Logo DBNL
De Americaensche zee-roovers (1931)

De Americaensche zee-roovers

(1931)–Alexander Olivier Exquemelin–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

VI. Hooft-stuck.
Morgan sendt eenige vaertuygen op de roof in de zuyd-zee, het verbranden van de stadt Panama, en het rooven door het heele landt, met alle de wreedtheden die de rovers daer bedreven, nevens haer wederkomst aen het kasteel van Chagre.

DOEN Morgan de Stadt Panama door sijn volck over al hadt doen besetten, commandeerde hy vijf en twintigh man in een Barque, die in de Haven gebleeven was, by gebreck van water, om uyt te komen; want men heeft daer hoogh en leegh water, als in de Canael van Engelandt; als 't hoogh water is, komt 'er soo veel water in de Haven, dat 'er een Galjoen in komen kan, en met laegh water is het wel een mijl van de Stadt, het is een modderige grondt. Naer de middagh liet Morgan heymelijck de brandt in verscheyde huysen steecken, soo dat 's avondts de Stadt meestendeel in de brandt was. Men liet een geruchte onder het volck loopen, als dat de Spanjaerden het selver gedaen hadden, sommige wilden de brandt stutten, met het laten springhen van verscheyden huysen; maer ten hielp niet; want het was soo veer gekomen, dat wanneer de brandt in een straet quam, in een half uur de gantsche straet ten eynde in de brandt was, ende de huysen haest tot koolen; want het waren meest houte huysen, evenwel schoone gebouwen, altemael meest van Cederhout, en van binnen versien met schoone schilderyen, die de Spanjaerden niet hadden konnen wegh voeren. Daer waren seven mannen, ende een vrouwen Klooster, nevens een Gasthuys, en een Dom Kerck, met noch een Parochiale Kerck, die uytstekende kostelijck waren van beeldtwerck en schilderyen; maer het silverwerck hadden de Monicken

met haer mede genoomen. De Stadt was versien van omtrent twee duysent kostelijcke Koopliedens, en omtrent drie duysent gemeene huysen, en stallen van voerluyden, die het silver van daer naer de noordtkant overbrengen; rondtom de Stadt waren verscheyde Boomgaerden, en playsante Tuynen, versien met alderhande vruchtboomen en moeskruyden. De Genoueesers hadden daer een heel aensienlijck Gemeen-huys, alwaer het Comptoir van de Negerye op was, die wierd mede verbrandt. 's Anderen daeghs was de geheele Stadt in assche, behalven omtrent twee hondert packhuysen, en stallen der voerlieden, die soo wat aen een kant waren; alle de gedierten waren mede verbrandt, met veel slaven, die haer in de huysen verborgen hadden, en daer niet uyt konden loopen; daer waren een groot hoop meelsacken, die in packhuysen stonden, dese hebben een maendt daer na noch gebrandt. De Roovers hadden haer 's nachts rondtom de Stadt gehouden, vreesende dat de Spanjaerden komen souden; want sy hadden sulck een aensienlijcke macht by de Spanjaerden gesien, datse daer een schrick voor hadden. 's Anderen daeghs wierden alle de gequetsten gebracht in een Klooster Kerck, die noch overgebleeven was, en daer wierdt mede een Corps de guarde van gemaeckt, wordende alle het geschut rondtom de Kerck gebracht: daer nae liet Morgan sijn volck in bataille stellen, om te sien wat verlies men gehadt hadde. Men bevondt omtrent twintigh man verlooren te hebben in het veroveren van de Stadt, en noch omtrent soo veel ghequetsten. Morgan liet die selve dagh een Convoy van hondert en vijftigh man afvaerdigen, om de tijdinge aen die van het Kasteel van Chagre, van de geluckighe victorie, te brengen. Dit Convoy wierdt van het gheheele gros buyten de Stadt geconvoyeert; men sagh 'er eenighe troepen Spanjaerden, die van ver eens quamen kijcken; maer als men eenige minen maeckte om na haer toe te gaen, setten sy 't op 't loopen soo spoedigh als se konden.

