ik zei haar, dat ik - als ik al eens lust mocht gaan voelen ‘de vrolijke keuken’ te spelen - vast niet hier zou komen, tussen al die lieve frêle dingen.

Ze presenteerde me bonbons en kleine geconfijte blaadjes, die lagen op een schotel van Djokja-zilver. De geconfijte blaadjes smaakten zoet en scherp tegelijk, naar rozen en peper en nootmuskaat. Door de kale takken van de kastanje in de tuin viel even wat zonlicht naar binnen. De Sumatraanse lap met zijn honderdkleurig borduursel, met zijn gouddraad en spiegelkraaltjes, die de schoorsteenmantel bedekte, straalde een ogenblik als een feestpaleis uit de Duizend-en-een-nacht; een antieke sarong in de hoek was barnsteen en robijn

[p. 185]

geworden; en de ogen van het masker boven de deur leken één seconde te leven. Het viel me moeilijk me te realiseren dat ik hier zat in mijn eigen huis, in onze vroegere logeerkamer, waar nog maar een paar weken geleden Oma Mierema's oude ovale kapspiegel op zijn malle hoge poot had gestaan, en het hemelbed met de donkergroene beddekwast....

Het zonlicht gleed weer weg. Door de ruitjes van de haard viel een rood schijnsel op de handen van de vrouw tegenover mij. Het waren kleine, wat verwaarloosde, wat hulpeloze handen. Ik zei: ‘Ik ben echt blij dat u hier is komen wonen.’ En zij zei: ‘U zult nooit last van me hebben. En als er ooit iets is, dat ik voor u kan doen....’

De omstandigheden wilden, dat er gisteravond echt iets was, dat mevrouw De Ridder voor me zou kunnen doen.... ‘Hemel,’ zei ik, ‘ik hoop dat u het niet brutaal vindt.... Maar is u vanavond thuis?’

Mevrouw De Ridder knikte. ‘Zegt u het maar gerust. Ik heb niets te doen.’

‘Nu dan....’ Ik begon de situatie uit te

[p. 186]

leggen. Ouwe juffrouw Carolien zou de nacht over blijven bij haar nicht van tachtig. Annetje Winkelmeier was het weekend weg met de mandolienclub, en Nurse had een afspraak met een heer, om naar de bioscoop te gaan.... ‘En nu ineens komt mijn man thuis met de mededeling, dat hij voor ons beiden een uitnodiging heeft aangenomen om vanavond fotoprojecties te komen zien bij vrienden, hier vlak achter op de gracht.... Het is dit: de kinderkamer is bij u op de etage. De kleine boeven slapen als regel wel door. Maar zou u het erg vinden een oogje in het zeil te houden? En als ze wakker mochten worden, belt u me dan op. Ik kan in vijf minuten thuis zijn. Is het werkelijk niet te veel last?’

Mevrouw De Ridder was een en al enthousiasme, en Paul en ik gingen met een gerust hart naar de fotoprojecties.

Een en ander is die avond echter toch niet helemaal volgens plan verlopen. Toen we thuis kwamen, hoorden we een groot gejuich van kinderstemmen in mevrouw De Ridders kamer. En toen we even later

[p. 187]

de kamer binnentraden, vonden we daar Karel en Eeltje in een woest schijngevecht met stokken en batak-schilden, terwijl kleine Mette - gehuld in een tijgerhuid - bezig was een grote statige wajangpop in slaap te zingen....

‘Ja,’ zei mevrouw De Ridder, ‘ik was voor de zekerheid even naar ze gaan kijken, en toen zijn ze wakker geworden, en toen heb ik ze maar meegenomen naar hier. We hebben echt plezier gehad samen. Nietwaar, jongens?’

De kinderen juichten, en ze wilden niet terug naar bed, en het was halftwee vòòr ze eindelijk insliepen.

De volgende dag vond oude juffrouw Carolien de ragdunne scherven van zeker wel drie antieke Chinese kopjes in de asemmer van mevrouw De Ridder....

‘Lieve hemel,’ zei ik, ‘dat hebben de kinderen natuurlijk gedaan gisteravond!’, en ik rende naar boven en stamelde, half huilend, hoe vreselijk ik het vond.

Maar mevrouw De Ridder haalde luchthartig de schouders op. Het was zondagmorgen en ze liep nog rond in de lange

[p. 188]

stijve hemelsblauwe kimono, waarin ze - volgens Kareltje - leek op de profeet Elia uit de kinderbijbel. ‘Het was mijn eigen schuld. We hebben elkaar tussen de tafels en stoelen achterna gezeten. Ze zijn niet eens allemààl stuk, die kopjes. Het was het echt waard, het was een heerlijke avond.’