De jacht op de spiegel

[p. 34]

V

De goudpelhen had blijkbaar voor zichzelf uitgemaakt, dat ze in een allerinteressantste situatie verkeerde. Op háár schouders rustte de taak deze jongen het droeve nieuws mee te delen. ‘Het is...’ zei ze. ‘Het is een treurige geschiedenis...’ Ze schudde haar kop van links naar rechts, en van rechts naar links; ze wapperde opgewonden met al haar veertjes en trippelde ondertussen bijna vrolijk heen en weer over het kiezelpad. Haar stemming was helemaal omgeslagen, ze had ineens iets stralends gekregen. Het is eigenaardig hoe iemand op kan fleuren als er een treurige geschiedenis te vertellen valt.

Ze bleef voor Jock staan en keek hem aan met krokodillentranen in haar ogen. ‘Arm kind! Per slot was de spiegel van jóu; ik heb zelf gezien, hoe zorgzaam je hem hier in het hok zette. Ik hoop, dat je kracht zult krijgen om deze slag te dragen. Ik sta naast je, vergeet dat niet... En als er iets is, dat ik voor je kan doen...’ Ze zweeg, zwelgend in haar eigen aandoeningen. Maar ze zweeg niet lang. Stel je voor, dat die jongen werkelijk wilde, dat ze iets voor hem deed... ‘Het is je goed recht om alles te weten,’ ging ze haastig verder. ‘Om bij het begin te beginnen: De rose kartonnen doos is weg! Dat heb ik een half uur geleden ook al gezegd tegen Katrienus...’

‘Wat ís er met Katrienus? Wie ís Katrienus?’ riep Jock.

De goudpelhen hief bezwerend een vleugel op. ‘Stil! Blijf kalm en luister! Katrienus is de Opperkijk-

[p. 35]

jonker van de koning. Hij sloop heel zacht door het poortje de tuin binnen, maar ik hoorde hem toch. Ik hoorde het gerinkel van ridderorders; dat is een heel speciaal gerinkel. En toen zag ik 'm aankomen langs de vlier... Zijn brokaten mantel sleepte over de kiezeltjes. Hij had de groenfluwelen hoed diep in zijn ogen gedrukt, maar ik herkende hem toch... Ik herkende hem aan zijn ring, een ring met een rode parel... Toen hij de deur van het hok zomaar opengooide, dacht ik het te besterven. Ik was die vorige schrik nog maar nauwelijks te boven...’

‘Welke vorige schrik?’ vroeg Marlotje.

‘Val me niet telkens in de rede,’ zei de goudpelhen. ‘Als je me telkens in de rede valt, raak ik mijn kop kwijt. Hij gooide de deur open, en begon de rose kartonnen doos te zoeken... Toen ik hem zei, dat de doos weg was, werd hij woedend. Hij heeft een gat in het gaas getrapt en mij uitgescholden, of ík het helpen kon... Ik was toen weer helemaal mezelf en ik heb gezegd: ‘Bent u een héér!’ Ik heb óók gezegd: ‘Zoudt u er aan willen denken, dat het nacht is. U maakt mijn familie wakker met uw onbeschaafd geschreeuw.’ Toen ik zei: ‘Er heerst hier kipsdolheid. Pas op, of ik bijt!’ is hij gevlucht. Hij liep als een haas en hij rinkelde als een tamboerijn... Ik ben echt blij, dat ik hem niet gezegd heb wie hem vóór was geweest, wie de doos had weggenomen.’

‘Wíe dan?’ riepen Jock en Marlotje, bijna tegelijk. ‘Wíe heeft de doos gestolen?’

De goudpelhen zuchtte en wachtte even. Nú kwam de pointe van haar verhaal. Ze keek theatraal naar de

[p. 36]

maan, schudde haar kop, en zei eindelijk langzaam: ‘Nee... Ik denk niet, dat je die doos nog ooit terug zult zien... Dolle Dorus heeft hem meegenomen! Dolle Dorus, de roverhoofdman uit de Kale Bergen...’