Naer de middagh quam Morgan met sijn volck weder in de Stadt, yder Compagnie nam een Logement, ende een party liepen soecken in de puynhoopen van d' afgebrande huysen, alwaerse noch reedelijcke buyt vonden van silverwerck, en gemunt silver,

dat de Spanjaerden in putten geworpen hadden. 's Anderdaeghs wierden noch twee partyen afgevaerdight, yder van hondert en vijftigh man, om op het landt te gaen, en d' inwoonders van de Stadt te soecken. Twee dagen daer nae quamen de partyen weder binnen, en brachten wel twee hondert gevangens, soo mannen, vrouwen, als slaven. Dien selven dagh quam de Barque, die Morgan in Zee ghesonden hadde, weder met noch drie andere Barquen, die sy genoomen hadden; maer sy hadden haer beste prijs laten varen, het welcke een Gallioen was, waer in het silver van den Koningh, met alle de juweelen en rijckdom van de voornaemste Kooplieden van Panama in was; de Bagijnen waren daer oock in, met alle de vercieringen van haer Kerck, en haer silver en goud; dit Schip was alleen maer met seven stucken Canon, en omtrent thien a twaelf musquetten voorsien; het was oock niet toegetaeckelt, want het hadde anders niet als sijn onderzeylen, en daer by haddense gebrek van water, en de Rovers hadden sijn Sloep genomen, met seven man, die om water uyt was. Dese Spaensche bootsgesellen berichten de Rovers van 't geen hier voor verhaelt is, seggende dat het onmogelijck was, dat dese Gallioen in Zee konde gaen sonder water; maer de Commandeur van de Rovers, hadt meer lust om sich vol en sat te drincken, en sijn tijdt te passeeren met een party Spaensche vrouwen, die hy gevangen hadt, als om nae dat Schip te gaen. 's Anderen daeghs rusten sy haer Barque toe, om het Schip te soecken, maer sy vonden 't niet, alsoo het wegh gezeylt was, hebbende tijdingh gekregen dat de Rovers met vaertuygen in zee waren, en sijn Sloep genoomen hadden. Doen se sagen dat het Schip wegh was, namense eenige barquen, die se aen de Eylanden Tavoga en Tavogilla vonden, met verscheyde goederen gelaeden, en quamen daer mede naer Panama. Daer gekomen zijnde, berichten sy Morgan van het geen dat 'er gepasseert was; de gevangens van het Schip wierden mede ondervraeght, ende seyden datse wel wisten waer omtrent het Schip geloopen was, maer datse meenden dat het versterckinge van volck soude gekreghen hebben. Morgan liet daer op alle de vaertuygen, die in Panama waren, toerusten, om dat Schip op te soecken. De Rovers liepen dan weder in Zee met

hun vier Barquen sterck, waer op sy hondert en twintigh man hadden. Sy waren acht dagen in Zee, sonder yets uyt te rechten, wegens het groote Schip; want het was den dans soodanigh ontsprongen, datse het niet wisten te vinden. Sy dan siende dat 'er geen hoop was van het Schip te krijgen, resolveerden weder naer d' Eylanden Tavoga en Tavogilla te keeren, alwaer se een Schip vonden dat van Payta quam, en geladen was met Seep, Laeckens, Biscuyt, ende Suycker, en hadde omtrent 20000 stucken van achten in gemunt Silver. Sy quamen met dit Schip in Panama met hun Barque, die se gelaeden hadden met goederen en gevangens, die sy op de Eylanden gekreegen hadden. Het Convoy, dat Morgan naer het Kasteel van Chagre gesonden hadt, was wederom gekomen met goede tijdinge, sy rapporteerden dat die van Chagre twee vaertuygen voor de Rivier om te kruyssen, hadden gestuert; dese kregen een Spaensch Schip in 't gesicht, dat sy najoegen; die van het Kasteel lieten hier op de Spaensche vlagh waeyen, en het Spaensch Schip sich in het naeuw siende, meende daer in de Rivier een vrye haven te vinden; maer het was de eene wolf nauwelijcks ontkomen, of liep d' andere in de mondt, want doen het in de Rivier was, bemerckte het wel haest, dat het in 's vyands handen was gevallen; het was meest met mondkost geladen, 't geen de Rovers best diende, want sy waren slecht daer van in het Kasteel voorsien. Dit gaf oorsaeck aen Morgan om in Panama langer te blijven, en het heele landt door te loopen, en te rooven; want terwijl d' er eenige van haer ter zee op de roof waren, deeden d' andere niet minder te landt, want alle dagen liep 'er een party uyt van twee hondert man, en als d' eene wederom quam, was de ander weer gereedt om uyt te gaen. Hier door brachten sy groote buyt en veel gevangens op, aen wien sy alle daghen de grootste wreedtheden en tormenten deeden diese konden bedencken, alleen om datse malkanderen souden verklicken, waer dat haer geldt verborgen was; onder anderen vonden sy een arm gebreckelijck man in een Heeren huys buyten de Stadt; dese arme man hadde sich verschoont met een schoon hembt, en een zijde broeck, die hy in het huys gevonden hadde. Aen de veeter van dese broeck was een silvere sleutel vast; de Rovers vroegen hem nae

