Logo DBNL
De Americaensche zee-roovers (1931)

De Americaensche zee-roovers

(1931)–Alexander Olivier Exquemelin–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

VIII. Hooft-stuck.
Aenkomst des schrijvers deser historie aen Cabo Gratia a Dios; handelingh van de roovers met de indianen daer woonende; manier van leven der indianen, vertreck van daer, aenkomst aen het eylandt Pines, geleegen aen het eylandt Cuba, en sijn aenkomst in Jamaica.

DE groote schrick, die wy kregen door het dooden van onse slavinnen door d' Indianen, deed ons op het spoedigste van daer vertrecken, en setten onse kours naer Cabo Gratio a Dios, alwaer wy hoopten onsen troost te sullen vinden, te weten van sekerheydt van plaets, en gelegentheyt om victualie te bekomen, want daer woonen soodanige Indianen, die met de Rovers handelen, en haer wel tracteeren. Naer het verloop van ses dagen, quamen wy aen Cabo Gratia a Dios; is te segghen: Godt zy gedanckt; het geen wy oock seyden, gelijck een mensch, die in het water geleegen, en groot gevaer geloopen heeft van te verdrincken, en als hy daer uyt gekomen is, seydt hy: Godt zy gedanckt, dat hy my uyt dat perijckel verlost heeft. Wy danckten Godt oock, dat hy ons uyt drie groote noodt, daer wy in geweest waren, verlost hadde, en ons laten komen ter plaetse daer wy van d' inwoonders vriendschap konden genieten, nevens het geen dat wy van nooden hadden. Soo als wy daer ten ancker quamen, sagen wy aen de strandt twee Christenen, die ons wachten om+ ons welkom te hieten; want de Rovers hebben sulcken vriendtschap met die menschen gemaeckt, datse daer by haer bleeven woonen, sonder dat haer eenigh leedt geschiede, maer leefden sonder sorgh, want d' Indianen geven haer al watse van nooden hebben, en daer tegens ruylden sy aen d' Indianen anders niet

als oude messen, bijlen, en ander diergelijck ghereedtschap. Als de Roovers daer komen, koopen sy een Vrouw van d' Indianen voor een oude bijl, of voor een oudt mes, en daer voor blijft de vrouw soo langh by soodanigen Roover, tot dat hy wegh gaet, en indien het quam te gebeuren dat hy drie of vier jaren daer na weder quam, soo soude de selve vrouw weder by hem komen. Die daer een Indiaensche vrouw neemt, heeft niet te sorgen, want de vrouw brenght hem sijn dagelijksche kost, gelijck als se onder d' Indianen ge wendt zijn; de man hoeft anders niet te doen, als alleen iets te gaen jagen, of visschen, een blank mensch behoeft dat niet te doen, maer commandeert een Indiaen daer toe.

illustratie
Seer goede Harpeniers


Dese Indianen gaen oock dickwils in Zee met de Rovers, en blijven drie a vier jaren uyt, sonder in haer landt te komen, soo dat 'er onder haer

zijn, die seer goedt Engelsch en Fransch konnen spreecken, gelijck 'er oock veel Roovers zijn, die goed Indiaensch spreeken. Dese Indianen doen groot voordeel aen de Rovers, alsoo sy seer goede Harpeniers zijn, soo in 't schieten van Schilpadden en Manintins, als andere visschen, ja een Indiaen is bequaem om heel Scheepsvolck van hondert man te spijsigen, wanneer hy ter plaets is, daer wat te vangen valt. Doen wy aen de Cabo gelandt waren, quamen de Indianen ons te gemoet met alderhande vruchten, en met een om te sien ofse geen kennisse hadden. Wy hadden twee persoonen by ons, die haer tael wel konden, en daer langh gewoondt hadden. By dit volck bleven wy eenige tijdt om ons te vervarschen, alwaer ick geleegentheydt hadde om haer leven en manieren wel te ondersoecken, waer van ick hier een kort verhael sal doen.

Dese Indianen houden haer als een kleyne Republijcque, sy+ hebben geen Opperhooft over haer, diese als Heer of Koningh kennen; haer landt, dat sy besitten, is omtrent dertigh mijlen in de rondte; sy hebben geen vriendschap met haer nageburen, noch ten minsten niet met de Spanjaerden, waer van sy groote vyanden zijn; sy zijn weynigh in getal, en niet boven vijftien a sestien hondert zielen sterck; onder haer zijn eenige Negers die se voor slaven houden, en die daer gekomen zijn van een Schip, dat van de Neegers afgeloopen wierdt, en daer te stranden quam. Dese Indianen maeckten aenstonds alle die Neegers tot slaven, van welcker geslachten daer noch heden zijn, sy zijn verdeelt in twee partyen, gelijck men hier seggen soude, twee Provintien; eenige daer van woonen boven in 't landt, en hebben daer haer plantagien; en d' andere woonen aen de zeekant: die in 't land woonen, zijn meer geneegen tot den arbeyd, als die gene welcke aen de zeekant woonen, want die zijn te luy om huysen voor haer tot wooning te maken; wanneer het reegent, hebben sy anders niet om haer daer voor te bevrijden, als een Palmiste bladt, datse tegen de reegen houden, en keeren haer altijdt nae de windt, met het bladt daer de regen van daen komt. Haer kleedingh is anders niet, als een gordel, daerse haer schamelheydt mee bedecken; sommige van die gordels zijn van bast van boomen, die

