Uit en thuis aan de gracht

[p. 85]

XII. Appelketel gevraagd

Charlot belde op en zei: ‘Er komt straks een advertentie van mij in de krant. Ik moet zo'n ronde koperen ketel hebben voor Herberts verjaardag. Je weet wel, zo'n ouderwets ding. Ze noemen het in de antiekwinkeltjes een appelketel, maar ze hebben er daar geen. En zodoende wilde ik het nu maar eens proberen met ons buurtblaadje. Daar hebben we indertijd ook die pingpongtafel vandaan gekregen. De advertentie komt er vanavond in.’

‘Dan mag je vanavond wel thuis blijven’, zei ik, maar zij zei: ‘Nee. Ik niet, maar jij’, en ze deelde me mee, dat ze in de advertentie mìjn adres had opgegeven inplaats van het hare, omdat ze moeilijk allerlei mensen met ketels kon ontvangen zonder dat Herbert het merkte. ‘Het moet tenslotte een verrassing voor hem zijn, nietwaar? Ik had je misschien eerst behoren te vragen of het goed was, maar ik had geen gelegenheid meer. Overigens zal het heus niet storm

[p. 86]

lopen. Er komen vast niet meer dan twee of drie mensen. De prijs laat ik helemaal aan jou over. Nu ja, je ziet maar....’

Ik zàg maar! We zaten die avond nog maar net aan tafel, toen Annetje Winkelmeier kwam vertellen, dat er een dame was op de advertentie.

‘Wat voor advertentie?’ vroeg Paul.

‘Een advertentie voor een ketel’, zei ik. ‘Charlot zoekt een appelketel voor Herbert. Ze heeft ons adres opgegeven omdat 't een verrassing voor hem moet blijven. Een vervelende tijd komt dat mens! Laat haar maar in het kamertje. Ik kom.’

In het kamertje onder de stoep stond een lange magere vrouw in een te kort glimmend zwart jasje. Ze droeg geen kousen en alle tien de toppen van haar wollen handschoenen waren gestopt. Ze zei: ‘Ik ben bang, dat ik u stoor onder uw maaltijd. Maar ik wilde zo graag de eerste zijn.’ Ze boog zich over een grote boodschappentas, en zette een grijs-emaille ketel voor me op tafel. ‘Dat is 'm. Hij is nog van m'n schoonmoeder en ik kan het geld best gebruiken....’

[p. 87]

Vertederd door de toppen, bekeek ik het ding. ‘Hij is keurig’, zei ik. ‘Maar ik ben bang dat ie niet helemaal is wat ik zoek....’

‘Ach here!’ zei de vrouw. ‘En daar kom ik nou dat hele eind voor uit West!’ Ze maakte een moedeloze beweging met haar handen. Ik zag de tien stoppen en dat gaf de doorslag. Ik kocht de ketel van haar voor viervijfenzeventig.

Toen ik terugkwam in de eetkamer, lag Annetje Winkelmeier daar mijn soep van het parket te dweilen. Paul had mijn bord, om het warm te houden, neergezet op de haard, waar het ‘door dreuning’ af was gegleden. ‘Dat geduveljaag ook’, zei hij. ‘Als het nu maar uit is!’

Het wàs niet uit. Gedurende de chocolavla meldde zich een echtpaar met twee koffers. Het echtpaar was jong, gekleed in bruin ribfluweel, en het stond - zoals uit het volgende gesprek bleek - op het punt te emigreren. In de koffers hadden ze een gebruikte keukeninventaris. ‘Daar zitten we nog mee’, zei de jongeman. ‘Er zijn twee ketels bij. Kijkt u zelf maar. U kunt

[p. 88]

de hele zwik krijgen voor vijf gulden.’

‘Maar we bedoelen een antieke ketel’, stamelde ik.

Het jonge vrouwtje lachte wat baldadig. ‘Ach kom nou, mevrouw! Helpt u ons van al die potten en pannen af. Die ketels zijn nog heel goed te gebruiken. En als u ze lang genoeg bewaart, worden ze vanzelf antiek....’

Ik vond het aardige mensen. Ik haalde koffie voor ze uit de keuken, en ze vertelden me, dat ze naar Nieuw-Zeeland gingen, dat ze twee kleine kinderen hadden, en dat ze hard zouden moeten aanpakken. Toen ze weggingen betaalde ik ze tien inplaats van vijf gulden voor de ketels en de rest.

Na het jonge echtpaar verscheen een gepensioneerd ambtenaar met een bronsachtig keteltje, en een eveneens bronsachtig hoogpotig gasstel, dat bij de koop (zeven gulden) was inbegrepen. ‘Ik woon nu op één kamer’, vertrouwde hij me toe. ‘En ik zit er mee in mijn maag.’

Wat moet iemand op één kamer beginnen met een bronsachtig gasstel op hoge poten? ‘Het is niet wat ik zoek’, zei ik.

[p. 89]

‘Maar laat u het toch maar hier. Zet u het wat uit de weg, opzij van de naaitafel.’

Het werd een allergekste avond. Van heinde en ver stroomden mensen met ketels naar ons huis. Ze zaten op keukenstoelen in de benedengang te wachten op hun beurt. Ik slaagde er in sommigen af te poeieren, maar de meeste bezoekers wisten het zò te plooien, dat ze zonder hun meegebrachte ketel het kamertje onder de stoep verlieten. Een - uiterlijk - keurige meneer begon zelfs met grof geschut te werken toen ik weigerde zijn nikkelen bouilloir over te nemen. ‘Dat gaat zo maar niet’, gromde hij. ‘Dacht u dat ik al die moeite voor niets heb gedaan! U vraagt een ronde ketel. Is deze rond of niet? Nou dan!’

De enige antieke ketel, die op het toneel verscheen, had geen bodem, en toen ik daar een bescheiden opmerking over maakte, keek de eigenares, een kolossale vrouw in het tweed, me verontwaardigd aan. ‘Een bodem! Wat doet een bodem er nu toe bij een antiek stuk!’

De volgende morgen belde Charlot. ‘Zijn er nog mensen geweest?’ vroeg ze.

[p. 90]

Ik zei haar, dat er zevenentwintig mensen waren geweest, en dat het kamertje onder de stoep vol stond met ketels. ‘Ik kon ze niet allemaal afschepen’, zei ik. ‘Ze schenen je advertentie niet goed te begrijpen. Je hèbt toch wel een antieke ronde koperen ketel gevraagd?’

‘Allicht.’ Charlot snoof. ‘Wacht even. Ik zal je de advertentie voorlezen.’

Het bleef een ogenblik stil. ‘Gunst wat gek....’, zei ze toen. ‘Er staat alleen “een oude ronde ketel”. Zou ik me dan toch hebben vergist.... Als je er over nadenkt zijn alle ketels rond. En wat betreft òùd....’

‘En wat doen we nu met al die rommel in het kamertje?’ vroeg Paul later.

‘O,’ zei ik, ‘Annetje heeft de nikkelen bouilloir gekregen voor haar grootmoeder van de Lindengracht. En de rest wilde ik maar weer trachten te verkopen, via een advertentie, in het buurtblaadje....’