de kist, daer de sleutel toe gemaeckt was; hy seyde dat hy de kist niet hadt, maer dat hy de sleutel alleen in het huys gevonden hadde. Doen se geen andere bekentenisse van hem konden krijgen, wipten sy hem dat sijn armen heel uyt het lidt waren, daer nae bonden sy hem het hooft soo vast, dat sijn oogen daer uyt swollen soo dick als eyeren, ende doen hy noch niet en bekende, hingen sy hem by sijn mannelijcke leeden op, d' een sloegh hem, d' ander sneedt hem de neus af, d' ander een oor, de derde blaeckerde hem, soo dat men geen wreeder tormenten konde practiseeren. Op het laetste wanneer de man niet meer konde spreecken, en sy geen meer tormenten overigh hadden om hem aen te doen, lieten sy hem door een Swart, met een lancie, doodt steecken. Veel meer diergelijcke wreedtheden hebbense gepleeght. De Monicken selver hadden weynigh quartier onder haer; en hadt het niet gheweest, om datse hoopten geldt van haer te krijgen, sy souden haer voor al geen quartier gegeven hebben. De vrouwen hebben sy oock niet verschoont, behalven die haer wil toestonden; maer schoon sy niet wilden, wisten sy haer daer toe genoegh te krijgen; sy namense uyt de Kerck, daer se in gevangen waren, en gingen daer mede uyt, onder pretext dat syse van doen hadden, om voor haer te wassen, maer als syse dan onder haer geweld hadden, deeden sy haer wil daer mede, of tormenteerden haer met slagen, honger, en meer diergelijcke plagen. Morgan, die als Generael was, hadde daer in behooren te voorsien, en beter ordre gestelt te hebben, maer hy was selver niet beter als de rest; want als men een mooye vrouw gevangen gebracht hadde, versocht hy haer terstondt tot oneer. Terwijl dat het hier te pas komt, sai ick een geschiedenis verhaelen van een vrouw, welckers naem onsterfelijck behoorde te zijn, door haer standtvastigheydt.

De Rovers uytter Zee gekomen zijnde, hadden eenighe gevangens uyt d' Eylanden Tavoga en Tavogilla mede gebracht, onder de welcke een rijck Koopmans vrouw was, zijnde jongh en seer schoon. Ick sal haer schoonheydt hier niet uytbeelden, maer alleen seggen datter geen schoonder in Europa kan zijn; haer man was naer Peru gevaren, om eenige negotie aldaer (nae de maniere van die landen) te doen, en dese vrouw was met haer goed, nevens