alleenlijck wat gheklopt en sacht gemaeckt zijn. Dit ghebruyckense meede om daer op te slaepen, en noemen die gordels, of Cabals; sommige hebben gordels van katoen gemaeckt, op de manier van de Guineesche kleeden; haer gheweer is Assagayen, met ysere punten, en oock met tanden van Hayen. Dese Indianen hebben eenige kennisse van d'almoogende Godt, doch sonder eenige Godtsdienst. Ick heb noyt bemerckt datse eenige Godtsdienst gepleeght hebben; sy gelooven niet aen de Duyvel, gelijck veel Indianen in America, en werden oock niet van hem soo geplaeght, gelijck d'andere Indianen. Haer levens middelen zijn meest vruchten, gelijck Bananos, Backoves, Anassen, Patatos, Casavi, Krabben, en visch, diese in zee gaen schieten: sy maecken veelderhande drancken die seer lecker zijn, en ghebruycken tot haer ordinaris dranck Achiock; dit werdt gemaeckt van seecker zaedt van Palmiste boomen, diese in warm water stampen, en daer een weynigh in laten staen; dan laten sy het sincken, en daer nae drincken sy het; 's is lieffelijck van smaeck, en seer voedsaem. Sy maecken+ oock seeckere dranck van Bananos, die rijp zijnde, laten die onder heete asch braden, en doen die dan, soo heet alsse van het vuer komen, in water, en kneedense met haer handen, soo dat het soo dick werd als pap, dit verstreckt haer tot eeten en drincken t' samen; sy maken oock wijn van die Plantanos, of Bananos, die soo sterck is als Spaensche wijn. Als dese Plantanos rijp is, kneedense die met kout water in groote Calbassen die sy daer hebben, en alsse wel gekneed is, laten sy die samen acht dagen staen, ende het gest en werckt soo sterck als Spaensche wijn; d' Indianen nooden haer vrienden op dese dranck te gast. Sy maken noch een andere dranck, die noch lieflijcker en beter is als dese, en geschied op dese manier, sy nemen Annassen, bradense half gaer, en kneedense op deselve wijs als ick van de Bananos verhaelt heb; en wanneer die wel ghekneedt is, doen sy daer een derde part wilde hooning onder, en laten dat te samen fermenteeren, tot het een koleur krijght als Spaensche wijn, dit is seer lieffelijck. Haer dranck is het beste datse hebben, want sy weten geen kost te koocken noch toe te maecken. Sy hebben oock een seer aerdige manier van gastmaelen te houden, en van haer vrienden t' onthaelen.

Wanneer een Indiaen wijn heeft gemaeckt, ghelijck hier vooren verhaelt is, soo gaet hy sijn vrienden daer op nooden, ende op de tijdt dat hy omtrent weet dat sijn vrienden komen sullen, laet hy sich kemmen, ende sijn hair smeeren met Oly van Palm, ende hy verft sich heel swart; sijn vrouw kemt haer oock, ende verft haer heel roodt, daer naer neemt d' Indiaen sijn wapen, dat drie a vier Assegayen zijn, en gaet omtrent drie of vier hondert schreeden van sijn huys, op de wegh daer hy sijn vrienden verwacht; ende als hyse siet komen, valt hy voor haer voeten op sijn aengesicht+ neder, en verroert hem niet meer als of hy doodt was, dan komen de vrienden, helpen hem op, en brengen hem naer huys; ende als sy omtrent het huys zijn, treedt hy eerst in, en alle de vrienden, die hy genoodt heeft, vallen als dan op haer aengesicht neder, gelijck als hy gedaen heeft, en hy helpt haer dan een voor een op, en brengtse in sijn huys, de vrouwen doen malkander geen eere aen, nae ick heb konnen bemercken. Als de vrienden altemael in huys zijn, word haer gepresenteert elck een kalbasje vol van gebraeden Plantanos, met water gekneedt, en dat soo dick als pap; dese kalbassen houden omtrent twee mingelen nat, dat moeten sy alle op eeten en drincken, ende als yder sijn kalbasse dranck op heeft, soo komt de hospes van het huys, ende neemt haer altemael de kalbassen af, ende spreeckt tegen haer, dit is (volgens onderwijs van die geene die haer tael konnen) het welkom hieten; daer nae drinckense van de dranck daerse op genoodt zijn, sonder yets anders te eeten, als eenige vruchten; ende als sy droncken zijn, singen en danssen sy, en maken veel liefkosingen aen hun vrouwen; en om te toonen datse tot de vrouwen geneegen zijn, neemen sy een van hun Assegayen, en steecken die door haer mannelijcke Roede, in presentie van hun vrouwen: dit heb ick dickwils van de Rovers hooren seggen, doch ick wilde het niet gelooven; maer ick heb het naderhandt selver ghesien. Dit doense oock, wanneerse een vrouwspersoon vryen, om te toonen datse tot haer geneegen zijn. Als sy droncken zijn, vechtense oock wel tegens malkanderen, en steecken den een den ander doodt, maer het gebeurt selden: sy onderhouden eenige Ceremonien wegens het trouwen, want een Indiaen magh

