Josefine

[p. 85]

XVIII

Het leven hier, op onze bovenetage aan de Kloveniersburgwal, is - op z'n zachtst gezegd - wat ontwricht. We hebben, zoals dat heet, werkvolk over de vloer.

Een zekere Willem Wedelaar, een neef van Aafje, wil bijverdienen met het oog op de afbetaling van zijn televisietoestel en is zodoende bereid gevonden de hele boel bij ons eens grondig op te knappen.

Willem Wedelaar is overdag in dienst bij ‘Woon Beter’, een firma, die gespecialiseerd is in gespijkerd kleed en traplopers en handweefstoffen en hoofdzakelijk-uit-poten-bestaande moderne stoelen. Zijn bijverdienerij moet dus plaats vinden in de avonduren.

Op een namiddag tegen etenstijd, op weg van ‘Woon Beter’ naar zijn huis in Noord, kwam hij even aan om een en ander te bespreken. Eenmaal binnen, keek hij met eerlijke ontzetting naar mijn vensterbanken en mijn behang en mijn plafond. ‘Het is ten hemel schreiend,’ zei hij tenslotte. ‘Voor zó- en zóveel (hij noemde een heel redelijk bedrag) maak ik het allemaal piekfijn voor u in orde.’

In snel tempo rekende ik uit of ik het zou kunnen bekostigen. Als ik géén zomermantel kocht, en géén nieuwe keukenpannen... Als ik heel zuinig was met telefoneren en elektrisch licht... Als ik dat grote stuk marterbont - dat ik toch nooit droeg - verkocht aan mevrouw Terhal... O, maar dan zou het immers best voor elkaar komen!

Ik had een visioen van witgelakt houtwerk, van wit behang, en van een verblindend wit plafond, waarop geen schijn of schaduw meer te bekennen zou zijn van de gelige vlekken, die we hadden overgehouden uit de lekkage van een paar maanden geleden.

Even vroeg ik mezelf af, of ik ze misschien niet wat zou

[p. 86]

missen, al die grillig gevormde vochtvlekken. Je kon er, als je ervoor ging zitten, allerlei wezens en figuren in ontdekken. De vochtvlek bij het achterraam leek op een Sint-Bernhardshond. En de vochtvlek bij de lamp was een vuurspuwende berg. En de kleinere vlekken aan de voorkant waren gedrochtjes: kabouters en duveltjes en heksen met lange, dunne armen... Boven de deur voeren wazige zeilschepen met gladiolen en waaierpalmen, en als je - bij de haard zittend - omhoog keek, zag je een onweerslucht en een schuimspaan. Een mens kan hechten aan zulk soort dingen. Als Willem Wedelaar zijn kalkkwast haalde over dit alles, zou het stil worden op ons plafond, stil en rustig en wit...

‘Ik zou er maar toe overgaan, mevrouw,’ zei Aafje. ‘Het is hier langzamerhand echt een armoedige boel geworden. Wijzelf zien het niet meer zo, maar als er vreemden komen...’

‘Nu,’ zei ik, ‘dat zal míj een zorg zijn: als er vreemden komen...! Maar voor onszelf en de kinderen wordt het natuurlijk wel een prettiger milieu. En dan: met al die witte muren lijkt de kamer natuurlijk veel lichter en dat is beter voor de planten.’

‘Dat begrijp ik niet,’ zei Aafje.

Ik zelf begreep het eigenlijk óók niet, maar ik had het idee, dat de ficus en de abutos en al de stekken in hun potjes en vaasjes het beter zouden doen in een hagelwitte kamer, zonder donkere vlekken en schaduwen en vegen.

Enfin, ik zei tegen Willem Wedelaar, dat hij dan maar moest doen wat hij dacht dat er gedaan móést worden; en Willem Wedelaar zei: ‘Goed zo, mevrouw,’ en twee dagen later al stond ons hele portaaltje vol met witselemmers en kwasten en verfblikken, waar we overheen moesten stappen als we de keuken in of uit wilden.

‘En als hij dan nou in vredesnaam maar begint,’ gromde Aafje humeurig. ‘Hij had al die rommel nog net zo goed bij

[p. 87]

'm thuis kunnen laten als-ie er zelf niet is.’

‘Misschien,’ zei ik, ‘komt hij vanavond.’

Maar Willem Wedelaar kwàm niet die avond. Wel kwam er die avond een witselveeg aan mijn blauwe rok, terwijl Aafje de huishoudportemonaie liet vallen in een hengselpannetje zonder deksel, dat om zo te zien gevuld was met olie.

De volgende morgen, om vóór achten, verscheen Willem Wedelaar, echter alleen om een plaktafel en een dubbele ladder neer te zetten tegen de kastdeur in de huiskamer.

‘U ziet me een dezer dagen,’ zei hij blijmoedig, waarna hij ijlings de trap afliep, en even later op zijn bromfiets ploffend langs de Kloveniersburgwal verdween in de richting van ‘Woon Beter’.