eenige van hare vrienden gevlucht: soo drae alsse by Morgan ghebracht, en van hem gesien wierdt, liet hy se terstondt van haer vrienden afscheyden, ende alleen in een vertreck met een slavinne brengen, alhoewel de vrouw, met tranende oogen, versocht om by haer vrienden te mogen blijven; hy liet haer versorghen van al het geen datse nooden hadde, en stuerde haer alle maeltijden een schootel of twee van sijn eygen tafel, hoewel dat hy haer een slavin gegeven hadde om voor haer te kooken. Dese vrouwe oordeelde dit eerst als een eerbaerheydt van Morgan, en was seer verwondert, meynende dat de Rovers soo boos niet waeren, als aen haer, en aen meer andere vrouwen van de Spanjaerden onderricht was; want doen de Spanjaerden uyt de Stadt gingen, wierden eenige daer van door hun vrouwen versocht, om yets van de Ladronnen, dat zijn Rovers, tot gedachtenisse mede te brengen. Andere, die nieuwsgieriger waren, versochten om het gevecht van verr' te mogen sien, maer het wierdt haer van haer mannen geweygert, seggende datse een schrick daer van souden krijgen, niet van te sien vechten, maer van de mismaecktheyt der Rovers; want, seyden sy, de Rovers zijn niet gelijck wy lieden, maer sy zijn als beesten; ende beloofden aen hun vrouwen eenige hoofden te sullen brengen, om haer te laten zien: daer over veel vrouwen, doense de Rovers sagen, haer verwonderden, seggende: Jesus, los Ladronnes son camo los Espagnoles. Dat is te seggen: Jesus, de Rovers zijn menschen gelijck de Spanjaerden. Dese Koopmans vrouw, daer wy van spreecken, seyde mede wegens de geveynsde beleeftheydt van Morgan: Los Ladronnes son tan corteses come si fueran Espagnoles. Dat is: De Rovers zijn soo beleeft of het Spanjaerden waren. Morgan ging alle dagen wandelen in de Kerck, alwaer de gevangens waren, ende liet altijdt sien voor de tralie van 't vertreck daer dese vrouw in was, en groete haer dickwils, ja selfs onderhieldt hy haer somtijdts met spreecken (want hy sprack goedt Spaensch) hy liet haer vrienden en bekenden vryheydt geven om by haer te komen. Dit hadt omtrent drie dagen geduert, wanneer hy haer tot oneer liet versoecken, en daer nae versocht hy haer daer selver toe, presenteerende haer eenige kostelijcke juweelen. De vrouw, die

eerbaer, en wel opgebracht was, bedanckte hem seer beleefdelijck, seggende: datse onder sijn macht was, ende datse seer groote beleeftheydt in 't eerst aen hem gesien hadt, datse oock niet hoopte dat de selve nu verminderen soude, en dat sy niet konde gelooven, dat hy diergelijcke gedachten hadde, alsoo het niet betaemde aen een Opperhooft van soo een aensienlijke macht, dusdanige dingen te versoecken van een persoon, wiens leven in sijn handen stondt. Dese beleefde woorden konden de geyle lust van Morgan niet voldoen; hy versocht haer noch stercker, en beloofde haer restitutie van het geen sy verlooren hadt, en dat in juweelen, op datse het te beter soude konnen bewaren; maer sy excuseerde haer met alle beleefde woorden, die sy bedencken kost; doch Morgan liet haer niet met vreeden, en vervolgde haer soo sterck, datse gedwongen wierdt te seggen, by aldien hy yets met haer lichaem wilde doen, dat hy dan eerst moest maecken dat de ziel daer van scheyde, ende datse by haer leven yets diergelijcks sou toelaten. Daer nae sprack sy hem niet meer toe. Morgan wierdt ten laetsten, op de weygeringh van dese vrouw, soo gram, dat hy haer in een ander vertreck liet setten, ende verboodt dat niemandt by haer soude komen. Hy liet haer kleederen afneemen, en alle dagen soo weynigh eeten geeven, datse naeuwelijcks het leven daer by konde houden. Hier over bedroefde sy haer niet, maer bleef even standvastigh, biddende Godt alle dagen, dewijl dat hy haer soo geliefde te kastijden, dat hy haer doch de sterckte wilde geven, om tegen de tyrannye van Morgan te konnen bestaen.

Morgan liet dit doen, onder pretext dat dese vrouw correspondentie met de Spanjaerden hieldt, en datse een slaef met eenige brieven hadt uytgesonden.

Ick hadde nooyt gelooft dat diergelijcke standtvastigheydt in soo een vrouw konde zijn, indien ick haer selver niet gesien en gesproocken hadt, alsoo ick altemets haer onderstand van spijs deed, hoewel dat ick sulcks seer bedecktelijck moest doen. Hier sal noch in 't vervolgh van dit verhael, van dese vrouw gesproocken werden, hoe datse niet alleen onder haer vyanden van het ongeluck is vervolght geweest, maer oock onder haer vrienden.