+ onder haer geen dochter neemen sonder consent van haer ouders, of vrienden, en als 'er yemand van haer een dochter sal trouwen, wordt hy van Vader gevraeght, of hy wel jagen en visschen kan, of hy wel Assegayen maecken kan, of hy een harpoen maecken kan, ende of hy wel een lijn draeyen kan? en als hy op alles wel geantwoordt heeft, soo neemt de Vader van de dochter een kalbasje vol dranck, daer hy eerst uyt drinckt, daer naer geeft hy die aen de Jongman, en de Jongman aen sijn Bruydt. Het is een gebruyck onder haer, wanneer der aen yemandt van haer een Kalbasse dranck gepresenteert wordt, dat hy die moet uytdrincken; maer hier drinckense met haer dryen uyt, om te beteekenen datse bloedvrienden zijn. Dese selve Ceremonien geschieden oock, wanneer een Roover een Indiaensche vrouw tot sijn gebruyck neemt; maer in plaets dat hy van de Vader ondervraeght wordt, moet hy hem een mes en een bijl vereeren; ende als de Rover wegh gaet, brenght hy de vrouw weder tot haer Vader, en sy hebben daer geen ergernisse onder malkanderen van; een Indiaen sal daerom oock niet laten haer tot sijn vrouw te nemen, maer alsse getrouwt zijn, willen sy niet hebben datter een ander by haer wijf komt: de vrouwen houden geen kraem naer het baeren, noch de mannen oock niet, gelijck de Caribes doen, maer soo drae als sy gebaert hebben, gaen sy heen, en wasschen haer kind in de Rivier, of in ander water, en daer naer winden sy het in een van haer gordels, die se Cabale noemen, en doen haer werck als te vooren; hoe datse dat konnen doen, laet ick de vrouwen oordeelen, die beter ondervinding daer van hebben; dese Indianen hebben oock bysondere Ceremonien omtrent de dooden, wanneer dat 'er+ een man sterft, moet sijn vrouw hem selver begraven met alle sijn gordels, assegayen, vistuygh, en alle sijn juweelen, die hy aen sijn ooren, en om sijn hals draeght, en alle dagen moet sy op het graf, daer haer man leydt, kost en dranck brengen. Alle morgens brenght de vrouw eenige Plantanos, met een kalbasse dranck, en als dan de vogels daer aen komen picken, dan houdense voor goedt, soo datse alle dagen daer gaet om het geen, datse daeghs te vooren daer gebracht heeft, te vervarschen, dat duurt een geheel jaer langh; dit konnense reeckenen by de Maen, daer

van sy vijftien voor een jaer reeckenen. Eenige Schrijvers hebben willen seggen, dat het eeten 't geen d' Indianen aen haer dooden brengen (gelijck de Caribes doen) van de Duyvel wordt afghehaelt, maer dit houd ick niet voor de waerheydt; ick heb het selver dickwils van de Indianen afgehaelt, alsoo de vruchten, diese daer brengen, de rijpste ende de leckerste zijn diese vinden konnen. Als 'er nu een jaer (naer haer reeckeningh) gepasseert is, soo gaet de vrouw, en ontgraeft haer man, ende neemt alle de beenen diese onder der aerden vindt, ende gaet die wassen, en laetse dan in de Son droogen; alsse dan gedrooght zijn, bindt syse by malkander in een Cabale, en draeght die soo langh op haer rugh, als sy onder der aerden geleegen hebben, te weten een gantsch jaer van vijftien maenden, sy slaept daer mede, sy werckt daer mede, soo dat sy die beenen altijdt draeght; en als de tijdt om is, hangense die aen de gevel van haer hutje, datse heeft, doch soo s' er geen heeft, dan worden die beenen aen de geevel van het huys van de naeste vrienden gehangen. De vrouw vermagh, volgens haer wetten, oock niet te trouwen voor dat die twee jaren om zijn, te weten een jaer om onder d' aerde te leggen, en een jaer om de beenen te dragen; die geene die onvry sterven, worden haer beenen niet gedragen, maer het eeten wordt op haer graf gebracht als op d' ander: aen man en draeght oock niet de beenen van sijn afgestorven vrouw. Wanneer dat een van de Rovers, die met een Indiaensche vrouw getrouwt is, komt te sterven, sijn beenen worden mede door haer gedragen op de selfde wijse als of hy een Indiaen hadt geweest. De Neegers, die by haer zijn, leven op haer manier in alle dingen: soo sy oorlogh hebben, en eenige van haer vyanden gevangen krijgen, die maeckense tot slaven. Dese Indianen zijn soo wel als de blancke menschen sware sieckten onderworpen, als bloedtloop, en kinder-pocken; en wanneer datse een heete koorts hebben, gaen sy in 't water leggen soo langh tot dat de koorts over is, en als 'er een sieckte onder haer komt, sterven sy by meenigte. Dit is het gene ick by dese Indianen heb konnen aenmercken in de tijdt dat ick daer geweest ben. Doen wy ons nu ververscht hadden, en versien waren van het geen d' Indianen ons konden mede geven, vertrocken wy van

