Uit en thuis aan de gracht

[p. 22]

II. Piet Haen van Saint Germain des Prés

‘Hij lijkt wel gek’, zei Paul nijdig, me over de ontbijttafel Karels brief toeschuivend. ‘Marie Eugénie, heb jij wel eens gehoord van een zekere Piet Haen?’

‘Nee nooit’, zei ik. ‘Wat is er met die Piet Haen? Heeft Karel weer eens iemand, die hier moet logeren? Is het weer zover?’

Het wàs weer zover! Een van Karels Parijse kennissen moest een lezing houden ergens op een Amsterdamse zolder en zou het buitengewoon op prijs stellen gebruik te mogen maken van onze gastvrijheid.

Ik las Karels brief met een rood hoofd van ergernis. Karel, Pauls broer, is een beste jongen, maar hij moest ons niet ieder ogenblik vreemde mensen op ons dak schuiven. In wat voor een milieu hij daar in Parijs leeft, zal mìj een zorg zijn, maar waarom moeten wìj daar force majeure in betrokken worden? Hadden wij hem er indertijd om gevrààgd ons een balletdanseres van zeventig te logeren te sturen? Soit, ze bleek een

[p. 23]

allerliefste oude dame te zijn en ze noemde iedereen ‘mon amour’, maar ze bleef volle zes weken.... En zaten wij vorige maand te wachten op dat echtpaar-met-de-harp, dat hier moest zijn voor een concert-cyclus? En lag het speciaal op ònze weg onderdak te verlenen aan het Poolse meisje, dat even ‘moest verdwijnen’ uit Parijs om een liefdeshistorie? Nee toch? Nou dan!

‘Wat schrijft hij nou eigenlijk precies?’ gromde Paul. ‘Wat zegt hij ook weer dat die vent doet?’

Ik keek de brief er nog even op na. ‘Hij is een baanbrekend genie’, zei ik. ‘Een literator, eentje van de allerjongste generatie.... Hij schijnt “een figuur” te zijn in Saint Germain des Prés....’

Hoe dan ook. Piet Haen, die zich Pierre Haën liet noemen, was in elk geval iets heel aparts. Met een ringbaardje - dat eigenlijk meer om z'n hals dan om z'n kin zat - een wildieren jak en een tweed pet - die hij het achterstevoren, met de klep in zijn nek droeg - arriveerde hij de volgende dag tegen etenstijd.

[p. 24]

‘Kan ik een bad nemen?’ vroeg hij bij het binnentreden van het huis. ‘Ik heet Pierre. En jij bent zeker die Marie Eugénie. Gunst kind, ik hàd me je mooier voorgesteld. Is mijn kamer boven?’

Hij stond er op om regelrecht van de straatdeur te worden geleid naar zijn kamer, die ik een beetje gezellig had gemaakt met een leeslamp en paarse chrysantjes.

Pierre schopte zijn wildieren schoenen uit, schoof de pet op zijn achterhoofd, en keek misprijzend om zich heen. ‘Moet ik hìér al die dagen zijn?’ vroeg hij met iets dreigends in zijn stem. ‘Ik zit middenin een kwatrijn. Leen me tenminste een schrijftafel. Liefst een metalen schrijftafel. En kan de hemel van dat bed? Ik houd van eerlijke lijnen. Gooi de ramen open, ik werk altijd in de kou met wanten aan. En smijt die bloemen op de gang! Bloemen zijn een symbool van het uiteindelijk einde van alles.’

Pierre's bevelen werden uitgevoerd terwijl hijzelf zich terugtrok in de badkamer waar hij - dit terzijde - de warmwaterkraan dol draaide. Een half uur later, aan tafel,

[p. 25]

liet hij zich excuseren door Annetje Winkelmeier.

‘Die meneer,’ zei Annetje Winkelmeier, ‘vraagt of ie z'n eten boven kan krijgen. Hij belde daarnet als een gek. Hij zit te lezen in een boek en hij laat weten, dat hij ermee door moet gaan omdat 't 'm pakt. Ik kon de titel niet zien, er zat een roodplastic kaftje om. Sneu.... Zal 'k 'm een blaadje met alles op z'n kamer brengen, mevrouw?’

Die dag zagen we niets meer van Pierre. Maar de volgende dag zagen we hem praktisch de hele tijd. De sfeer in de logeerkamer beviel hem niet en dus ijsbeerde hij met een blocnote en het boek in het roodplastic kaftje van de ene kamer naar de andere. ‘Het is hier zo onrustig’, zei hij, toen ik hem tegenkwam op het gangetje van de kinderkamer. ‘Vanavond is die lezing en vòòr die tijd moet dat kwatrijn af. Maar ik wil mezelf eerst terugvinden in de lectuur.’

Ik keek naar het boek onder zijn arm en vroeg: ‘Wat voor lectuur?’ maar hij glimlachte alleen maar eindeloos superieur en schudde geamuseerd - of hij naar een klein

[p. 26]

kind keek - het hoofd. Vervolgens daalde hij met zijn boek af naar de zaal.



Maar in de zaal was Parker, onze lapjeskat. En in de voorkamer stond Lorre het volkslied te zingen. En in de orgelkamer hing een geur van boenwas, die hem ‘disoriënteerde’, en

[p. 27]

in de wachtkamer zat een cliënt, en op de turfzolder werd hij gek van het gekoer van Kareltje's duiven....

Tenslotte is hij terecht gekomen in het kamertje onder de stoep, dat nu weer een normaal aanschijn heeft gekregen, daar de spiegels, de neonbuizen en de geluiddempende tegels van Sofietje's mislukte schoonheidssalon zijn overgenomen en weggehaald door een kapper uit Zuid. In het kamertje was Annetje Winkelmeier bezig met het zetten van nieuwe bandjes aan slopen. Piet Haen nam plaats in de oude, met chintz beklede badstoel, die nog dateert uit Oma Mierema's tijd, en verdiepte zich in de lectuur, tot hij aan de telefoon werd geroepen door de meneer van de lezingenzolder.

‘Hij had het boek laten liggen’, vertelde Annetje me later. ‘Ik ben altijd leergierig geweest, ziet u mevrouw, en ik laat nooit een gelegenheid voorbij gaan om wat op te steken. Ik keek dat boek dus even in....’

‘Was het een Frans boek?’ vroeg ik.

‘Nee mevrouw,’ zei Annetje, ‘het was een Hollands boek. Het heette Dik Trom.’