Doen Morgan omtrent drie weecken in Panama geweest, en

lustigh gerooft hadt, soo ter zee als te lande, liet hy preparatie maecken om te vertrecken. Yder Compagnie moest een seecker getal Muyl ezels soecken, om de buyt aen de Rivier te brengen, die omtrent acht Spaensche mijlen daer van daen geleegen was. Ondertusschen warender omtrent hondert van de sijne, die een accoordt met malkanderen gemaeckt hadden, om Morgan te laten gaen, en het Schip te neemen dat in de haven lagh, en daer mede in de Zuydzee te blijven om te rooven, soo lang, tot datse genoegh hadden, en dan een groot Schip te neemen, om door Oost-Indien weder in Europa te komen. Ende om tot haer ooghwit te geraken, hadden sy allerhande voorraedt in een hoek wegh gestopt, te weten kruydt, loodt, meel en broodt, selfs tot metaele stucken, om op een Schans te leggen, diese op 't een of 't ander Eyland wilden maecken, om aldaer haer uytvlucht te neemen. Haer voorneemen soude geluckt hebben, indien niet een van haer mackers het selve aen Morgan geopenbaert hadt, die terstond de masten van het Schip liet afkappen, en de brandt daer in steecken als oock in alle d' andere barquen, die daer by waren, waer door sy van haer voorneemen versteeken wierden. Ondertusschen wierden daer Muyl ezels gesocht, en Morgan liet een party Spanjaerden gaen om rantsoen te halen voor haer vrouwen, kinderen en slaven; daer wierden mede eenige Monicken uytgesonden om rantsoen te haelen voor haer, en voor die in ostagie bleven.

Daer nae liet Morgan alle de stucken vernagelen, en d' ooren afbreecken: daer wierdt oock twee dagen voor het vertreck van Morgan, een party uytgesonden, om naer de Gouverneur van Panama te verneemen; want hy had van eenige gevangens verstaen, dat de Gouverneur eenig volck versaemelt, en verscheyde Embuscaden gemaeckt hadt, om de Rovers de passagie te beletten. Dese party wederom gekomen zijnde, berichten Morgan datse geen Sterckten van de Spanjaerden vernoomen hadden; ende eenige gevangens, diese mede brachten, seyden, dat de Gouverneur eenigh volck hadde willen vergaderen, maer datse hem ontloopen waren, en dat hy, by gebreck van volck, sijn desseynen niet hadde konnen uytvoeren.

Op den 24. February des Jaers sestien hondert een en tseven-

tigh, vertrock Morgan met al sijn macht uyt de Stadt Panama, met hondert vijf en tseventigh Muyl ezels, met gebroocken en gemunt silver ghelaeden, en omtrent vijf a ses hondert gevangens, soo mannen, vrouwen, kinderen en slaven. Dien selven dagh quamen de Rovers een mijl buyten de Stadt, aen de kant van een Rivier, op een schoon veldt. Het Leger der Rovers campeerde daer in de rondte, en de gevangens wierden in het midden geset; men hoorde de geheele nacht anders niet als kermen en schreyen van alle de vrouwen, en soo veel kleyne kinderen, die niet beter wisten, of de Rovers souden haer mede naer haer landt voeren; d' een riep om sijn vader, d' ander om sijn vrienden, de derde om sijn Vaderlandt: en het geen dat noch het slimste was, dat die arme menschen groote dorst en honger leeden; het was jammerlijck aen te sien veel arme vrouwen, met kleyne kinderen aen de borst, die niets hadden om die arme kinderkens te voeden; sy baden Morgan op haer bloote knyen, dat hy haer wilde laten gaen, maer het kermen van die arme menschen was niet genoegh om hem tot eenigh medelijden te beweegen. Hy antwoorde haer, dat hy niet gekomen was om haer kermen aen te hooren, maer dat hy gekomen was om geldt te haelen, ende datse soo sonder geldt uyt sijne handen niet los souden raecken. Dit was al de troost, die dese arme menschen by Morgan konden verkrijgen.



illustratie
De Gouverneur hadde eenigh volck willen vergaderen...