daer, en stelden onse kours naer het Eylandt Cuba, alwaer wy veertien daghen daer nae aen het Eylandt Pines quamen, aen de zuydkant van het selve Eylandt Cuba geleegen; wy moesten noodtsaeckelijck daer een haven kiesen, om ons vaertuyg te verhelpen, want wy konden het selve niet langer boven water houden. Soo als wy daer quamen, hadden wy twee Indianen van Cabo Gratia Dios mede gebracht, die gingen uyt visschen, en eenige van ons volck gingen uyt jaegen, want op dat Eylandt zijn veel Koe-beesten, die de Spanjaerden daer gebracht hebben om voort te teelen.

illustratie
... alwaer wy aen het Eylandt Pines kwamen.


Wy hadden daer qualick vier uuren geleegen, of kregen soo veel visch en vleesch, als twee duysent menschen souden hebben konnen eeten, soo van Koe-beesten, Schildpadden, Manantins, als andere Zee visschen; doen waren alle d' ongemacken, die wy geleeden hadden, vergeeten; wy noemden malkanderen doen

anders niet als broeders, maer doen wy niet te eeten hadden, als wy vijf a ses treeden van malkander passeerden, waren wy den een den ander in de wegh. Daer hadden wy goede gelegentheydt om ons vaertuygh te kielhalen, want wy hadden geen vyanden te verwachten, als de Spanjaerden; maer voor die waren wy niet bevreest, want wy sochten haer meer als sy ons, evenwel moesten wy by nacht goede wacht houden voor de Krokodillen, die daer in groote meenighte zijn; en als sy hongerigh zijn, ontsien sy geen menschen, ghelijck by ons gebleeken is aen een van ons volck, die alleen met een Neeger boschwaerdt in liep, en tradt onversiens op een Krokodil, die in een poel verborgen lagh, de Krokodil vatten hem by 't been, en haelde hem onder de voet; maer dese man was kloeck en sterck, trock sijn mes, en verweerden hem soodanigh dat hy de Krokodil dooden, doch door het geweldigh storten van het bloedt, dat uyt sijn gebeete wonden vloeyde, bleef hy in flaeuwte leggen. Sijn slaef, die van hem van gevlucht, quam weder by hem, en hielp hem tot omtrent een mijl van de Zeekant, alwaer wy hem met een hangmat van daen haelden: naderhandt dorst niemandt van ons sich alleen in 't bosch vertrouwen, maer wy gingen alle dagen met ons tien of twaelven sterck, alleenigh om Krokodillen doodt te slaen; 's nachts quamense aen boort van ons vaertuyg, en sloegen haer voorste pooten op de berckhouten, om daer op te klimmen, dan deeden wy haer een touw om den hals, ende hijstense binnen boort. Doen wy ons aldaer wel ververscht, en onse Vaertuyghen een weynigh gerepareert hadden, vervolghden wy onse Reys naer Jamaica. Aldaer gekomen zijnde, vonden wy het derde part van onse Vloot daer niet gearriveert.

Morgan wilde weder eenige Vaertuygen toerusten, om het Eylandt St. Cathalina te gaen in besettinge neemen, alsoo het guarnisoen daer van daen was, maer sijn voorneemen wierdt hem belet door een Engelsch Koninghs Schip, brengende order van de Koningh, dat de Gouverneur van Jamaica naer Engelandt moest, om te verantwoorden alle de schaeden, die de Roovers van Jamaica aen de Spanjaerden hadden gedaen; en op het selfde Schip was een ander Gouverneur: en Morgan ging mede naer Engelandt.

