Uit en thuis aan de gracht

[p. 144]

XXI. Incident

Er zou hier een congres voor synthetische baleinen komen. Toen Charlot me dat vertelde, voelde ik even een lichte verbazing. Er waren toch zeker al genoeg gewòne baleinen! Maar goed, dat congres zou komen en Herbert, Charlots man, die er bij geïnteresseerd was, scheen stad en land af te lopen om onderdak te vinden voor de buitenlandse deelnemers.

‘Allemaal industriëlen en geleerden van internationaal peil’, zei Charlot. ‘Zulke knappe koppen.... En zulke interessante mensen....’

Waar wilde ze heen? Ik zei snel: ‘Om deze tijd van het jaar is het gelukkig niet meer zo druk in de hotels.’

Charlot zette haar koffiekopje naast zich neer op de vensterbank en keek me pijnlijk getroffen aan. ‘Hoe bedoel je: hotels? Je kunt mensen die van zò ver zijn gekomen toch niet zonder meer neerzetten in onpersoonlijke hotels? Het is een hele eer, dat

[p. 145]

het congres hier wordt gehouden. We moeten blijk geven, dat we ons onze verantwoordelijkheid als gastland bewust zijn.’

‘O, ja?’ mompelde ik wat onzeker.

Charlot was met haar gedachten al weer bij het huisvestingsprobleem. ‘Bij de Klinkhamers,’ zei ze, ‘komen twee Mexicanen logeren. En de oude mevrouw Hooghertinga neemt er drie uit Pakistan....’

Het congres zou niet onopgemerkt aan me voorbij gaan, dat begreep ik nu wel. De Klinkhamers twee Mexicanen, en de oude mevrouw Hooghertinga drie uit Pakistan.... In gedachte zag ik Paul en mij al met vier Arabieren aan de ontbijttafel zitten.... Beter onmiddellijk eieren kiezen voor mijn geld! ‘Als het maar voor een paar dagen is,’ zei ik, ‘kan ik er wel eentje hebben. Liefst eentje van een beetje dichtbij.’

Charlot haalde haar opschrijfboekje tevoorschijn, en noteerde. ‘Dus één deelnemer. Dan stuur ik je Dr. Siraveler, een Turkse vriend van Herbert uit Parijs.’ Ze sloot het boekje weer in haar tas en lachte me geheimzinnig toe. ‘Die Siraveler

[p. 146]

had ik eigenlijk al van het begin af voor jullie in mijn hoofd. Hij moet een heel bijzonder iemand zijn, niet alleen op het gebied van die baleinen, maar ook in de kunst. Hij is een enorm Beethovenvertolker. Hij speelt op concerten. Als hij komt, zou ik meteen de vleugel maar openzetten. Het is wel gek, dat hij ziekelijk bescheiden schijnt te zijn over dat pianospelen. Je moet hem eenvoudig bij zijn haren naar het klavier slepen. Nu ja, dat is jullie wel toevertrouwd. Dus Siraveler komt vrijdag, tegen etenstijd.’

Vrijdag, tegen etenstijd, verscheen een kleine, wat gezette man met een rood hoofd, felblauwe ogen en steil, rechtopstaand, donkerblond haar. Hij weigerde een sigaret, keek boos naar de theestoof, waaraan hij zijn scheenbeen had gestoten, zei: ‘O yes, they told me, Holland is very cold’, en: ‘O no, thank you, I never touch alcohol....’

Het was een enigszins ontmoedigend begin. Later, aan tafel, bracht ik het gesprek op het Holland-Festival, maar hij

[p. 147]

schakelde meteen over op de synthetische baleinen. Inderdaad, deze man hàd iets ziekelijk-bescheidens zodra het onderwerp kunst werd aangeroerd. Straks, na het eten, zou ik hem wel eens eventjes over die bescheidenheid heen helpen.

Omdat Dr. Siraveler het zo koud vond in Holland, hadden we de haard in de voorkamer aangelegd. Het was er nu om te stikken. De houtblokken knetterden, het licht van de vlammen danste over de rose cherubijntjes van de plafondschildering, bij de vleugel, die open stond, brandde een schemerlamp.

‘Het is een Steinway’, zei ik, met een lichte hoofdbeweging in de richting van het wachtende instrument.

Dr. Siraveler keek me verstrooid aan. ‘Is it really?’ Toen wendde hij zich weer tot Paul, met wie hij - eigenlijk al van de soep af - een gesprek voerde over zijn vindingen en zijn fabrieken, daarbij ieder ogenblik van het Engels overspringend in het Frans, en omgekeerd. ‘Tiens, voilà un terrain qui n'appartient à personne.... Mijn compagnon zegt.... Maar ìk zeg.... Pardon,

[p. 148]

Madame? Of ik wat voor u spelen wil op de vleugel? Ha, ha, ha!’ Hij legde zijn sigaar uit handen, sloeg zich op de knie, en schaterde. Maar toen ik bleef aandringen, betrok zijn gezicht en in zijn ogen kwam een uitdrukking van argwaan.

Ik gaf Paul een knipoogje, dat onze gast best mocht zien en dat hij dan ook zàg. Nu doorzetten! Ik besloot een beetje dartel te gaan doen en greep hem bij een revers. ‘Opstaan en spelen! Daar komt u dit keer niet van af!’

‘Nee, daar komt u dit keer niet van af!’ Paul was me te hulp geschoten en met vereende krachten zeulden we de tegenstribbelende Turk naar de pianokruk.

Maar toen brak het kunstenaarstemperament zich baan. Met een woest gebaar rukte Siraveler zich los, en stoof naar de deur, die hij met een denderende slag achter zich dichtgooide.

Verbijsterd bleven we op zijn terugkomst wachten. Maar hij kwàm niet terug.... Na een minuut of vijf verscheen juffrouw Carolien om te vertellen, dat hij met koffer en al woedend het huis uit was gelopen.

[p. 149]

Woedend? Waarom? Een en ander werd ons duidelijk toen Charlot even later opbelde. Ze zei: ‘Een opvliegend mannetje, hè, die Dr. Siffray’, en ik zei: ‘Hij heet toch Siraveler....?’ Maar Charlot zei: ‘Nee. Siraveler logeert bij een lid van het Concertgebouw-orkest. Dat vond hij bij nader inzien aardiger. Ik had geen tijd meer er over op te bellen. Ik begreep, dat jullie het niet erg zouden vinden als ik een ander stuurde.’

‘Een ander? Dus die man speelt helemààl geen piano?’

‘Wat zou dat!’ zei Charlot. ‘Kan hij even aan de telefoon komen?’ En ik zei: ‘Nee. Dat kan hij nìét. Hij is wandelen....’

Dr. Siffray hebben we niet meer gezien. Hij is gedurende de hele tijd van het congres blìjven wandelen, wat de synthetische baleinen, naar ik vrees, niet ten goede is gekomen.