's Anderen daeghs liet hy sijn volck voor uyt marcheeren met alle de gevangens, en hy selver volghde, doen begon het kermen en krijten weer op nieuw, een party van de Rovers gingen voor, de gevangens in het midden, ende d' andere party van de Rovers achter aen. De vrouw, daer van wy gesproocken hebben, liet Morgan alleen marcheeren tusschen twee Rovers, alwaer d' arme vrouw groot ongemack moest uytstaen, soo van de hitte der Son, als door de moeylijckheydt van de wegh, gelijck oock meer andere vrouwen, die dat niet gewent waren. Maer Morgan en belette niet, dat men de vrouwen goedt deedt, als alleen aen dese ongeluckige vrouw (ick noemse hier ongeluckigh, en niet sonder reden, want het scheen dat het ongeluck haer over al volghde) sy hadt+ last gegeven aen eenige Monicken van haer kennis, daer sy op vertrouwde, datse ergens geldt souden haelen tot betaelinge van haer rantsoen; maer in plaets van het rantsoen voor de vrouw te betalen, verlosten sy haer mede broederen met het geldt van die ongeluckige vrouw; en indien het niet uytgekomen was door een slaef, die een brief aen de vrouw bracht, Morgan soude haer nae Geomaica gevoert hebben: maer doen de Rovers selver sagen, dat dit het geldt van de vrouw was, lieten sy haer gaen, en hielden de Monicken vast. Doen Morgan tot aen het Dorp Cruz gekomen was, leggende op de kant van de Rivier van Chagre, liet hy aen alle de gevangens weten, datse binnen drie dagen haer rantsoen moesten opbrengen, of dat hy se anders soude mede neemen. Onderwijlen liet hy al de Rijs en Mais, die daer omtrent was, vergaderen, tot victualie voor de Scheepen; een deel van de gevangens wierden daer gelost.

Hy vertrock van het Dorp Cruz den vijfden Maert, met alle sijn geroofde buyt, ende noch een party gevangens, die haer rantsoen noch niet betaelt hadden, nevens de Monicken, die het geldt van de Koopmans vrouw gehouden hadden, maer die waren qualijck half weeghs van Chagre, dat 'er geldt quam om haer te lossen. Doen de Rovers omtrent half wegh van het Kasteel van Chagre waren, deed Morgan haer altemael by een blijven, en stelde haer voor, dat haer oude gewoonte was (gelijck ick in het tweede Deel van dit verhael beschreven heb) een eedt te doen, dat men de

waerdye van een schellingh niet voor sich hielt, het zy van silver, goudt, Amber de gris, Diamanten, Paerlen, of andere kostelijcke gesteenten; ende dat 'er eenige exempels waren geweest van lieden die een valschen eedt hadden gedaen; en dat hy, om diergelijcke dingen voor te komen, goedt gevonden hadde niemandt een eedt af te vergen, maer dat men een generael besoeck soude doen, sonder dat yemandt daer vry van soude zijn: de medemackers van Morgan, te weten een party Capiteynen, die hy sijn voorneemen bekent gemaeckt hadde, vonden dat heel goedt. Daer wierdt dan van yder Compagnie een man gestelt om te besoecken; Morgan liet hem (quanssuys) meede besoecken, gelijck oock alle de Capiteynen, soo dat 'er niemandt vry raeckte. De Franse Rovers murmureerden daer tegen, maer sy waren de sterckste niet, en daerom moestense swijgen; maer hadden de Rovers geweten dat Morgan dat in 't sin gehadt hadde, sy souden het niet altemael gebracht hebben, het geen se gevonden hadden. Nae datse altemael besocht waren, begaven sy haer in de Canoes en vaertuygen die in de Rivier waren, en den negenden dito quamen sy aen het Kasteel van Chagre, alwaerse alles noch in goede standt vonden, behalven de gequetsten, diese daer gelaten hadden, die waren meest gestorven van honger, want de gesonden hadden 't quaedt genoegh gehadt, alsoo sy haer hadden moeten behelpen met seecker soort van vogels, die de Spanjaerden Gallinacos+ noemen, die anders niet leven als van doode krengen, die waren daer in groote menighte op de verslagen lichamen der Spanjaerden, en zijn omtrent van gedaente en grootte als een Kalckoen: de eerste mael dat ick se sagh, schoot ick 'er twee, en meende dat het Kalckoenen waren. Dese Vogels zijn seer verslindende van vleesch; want met hun vieren sullen sy een geheele Os of Paerdt op een dagh op eeten. Als sy eeten, gevense het van achter weder uyt; sy zijn seer blood', en derven geen levendigh dier aen doen, hoe kleyn dat het is, als het sich maer beweeght; sy konnen oock door de huydt van eenigh dier niet picken, maer sy picken eerst d' oogen daer uyt, en maecken een gat daer in, en met arbeydt kruypen sy in den buyck van het doode krengh, en eeten het van binnen eerst op, soo dat het wel altemets op de beenen drooght,