Dese nieuwe Gouverneur sondt aenstondts Scheepen in alle Spaensche Havens, om al de Spaensche Gouverneurs te verseeckeren van goede nabuerschap, en dat 'er geen meer Roovers van Jamaica souden varen. Ondertusschen negotieerde dese Gouverneur, onder pretext van vreede te publiceeren, seer sterck met de Spanjaerden, en gebruyckte tot sijn behulpmiddelen, om sijn negotie te bedecken, een party Joden, die op Jamaica woonen. Eenige Rovers, die noch niet binnen waren, dese tijding hoorende, quamen niet te voorschijn, maer bleeven rooven soo veel alsse konden. Sy hebben naderhandt een plaets aen de noordkant van het Eylandt Cuba genoomen, gemaemt la Ville de los Cayos, en hebben aldaer geen minder godtloosheydt gepleeght, volgens haer oude gewoonte. Maer dese nieuwe Gouverneur heeft met loosheydt soo veel te weegh gebracht, dat hy een of twee van dese Rovers kreegh, die hy heeft doen ophangen. d' Andere, wanneer sy dit saegen, zijn nae Tortuga onder de Franssen gevlucht, alwaer sy haer noch houden; want sy zijn dat Roven soo gewendt, dat het onmogelijck is haer te beletten; want als men haer de eene haven verbiedt, loopen sy weer in een ander, door dien die landen over al vol schoone Havens zijn, in de welcke sy de kost, en alle noodtsaeckelijckheden, die sy tot haer Scheepen van nooden hebben, in overvloedt konnen krijgen.

Verhael van een Schipbreuck, geleeden van M. Bertran d' Ogeron, Gouverneur van het Eylandt Tortuga, hoe dat hy met sijn volck in handen der Spanjaerden is vervallen: zijn listigheydt om sijn leven te salveeren; onderneemt een aenslagh op Puerto Rico, om sijn volck te verlossen, maer misluckt hem: wreedtheden van de Spanjaerden, gepleeght aen de Franse gevangens.

In het Jaer sestien hondert drie en seventigh, hadden d' Ingeseetenen der Eylanden, behoorende onder den Koningh van Vranckrijck, seeckere macht by een gebracht, om de plaetsen, onder+ 't gebied der Heeren Staten van Hollandt zijnde, te veroveren, en te ruineeren. Den Franschen Generael gaf Commissie, uyt de naem van den Koningh, aen alle de Scheepen, die haer doen tot

afbreuck van den vyandt wilden laten gebruycken. Hy selver hadde een Vloot geformeert soo van Oorlogh als Koopvaerdy Scheepen, uyt alle plaetsen ontbooden, en by een vergadert, om het Eylandt Curaçao te gaen inneemen. De Gouverneur van Tortuga was selver op een Oorlogs schip gegaen, dat doemaels op de Reede lagh, met vier a vijf hondert man die boschloopers, of Boeckaniers genoemt worden, die op het Eylandt Espanjola zijn, met voorneemen om sich te conjungeeren met de Generael van de Franse, om mede na Curaçao te gaen; maer hy wierd van sijn desseyn versteecken, door een ongeluck dat hem overquam aen de zuydkant van het Eylandt St. Juan de Porto Rico, alwaer hy by nacht door een swaere storm aengetast wierdt, en sijn Schip op de klippen dreef, omtrent+ d' Eylanden Guadanillas, geleegen aen de zuydkant van het boven gemelte Eylandt, en in korten tijdt aen stucken stiet, soo dat Mr. Ogeron gedwongen wierdt sich met sijn volck aen landt te salveeren.



illustratie
Sijn Schip op de klippen dreef...


's Anderen daeghs, met het aenbreecken van den dagh, meende de Spanjaerden, dat dit volck was, die gekomen waren om het Eylandt af te loopen (gelijck sy wel van de Franse gewend waren) versamelden een bequame macht by een, en gingen ter plaetse daer de Franssen waren, die daer in een bedroefde staet waren, meer gedisponeert om quartier te eyschen, als om te vechten; want sy hadden niet gesalveert als alleen het leven, en het geen sy aen 't lijf hadden, dat niet meer was als een hembt met een linne broeck. De Spanjaerden quamen echter, met alle macht die sy hadden konnen by een brengen, op haer aen, onder de welcke alderhande slagh van menschen waren, soo Swarten als Indianen, en halve slachten, maer weynigh blancke menschen. Soo als de Franse haer sagen aenkomen, gingen sy de selve te gemoet, om quartier te versoecken, en haer te verschoonen met het seggen datse Europiers waren, en datse meenden in de Fransse Eylanden te komen, om hun negotie aldaer te doen, maer dat het ongeluck door quaed weer haer Schip tegen de klippen hadt doen aen stucken stooten. De Fransen hun klachten met alle ootmoedigheyt om quartier uytgestort hebbende, kreegen tot antwoord van de Spanjaerden: Ha porros Ladronnes no ay quartel paravos otros. Dat is: O jou hondtsche Dieven, daer is geen quartier voor jou; ende met een vielense op de Fransen aen, slaende een groot gedeelte+ van de selve dood. Nochtans, doen de Spanjaerden sagen dat de Franse geen tegenstand deeden, en selfs geen geweer by haer hadden, hielden sy op met moorden, sonder nochtans van ander gevoelen te zijn, of de Fransen waren daer gekomen om het Eylandt af te loopen. Sy namen van d' overghebleeven Fransen, en bonden die twee of drie aen malkander vast, ende brachtense aen de Savanas, dat is op een vlack veldt. Daer aenghekomen zijnde, vroeghen de Spanjaerden nae haer Opperhooft, maer sy antwoorden alle eenparigh dat hy verdroncken was, hoewel het niet waer was; maer Monsieur Ogeron hadde haer versocht sulcks te seggen, eer dat de Spanjaerden by haer ghekomen waren: de Spanjaerden wilden dat echter niet aenneemen, maer brachten eenige Fransen ter pijnbanck, om haer te doen seggen wie haer Opperhooft was, van de welcke eenige storven, die de pijn niet