Marlotje gaf een gil van schrik. Dolle Dorus was een vreselijk soort roverhoofdman, iemand van wie je alles kon verwachten. Over hem deden de afschuwelijkste verhalen de ronde. Hij had tientallen dorpen leeg geroofd en duizenden mensen de stuipen op het lijf gejaagd. Hij hoefde maar even zijn grote, harige hand tot een vuist te ballen, om overal zijn zin te krijgen. Tegen zo'n kolossaal-sterke, brutale kerel als hij, kon niemand op..... Als hij 's Maandagsmorgens naar de markt in de stad kwam om nieuwe voorraden buskruit en scheepsbeschuit en ploertendoders in te slaan, durfden de mensen hem niet eens goed aan te kijken. Je wist nooit precíes wat je aan Dolle Dorus had. Dat wist Dolle Dorus zelf trouwens óók niet... Soms betaalde hij wat hij kocht, maar soms liet hij door zijn mannen de hele markt in karretjes laden en meenemen. Het ene ogenblik stond hij - op een afstand gadegeslagen door de angstige menigte - op een biervaatje redevoeringen te houden tegen krotwoningen, armoede, kettinghonden, te dure haring, rassenhaat...; en het volgend ogenblik ging hij er vandoor met het ‘vacantie-potje’ van de bakkersknecht. Soms liep hij, met zijn Bandietenkapel, door de armzalige havenwijken en zweepte de mensen op tegen hun onderdrukkers. Hij riep: ‘Verenigt u!’; en áls ze zich dan verenigden en - gewapend met glasscherven en gordijnroeien - opmarcheerden, had hij alweer dub-

[p. 37]

bel en dwars genoeg van de onderneming; dan was hij bezig de kas van de hengelclub in te pikken, of hij zat met witte handschoenen aan en een dahlia in zijn knoopsgat in het paleis en flikflooide de koning... Als hij wilde, kon hij iedereen omver praten, of bewusteloos slaan, of op de vlucht jagen. Maar sóms werd hij sentimenteel en kreeg zo'n berouw, dat hij overal kwam aandragen met dozenvol slagroomtaartjes, die niemand durfde te eten uit angst, dat ze vergiftigd waren.

Zo tolde Dolle Dorus als een wildeman door het leven, nu was hij zus, en dan was hij zo; een enkel keertje bleek hij te goedgelovig en vloog er in, maar hij vloog er altijd weer uit ook, hij kwam altijd weer op zijn pootjes terecht, en hij trok altijd aan het langste eind...

‘Het kón niet ongelukkiger uitkomen!’ riep Marlotje. ‘Dolle Dorus houdt wat hij heeft! Hij is een gevaarlijk iemand... En hij dóet zo raar... Als 's nachts de grote vuren branden in zijn kamp, voert hij allerlei dansen uit... Hij danst tussen de vuren door, en langs de rotswanden glijden vreemde schaduwen mee... Er zijn mensen, die het uit de verte hebben gezien.’

Jock staarde het oude vrouwtje aan. In het maanlicht glansden zijn ogen als nieuwe zilveren munten. ‘Is die Dolle Dorus een spook?’ vroeg hij.

Marlotje keek even geërgerd. ‘Er zíjn hier immers geen spoken,’ zei ze. ‘Nee, hij is een gewone man, maar hij is wél erg groot en harig en griezelig. Hij draagt een jas van tijgervel. Zijn zwarte haren zijn zo hard als ijzerdraadjes en ze staan in een ruige bos op

[p. 38]

zijn hoofd. Zijn gezicht zit vol pleisters en littekens, en hij draagt altijd een blauwe bril...’

‘Dat klopt,’ knikte de goudpelhen. ‘Zo zag hij er uit toen hij me hier kwam overvallen... Mag ik even passeren? Ik ga maar weer op stok zitten. Het vocht trekt op in mijn poten...’

