Uit en thuis aan de gracht

[p. 111]

XVI. Flirtation met een weegapparaat

Paul had met zijn verjaardag van oudtante Sofie een weegapparaat cadeau gekregen.

Oudtante Sofie zit vol fijne trekjes; zonder je ooit iets regelrecht in je gezicht te zeggen, zorgt ze er toch wèl voor, dat je weet hoe ze over een en ander denkt. Als ze bijvoorbeeld vindt, dat je te royaal leeft, zegt ze dat margarine net zo goed is als boter en dat een mens niet altìjd hoeft te rijden; als ze je nieuwe avondjapon ziet, zegt ze: ‘Dat décolleté valt best weg te werken met wat kant’; en als er sprake is van cocktails, zegt ze: ‘In mijn jeugd dronk alleen vader, 's zondags, een glas madera....’ Enfin, het feit dat ze Paul dat weegding liet thuisbezorgen, gaf te denken....

‘Zou ze bedoelen, dat je te dik wordt?’ vroeg ik Paul, hiermee ons aller vage vermoedens tot uiting brengend.

‘Maar ik bèn toch helemaal niet dik’, zei

[p. 112]

Paul verontwaardigd. ‘O nee’, zei ik. ‘Maar je bent natuurlijk òòk niet mager....’

‘Meneer is alleen wat opgeblazen in zijn gezicht’, zei oude juffrouw Carolien. ‘Meneer zit tegenwoordig natuurlijk wèl een beetje met de boorden van zijn overhemden’, zei Nurse. ‘Ja,’ zei Charlot, ‘en als dat eenmaal begint, gaat 't door....’

[p. 113]

‘Je hart krijgt meer te verwerken’, zei Jasper. ‘In zeker opzicht is dik worden gevaarlijk.’ ‘Zie je wel!’ zei Mama uit Aerdenhout, die bij ons logeerde. ‘Doe me één pleizier, lieve jongen, en begin een kuur. Je vader is verleden jaar herboren tevoorschijn gekomen uit een tarwekuur.’

Het ellendige weegapparaat van oudtante Sofie werd neergezet in de badkamer en Paul begon onder Mama's leiding aan zijn vermageringsdieet.

Een tarwekuur is iets onzegbaar saais, je eet twee weken lang niet anders dan tarwemeelpap met honing en daarmee uit. Paul was aanvankelijk in verzet gekomen tegen de tarwe en had gezegd dat hij meer voelde voor een andere kuur, eentje waarbij geroosterde biefstukken te pas kwamen en sherry, maar Mama had voet bij stuk gehouden.

‘Het is natuurlijk dwaas’, zei Paul. ‘Maar Mama is nu eenmaal ongerust en als ik er haar een pleizier mee doe....’

Dus begon de tarwekuur. Mama rekende alles precies uit: hoeveel meel Paul mocht gebruiken, en hoeveel water en hoeveel

[p. 114]

honing. En iedere morgen stond de arme jongen op de weegschaal van oudtante Sofie en controleerde zijn gewicht, dat echter maar niet onder de tachtig kilo wilde komen.

‘Zo zie je maar,’ zei Mama, ‘hoe nodig die kuur is.’

‘We gaan gewoon door’, zei Paul blijmoedig.

‘Als de veertien dagen om zijn krijg je zwezerik’, beloofde ik.

Paul staarde even in een mooie verre toekomst en mompelde wat. ‘Gunst ja, zwezerik. Dat is een idee....’

Ik slaap als regel vast, maar gisternacht werd ik toch wakker door een harde slag of gil of bonk. Ik stoof overeind en trok het licht aan. ‘Paul!’ Maar Paul was weg.

Een mens kan in korte tijd heel wat denken. Ik dacht hoe Paul - slap als hij door de tarwekuur was geworden - moest zijn flauwgevallen in de badkamer. Hij moest zijn neergeslagen met de fles Vichywater in zijn hand. Hij had zich ergens aan vastgegrepen.... Alle wastafelglazen waren

[p. 115]

meegevallen, en de flacon met badzout, en het hele medicijnkastje.... En daar lag hij nu, bewusteloos. Of dood.... Mama was aansprakelijk voor zijn einde. Ik wilde Mama nooit meer zien. Ik wilde mijn man zo snel mogelijk volgen in het familiegraf in Heemstede.... Ik zou.... ‘O God, Pàùl!’

Ik stond in de badkamer en daar was niemand. ‘Gunst....’, dacht ik. ‘Hee....’ Op mijn blote voeten liep ik naar de gang. In de diepte was een vaag lichtschijnsel.

Zonder me de tijd te gunnen naar het knopje van het elektrisch licht te tasten, stommelde ik naar beneden: één trap, langs de zaaldeur, het benedenportaal waar het wit was van maanlicht dat binnenviel door het snijraam, de benedentrap....

In de keuken brandde licht en de deur stond open. Stel je voor dat Paul achter inbrekers aan was gegaan en was neergeslagen met een ploertendoder....

Beter heel zacht doen.... Maar gauw, gauw.... Tegen de gangmuur gedrukt gluurde ik naar binnen.

Gehuld in zijn blauwe pyama, op zijn

[p. 116]

hurken zittend, was Paul bezig de scherven van een schaaltje en een paar borden in een krant te verpakken.

‘Wat doe je?’ vroeg ik binnentredend.

Hij schrok nauwelijks. ‘Gunst,’ zei hij, ‘ben je wakker geworden? Nu ja, voor jou kan het me ook niet schelen. Maar laat Mama hier buiten. Ik kan 's nachts niet slapen van de honger. En dan ga ik naar beneden en eet wat. Daarna was ik alles af. Maar vandaag schoot 't servies uit mijn handen, net toen ik het in de kast wilde zetten.’

‘In de kast wilde zetten....?’ stamelde ik.

Paul lachte. ‘Laten we eerst even die scherven wegstoppen, Marie Eugénie. Waar is de vuilnisbak? O daar! Ik zal je vertellen.... Ik heb een restaurant gevonden waar ik alles verpakt meekrijg. Vannacht had ik een koude kip die ik even wilde opwarmen.... Ik heb nog meer in huis....’

Hij nam me mee naar de studeerkamer, opende de brandkast, en toonde me een keurig opgemaakte schotel. ‘Dat,’ zei hij,

[p. 117]

‘is een zwezerik. Heb jij soms ook honger?’

We hebben samen, middenin de nacht, de zwezerik koud en wel opgegeten.

En de volgende morgen stond Paul weer op de weegschaal van oudtante Sofie en de weegschaal zei: ‘Tachtig kilo....’ Maar als je de weegschaal een beetje verschoof zodat ie half op het badkleedje kwam te staan, zei hij: ‘Vijfenzeventig kilo....’ Nu, en toen hèbben we de weegschaal een beetje verschoven....