Toen ik mijn naaidoos uit de kast moest hebben, zeulden Aafje en ik de plaktafel en de ladder naar de andere kant van de kamer, waar we ze neerzetten tegen de boekenkast, waardoor er iets verschoof op de bovenste plank, waardoor ‘Hermingard van de Eikenterpen’ een duik maakte en neersmakte op het haardkleedje.

‘Dat is allemaal de schuld van die ellendeling!’ riep Aafje. ‘Kijk nou toch es, het boek ligt compleet uit de kaft!’

Nu bèn ik niet zo erg op ‘Hermingard van de Eikenterpen’ en ik zei dus met zekere tevredenheid, dat het goed was afgelopen omdat we het geval op ons hoofd hadden kunnen krijgen, waarna we Willems ladder uitzetten om Hermingard weer naar haar plaats op de bovenste plank te brengen, waarna de ladder - die uit twee tegen elkaar aan steunende delen bestond - als een balletdanseres plat neerzeeg op de vloer, links en rechts een paar lichte meubelstukken, die hem in de weg stonden, opschuivend en omgooiend.

‘Pas op, mevrouw! Pas op!’ gilde Aafje. ‘Houd hem! De radio kantelt!’

Het tafeltje met de radio echter kantelde niet, het kwam

[p. 88]

scheef terecht tegen de clubfauteuil; wèl viel er een asbak aan scherven, en gutste het water van een omgevallen vaas met bloemen over het geborduurde stoeltje van tante Leen.

Diezelfde dag nog schreef Aafje een woedende brief aan haar neef Willem Wedelaar. Ze schreef, dat ze zich doodschaamde hem te hebben gerecommandeerd, en dat hij òf onmiddellijk moest beginnen met zijn werk, òf zijn potten en pannen en ladders en plaktafels moest weghalen.

Deze brief had uitwerking; de dag erna verscheen Willem Wedelaar met nòg een ladder en een aantal boterhammen in vetvrij papier. Hij zei: ‘Ik heb een snipperdag genomen en ik zal nu maar meteen beginnen met het plafond.’

Hij begòn met het plafond, wat o.a. inhield, dat alle meubelen onder stoflakens in het midden van de kamer kwamen te staan, dat het kleed werd opgenomen en de ficus en de abutos en de stekjes door ons moesten worden veilig gesteld in de keuken, waar ze de glazenkast blokkeerden en de deur naar het plat.

Willem werkte als een paard, maar de volgende dag had hij géén snipperdag en dus kwam hij toen pas na het avondeten. Hij wierp zich op het plafond en de muren, en wij sjouwden achter hem aan met thee en koffie en boterkoek en sigaretten, en alles lag vol stof en stuifsel, en toen Aafje en ik om halftwaalf naar onze slaapkamertjes gingen, was hij nog verbeten aan de gang.

's Nachts tegen drieën werd ik wakker en ging even kijken of Willem er aan had gedacht het licht in de huiskamer uit te draaien voor hij wegging. Ik merkte toen, dat hij helemáál niet was weggegaan; ik trof hem aan, liggend op zijn knieën en bezig een muizegat bij de plint dicht te stoppen met een mengsel van gips en lijm.

Ik ben toen maar weer verse koffie voor hem gaan zetten. Een half uur later vertrok hij, met de belofte de volgende

[p. 89]

avond terug te komen. Hij kwàm echter de volgende avond niet terug, en ook niet de dáárop volgende. En intussen zaten Aafje en ik tussen de stoflakens en de behangselslierten en de wachtende verfpotten. Tòt Aafje wéér een woedende brief schreef. Willem Wedelaar schreef toen terug over griep en overwerk bij ‘Woon Beter’ en moeilijkheden met de behangselfirma.

Tenslotte is hij gisteravond weer komen opdagen. En hij heeft ons op zijn erewoord verzekerd vanavond de vensterbanken te komen aflakken. Ik geloof wel, dat de kamer er op vooruit is gegaan, maar Aafje en ik zijn afgeknapt; we leiden nu al wekenlang een soort nomadenbestaan; we zwerven door ons woninkje, we eten uit pannetjes, en we voelen ons nog het gelukkigst buiten, op het plat, waar we niets merken van de deining binnenshuis...

Zoëven belde Tanja. ‘Moeder,’ zei ze, ‘hoe staat het met het kampleven?’

Ik zuchtte. ‘Het is allemaal heel moeilijk, kind...’

Tanja lachte en beloofde vanavond na tienen nog even langs te komen met croquetjes uit de automatiek. ‘Dan zetten we de planten op de aanrecht en gaan gezellig aan de keukentafel zitten.’

‘Je krijgt je koffie in een beker, want ik kan niet meer bij de kopjes,’ zei ik. ‘En wat die croquetjes betreft, Tanja: neem er twee extra mee voor Willem. Hij werkt zo hard. Tenminste: als hij er ìs...’