uytstaen konden. Ogeron hield hem als of hy simpel was, en niet+ ter deegen spreecken konde, waer door de Spanjaerden hem lieten los gaen, sonder eenigh leedt te doen, ja selfs kreegh hy altemet een stuck eeten, daer d' andere honger moesten lijden: hun wierdt al te weynigh gegeven om sonder smerte te leven, en al te veel om te sterven. Als 'er yemandt van haer alle sieck wierdt, quamen de Spanjaerden, vreesende dat hy sterven soude, namen haer vermaeck daer meede, en bonden hem aen een boom vast, ende te paerdt sittende, liepen op hem met hunne Lancen om de prijs wie het beste schieten souden, makende aldus een Tournoy spel met haer.

Monsieur Ogeron, de welcke een man was van goed verstand, en die sich veynsde onnoosel, en uytsinnigh geworden te zijn, siende de wreedheyt die omtrent sijn volck gebruyckt wierdt, resolveert sijn leven in gevaer te stellen, om de verlossinge van sijn volck te onderneemen. Alle de Fransen waren gebonden, soo datse nergens konden gaen, behalven dat 'er noch eenige Spanjaerden waren die hun bewaerden; nochtans haddense Ogeron, die hem als simpel hieldt, los gelaten, met sijn Barbier, genaemt Françoys la Faverye, die seeckeren dienst aen een Spanjaerdt hadt gedaen, daer door hy vryigheyt verkreegh van los te gaen: hy ging altijdt met Monsieur Ogeron op het veldt stoeyen, ghelijck men een geck somtijdts doet: soo dat de Spanjaerden selver hun vermaeck namen om dat aen te schouwen.

Ondertusschen Ogeron en de Barbier, leyden met malkander over, hoe dat sy best vluchten souden. Eyndelijck resolveerden sy+ naer de strandt te gaen, om aldaer een vlot te maecken, en over te vaeren naer het Eylandt Santa Crus, het welcke de Fransen toebehoort, en is geleegen aen d' oosthoeck van Porto Rico, zuydoost ten oosten omtrent tien mijlen. Naer datse dit samen vast ghestelt, en malkander bystandt hadden belooft, soo waerschouwden sy eerst hun volck, ende namense de reys soo aen, hebbende anders geen geweer als een hackmes, datse van de Spanjaerden genoomen hadde, de welcke by haer genoemt werdt Machetta. Sy marcheerden een heele dagh door 't bosch eerse aen de strandt quamen, alwaer sy naer een bequame gelegentheydt sochten om een

vlot te maecken, maer sy marcheerden een wijle tijdts sonder datse daer toe konden komen. Ondertusschen begon haer de honger te quellen, want aen de strandt was niet te bekomen, om haer honger te verzadigen, gelijck sy in 't bosch gedaen hadden, met zaed van boomen. De nood, die een goede leermeestres is, doet practijk soecken aen die gene die by haer gehuysvest zijn, dit deed dese twee vluchtelingen mede omsien naer alle middelen om aen haer kost te komen. Sy sagen aen de strand een groote meenighte visschen, door de Spanjaerden genaemt Corlobados, die naer seeckere kleyne visschen joegen om te azen, en sy bemerckten dat dese kleyne visschen, vluchtende voor de groote, sommige van haer op het drooge zandt sprongen. Mr. Ogeron probeerden of het niet lucken wilde de grootste te krijgen alsse van hem gejaeght wierden, het geen geschiede tot hun groot ghenoeghen: sy maeckten dan jacht op de Corlobados, waer van sy een deel op de drooghte kregen; op dese wijse vongen sy soo veel visch alsse eeten konden: als se eenige ghevangen hadden, braeden sy die, om tegens een anderen dagh te bewaren: om vuur te maken, waren sy niet verleegen, want als men twee stucken hout een quartier uurs tegen malkander aenwrijft, soo bekomt met terstondt vuur. Als sy dan een party visch gevangen hadden, liepen sy boschwaerd in om die te braden, want aen de strandt en dorsten sy haer niet vertrouwen, uyt vreese van weder gevangen te werden, en dan sonder genaede te moeten sterven.