Ineens schoot Jock iets te binnen. ‘Ik begrijp niet,’ zei hij, ‘hoe Katrienus en Dolle Dorus alle twee konden weten, dat er hier een doos met een spiegel lag...’

De goudpelhen ging even verzitten op haar stok. De vraag overviel haar min of meer, en als haar hele hoofd niet vol veertjes had gezeten, zouden Jock en Marlotje misschien hebben gezien, dat ze een vuurrode kleur kreeg van het slechte geweten. Zij was de enige geweest, die Jock de spiegel in het hok had zien zetten, al de anderen waren vroeg op stok gegaan die dag... Als zij haar bek had gehouden, was er niets gebeurd... Maar nee, ze was de haan gaan wakker maken en had hem alles verteld... En nu meende ze ter verantwoording te worden geroepen. Ze keek gegriefd. Vertrouwde die kwajongen haar soms niet? In elk geval was hij geen rechter van instructie; ze zou kunnen zeggen: ‘Dat gaat je niet aan, blaag...’ Maar ze zou óók - als hoogstaande hen - kunnen zeggen: ‘Dat is mijn schuld...’ Ze zei echter noch het een, noch het ander; ze zei met een bedroefd kakeltje: ‘Het was de haan! Hij vond mij op zijn ronde door de ren. Ik was verplicht hem alles te vertellen. En waarom zou een hen ook niet aan haar eigen haan mogen vertellen, dat er een rose kartonnen doos met

[p. 39]

een spiegel in het hok staat! Maar ik ben altijd eerlijk en recht door zee, en daarom zeg ik: het is - misschien - toch een beetje míjn schuld, dat het mis gelopen is... Ik had moeten weten, dat mijn haan zijn snavel niet kan houden... Toen mijn haan alles wist, is hij meteen op het dak gevlogen en heeft het zitten uitkraaien tot hij niet meer kon. Hij slaapt nu naast de bak met maïspitjes... Meestal luisteren de mensen niet naar een haan, maar een haan die 's nachts kraait is iets heel aparts, en daarom schijnen er dít keer een paar mensen wél geluisterd te hebben. Een van die mensen moet Dolle Dorus zijn geweest! Als je zo lichtslaaps bent als ik, heb je veel vrienden in het dierlijke nachtleven... Ik ben frère-compagnon met kwak-uilen, muggen, donderbeestjes en passagierende katers, en zodoende heb ik nu van alle kanten gehoord, dat Dolle Dorus op pad was om de zilveren soeplepel van de burgemeester uit de buffetla in de eetkamer te halen. Hij heeft stil gestaan bij de kastanje om naar de haan te luisteren. Nu, en toen wíst hij het! Even later zagen ze Katrienus buiten langs het tuinpoortje wandelen. Hij had een kiezeltje in zijn kaplaars en daarom leunde hij tegen de muur en trok de kaplaars uit, en terwijl hij dat deed, hoorde hij dat er een haan aan het kraaien was, en hij luisterde, en toen wist híj het ook! De muggen zoemden in dichte wolken om zijn groenfluwelen hoed, die gegarneerd is met kamperfoelie en roosmarijn, maar hij lette niet op ze. ‘Een spiegel!’ heeft hij met ontzetting in zijn stem gefluisterd. Hij heeft gauw zijn kaplaars met kiezeltjes en al weer aangetrokken, en is door het poortje de tuin in ge-

[p. 40]

slopen, zeggen ze... Maar toen hij hier bij het hok kwam, was Dolle Dorus hem al voor geweest. Dolle Dorus doet alles heel snel. Ik zag hem te voorschijn schieten uit de schaduw van de kastanje. En voor ik eigenlijk nog tijd had gehad om te weten wat er gebeurde, was hij er al met de rose kartonnen doos vandoor. Hij is verdwenen in de eetkamer van de burgemeester...’