en het vleesch is van binnen wegh; sy doen oock groote schade aen het vee op het velt; want wanneerder een Koe of Paerdt geworpen heeft, ende dat de jongen noch weynigh beweginge hebben door de slappigheydt, picken sy die dadelijck d' oogen uyt; sy weten de Jagers by geheele troepen te volgen, gelijck sy oock de Rovers in Panama deden; want daer gingh geen party uyt, of daer viel wat voor haer, 't zy van menschen of beesten. De Spanjaerden begonnen de komst van de Rovers daer oock aen te kennen; want als sy een trop van die vogels in de lucht sagen vliegen, waerschouwden sy malkander, en seyden, de Rovers komen; dit hebben de Spanjaerden self bekent. Dese vogelen zijn door de gantsche vaste Kust, selfs op eenige Eylanden, gelijck Cuba en Jamaica. Sommige seggen, datse oock in groote meenighte op het Eylandt Hispaniola geweest zijn, en datse door toverkonst daer van daen gejaeght zijn; sy onthouden haer meest omtrent, en selfs in de Steeden, en maecken die schoon van alle onsuyverheden, die wegh gegooyt worden, sy zijn altijdt op de huysen en kercken, en passen op waer dat 'er iets voor haer valt; ja daer kan van geen huys een stuck vleesch, of yets anders gegooyt worden, of se vliegen met hun tien of twintigh daer op. Sy konnen oock langh vasten, want (volgens het seggen van veel menschen, die daer op gelet hebben) konnen sy een geheele maendt wesen sonder eeten. De Rovers, die in het Kasteel van Chagre waren, verhaelden oock, dat sy, doense eerst by de doode lichamen quamen, soo mager waren, dat men op haer gantsche lijf geen twee oncen vleesch konde vinden; maer doense omtrent veertien daegen daer geweest waren, warense soo swaer als Kalckoenen. Ick heb dit hier in gevoeght, om dat 'er diergelijcke vogels in Europa niet zijn.

Doen Morgan met de Rovers aen Chagre gekomen was, vondt hy raedsaem, dat men in 't eerste den buyt soude deelen, alsoo haer victualie seer schaers wierdt. Dit wierdt dan soo vast gestelt; en men vondt goedt, volgens advijs van Morgan, die een vaertuygh naer Porto Villo sondt, om de gevangens van St. Catalina aldaer aen landt te setten, als mede brandtschatting te eyschen voor het Casteel van Chagre. Twee dagen daer naer quam het vaertuygh weder, met tijdingh dat de Spanjaerden geen brandtschat-

tingh wilden geven. 's Anderen daeghs kreegh yder Compagnie sijn deel van de buyt, of ten minste soo veel als Morgan haer gunde, ende doen wierdt het weder in 't kleyn gedeelt, wanneer men bevond dat yder man voor sijn part twee hondert stucken van achten kreegh; het gebroocken silver wierd gereeckent op tien stucken van achten het pondt; verscheyde juweelen wierden schandtkoop verkocht, en veele juweelen gemist, daer over Morgan publijck van de Rovers beschuldight wierdt. Maer doen hy sagh dat het gemeene volck soo hart begon te murmureeren, maeckte hy terstondt gereedtschap om te vertrecken, hy liet het Kasteel demolieeren en in de brandt steecken, nae dat hy het metael Canon daer af ghehaelt hadt, en gingh daer mede tzeyl, sonder eenigh zeyn te doen, die hem volgen wilden, die konden, hy wierdt alleen maer gevolght van drie a vier scheepen, die sijn medemackers waren, en die (volgens het seggen van de Rovers) met hem ghedeelt hadden. De Franse Rovers volghden hem met hun drie a vier, en waren van sin hem aen te doen, indien sy hem hadden konnen bezeylen. Maer hy was het beste versien van victualie, en konde sijn Kours volgen, maer d' andere soo niet, d' een bleef hier, d' ander daer, om sijn kost te soecken, en victualie by een te krijgen, om weder naer Jamaica te konnen keeren.



illustratie


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

landen