Ondertusschen begonnen sy aen hun vlot te arbeyden, en besigh zijnde om boomen te soecken die daer toe bequaem waren, soo wierdense een kleyne Canoes gewaer, die uyt ter Zee quam; sy verborgen haer terstondt in 't bosch, ende namen acht waer dat hy omtrent wilde landen: sy wisten niet wat voor volck dat daer in was, maer doen 't begon te naerderen, soo kondense sien dat 'er niet meer als twee mannen in waren, die sy oordeelden visschers te zijn, gelijck sy oock waren. Hier loerden sy geweldig om sich meester te maeken van de Canoes, al soude het haer leven kosten, en verstaken haer terstond in 't bosch, recht tegen over de plaets daer de Canoes meende te landen. Doen de Canoes aen de strandt was, sagense dat 'er niet meer als twee visschers in

waren, d' een was een Spanjaerdt, en den ander een half slagh, die de Spanjaerden Mulato noemen: het schijnt datse daer gekomen waren om water te halen, en 's nachts te gaen visschen tussen de klippen die daer omtrent zijn; want soo dra alsse daer gekomen waren, nam de Mulatos eenige kleyne Kalbasjes die sy hadden, om die te gaen vullen met varsch water aen een kleyne Rivier die niet ver daer van daen was. Onse vluchtelingen quamen voor den dagh, en overvielen hem, en kloofden hem de kop in met een hackmes dat sy hadden, en daer nae liepen sy na de Spanjaerd, die doende was om aen de Canoes wat te maeken, en het vischtuyg toe te taeckelen, die sy oock stracks om 't leven brachten, ende lieten hem in de Canoes leggen, en haelden oock het ander Lijck daer by, om die alle beyde t' zeewaerdt in te brengen, op dat de Spanjaerden daer geen kennisse van mochten krijgen; daer na haelden sy soo veel varsch water als sy in de Canoes konden bergen, ende voeren terstondt daer van daen nae een kleyne schuylplaets van een stilstaende water, om aldaer de nacht in te wachten, die oock soo drae niet aenquam, of sy namen hun kours langhs de kust van het Eylandt Porto Rico, tot aen Cabo Roxe, van waer sy overstaecken naer het Eylandt Espagniola, al waer haer volck was: weer en windt diende haer doen oock soodanigh, datse in korte dagen quamen aen een plaets Samana, aen het Eylandt Espagniola, alwaer sy haer volck vonden; Ogeron liet de Barbier aldaer langhs de kust eenigh volck vergaderen, en vertrock self naer het Eylandt Tortuga, alwaer hy eenige Scheepen die op de Reede lagen, socht by een te krijgen, en gaf sijn desseyn te kennen, het welcke was om sijn volck te verlossen ende gaf daerenboven hoope van goede buyt, om soo veel te meer couragie te verwecken. De Barbier gingh mede langhs de Kust van Espagniola, aen alle plaetsen waer dat Fransse waren, encourageerende haer soo veel als mogelijk was, om haer medegesellen te willen verlossen, haer verseeckerende dat 'er een goede buyt was van daen te haelen, waer door hy in korten tijdt een goed getal by een vergadert hadde.

Ondertusschen hadt Ogeron veel Scheepen klaer gekregen, en het volck dat hy hadde konnen by een brengen, ingescheept, zeylde daer mede langhs de Kust van Hispagniola, om het volck

dat sijn Barbier vergadert hadde, mede in te nemen; hy moedighde haer aen, om couragieuselijck wraeck te gaen neemen over de onmenschelijcke wreedtheden die de Spanjaerden omtrent haer medegesellen gepleeght hadden: sy beloofden hem alle met een eenparige stem, datse hem volgen souden waer gy haer oock mochte leyden, betuygende mede een groot gevoel te hebben van het lijden van haer volck, onder het geweldt der Spanjaerden.

Ogeron siende dat sijn volck wel gemoedt was om sijn voorneemen te bewilligen, stelde sijn kours naer het Eylandt Porto Rico. Ende omtrent de Kust gekomen zijnde, zeylden even soo nae dat sy het landt sien konden boven van de Ree, en zeylden anders niet als met d' onderzeylen, op dat hy door de Spanjaerden niet ontdeckt soude worden, tot dat hy ter plaets gekomen waer, daer hy sijn aenslagh op hadde om te landen. Sijn voorsichtigheydt was evenwel vruchteloos, want sy waren op 't landt daer van verwittight, ende hadden langhs de strandt verscheyde Compagnien Ruyters om haer te observeren: en te sien waer haer meeningh was te landen. Ogeron dit siende, oordeelde dienstigh haer een weynigh tijdt te geven; en soo drae hy sijn Scheepen hadt gewaerschouwt om haer gereed te maken, om het volck aen landt te smijten, soo gaet hy soo dicht onder het landt als hy kon, en begon lustigh vuer te geven, om onder 't schieten sijn volck aen landt te doen brenghen, en de Spanjaerden onvoorsiens met een furie op het lijf te komen. Maer het viel anders uyt, alsoo de Spanjaerden haer in 't bosch verberghden, hebbende seer stil op haer buyck geleegen, terwijl dat de Schepen schooten; en soo als de Fransen meenden boschwaerdt in te gaen, quamen haer de Spanjaerden onvoorsiens overvallen, en versloegen de selve in een korten tijdt, soo dat de rest gedwongen wierd wederom na haer Scheepen te retireeren, soo als sy best konden, doch een groot deel bleeven op de plaets soo doodt als gequetst. Monsieur Ogeron salveerde mede sijn leven, hoewel hy van droefheydt soo goed als half dood was, dat sijn aenslagh hem misluckt was, denckende dat d' andere, die onder de handen van die Barbaersche menschen waeren, het souden moeten vergelden, evenwel daer en was geen middel voor hem om sijn volck te verlossen, alsoo hy te swack, en de schrick

onder sijn volck was; maer de plaets daer sy landen moesten, was soo onvoordelijck van die van buyten, dat een man aen landt soo goed was als tien die buyten waren, daerenboven waren de Spanjaerden ongelijck stercker als sy lieden, soo dat sy onverrichter saecken moesten vertrecken. De Spanjaerden bleven soo langh aen de strandt, tot dat Ogeron uyt het gesicht van 't landt was; de gequetsten die daer waren, sloegense voort doodt, ende sneeden de neus en ooren van de dooden, en brachten die in haer quartier, om die aen d' andere gevangens te toonen, tot een teecken van de victorie diese bevochten hadden: sy richten een groot feest aen, ende branden victorie, ende namen eenige van de gevangens, die se aen boomen vast maeckten, en daer een Tournoy-spel mee aen rechten, ende te paerdt sittende, liepen met haer Lancen op de gebondenen aen, die het best trof, kreegh de prijs, die sy daer toe stelden, sy lieten gebraede vleesch voor de gevangens setten, nae dat sy twee of drie dagen niet en hadden gegeten, ende als se yets van het vleesch wilden nemen, sloegen de Spanjaerden haer met hun hackmessen op de handen; sy smeeten haer de beenen voor, op datse kluyven souden, gelijck de honden doen, en wanneer de gevangens dit niet op raepten, seyden sy datse geen groote honger hadden. De Heer Jacob Binkes, die doenmaels in America zijnde als Commandeur van eenige Oorloghs Scheepen, en aldaer quam om eenige vervarsinge te haelen, is hier van getuyge geweest, ende heeft vijf of ses van die ellendige gevangens door medelijden op sijn Scheepen gesalveert, en hier te lande ghebracht. Doen de Spanjaerden dit bemerckten, vervoerden sy de rest naer de Hooftstadt, alwaer sy geemployeert wierden om kalck en steenen te dragen aen eenige Forten die gerepareert wierden. Doen begonnen de Franse gevangens een weynigh moedt te scheppen, want hoewel datse wercken moesten als slaven, waren sy evenwel haer leeven verseeckert, ende hoopten d' een of d' ander tijdt daer van daen te geraecken. Doen de Forten gerepareert waren, en dat aen de Stad niet meer te doen was, liet de Gouverneur van de Stadt haer nae Havana voeren, alwaer sy in de selve functie gebruyckt wierden, als op Puerto Rico; maer sy wierden korter gehouden; want alsse daeghs gewerckt hadden,

wierden sy 's avonds geboeyt en geslooten; want de Gouverneur vreesde datse de Stadt mochten bespieden, en alsse weder by haer volck quamen, dat sy de Stadt mochten komen verrasschen, gelijk se veel aenslagen daer op hadden gehad, en daerom socht de Gouverneur maer geleegentheydt om haer na Spanjen te senden. Alle de Scheepen die van Nova Hispania quamen, namen twee of drie van de Fransse, naer dat sy 'er van doen hadden op hun Scheepen, in de plaets van Matroosen die gestorven of wegh geloopen waren. Dit was 't geen de Fransen sochten, loovende Godt dat hy haer van hun slavernye verlost hadde.

Dit duerde niet lang, of sy waren altemael na Spanjen gevaren, alwaer sy weder by malkander quamen, en gingen t' samen naer Vranckrijck, alwaer sy haer gereedt maeckten om met d' eerste gelegentheydt weder nae het Eylandt Tortuga te gaen. Sy hielpen malkander soo veel als sy konden, die geene die geldt hadden, setten d' andere by die niet en hadden: sommige van haer hadden niet vergeeten 't geen sy onder de Spanjaerden geleeden hadden, lieten expres messen maecken, met tangen, om de Spanjaerden levendig te villen, en het vleesch af te knijpen, als syse maer kreegen, gelijck sy alle daegen gelegentheydt genoegh hebben. Met de eerste Scheepen die sy gevonden hebben, zijn sy weder tot Tortuga aengekomen, alwaer een deel weder op de Roof zijn gegaen, met een Vloot die doenmaels in Tortuga geequipeert wierdt, onder het beleydt van een Mr. Maintenon, zijnde een Fransman, ende hebben het Eylandt Trinidad, geleegen tusschen het Eyland Tabago en de Kust van Paria, ingenoomen, en gerantsoeneert op hondert duysent Rijckdaelders. Daer na waren sy van meening, om de Stadt Caraco, schuyn tegen over Curaçao geleegen, te gaen plonderen.

 

Eynde van de Historie der Zee-Rovers.



illustratie


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

landen