Logo DBNL
De Americaensche zee-roovers (1931)

De Americaensche zee-roovers

(1931)–Alexander Olivier Exquemelin–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

V. Hooft-stuck.
Morgan vertreckt van het kasteel Rio de Chagre met twaelf hondert man van Meeningh om Panama in te nemen.

MORGAN op alles nauw regard, en het Kasteel wel besorght, en al sijn volck met allerhande amonitie van oorlogh (nae de gelegentheyt van 't landt) wel versien hebbende, vertrock van de Rivier van Ghagre, om sijn reys naer Panama aen te vangen, op den achtienden January des jaers sestien hondert tseventigh, hebbende vijf vaertuygen met geschut, en twee en dertigh Canoes, die mede vol volck waren. Wy sullen hier beschrijven alles wat op yder dagh voorgevallen is, van sijn vertreck van Chagre af, tot sijn aenkomst in de Stadt Panama.

Sy zeylden en roeyden de Rivier op, en avanceerden omtrent ses Spaensche mijlen die dagh, en quamen 's avonds aen een plaets genaemt Rio de doos Bracos, alwaer een party van het volck aen landt gingen om te slapen, alsoo se dicht op malkanderen in de Scheepen waren, soo datse qualijck konde liggen. Daer waren verscheyde plantagien, alwaer de Rovers eenige wortelen of fruyten meenden te vinden, om te eeten, maer de Spanjaerden hadden het altemael mede genoomen, en niets in de huysen ghelaeten, soo datse gingen slapen, op hoop van 's anderen daeghs de schaede, die dien dagh haer maegh geleeden hadt, te verhaelen, maer voor die tijdt moest yder sich laten genoegen met een pijp Taback, die het mocht, en die het hadde.

Des anderen daeghs, zijnde de tweede dagh, begonnen sy met het aenbreeken van den dagh met alle man haer reys te vervorderen, en quamen omtrent de middagh aen een plaets, genaemt

Crus de Juan Galliego, alwaer sy genoodtsaeckt wierden de Scheepen te laten blijven, om dat de Rivier daer droog was, door dien het in soo langen tijdt niet gereegent hadt, als mede om eenige boomen, die in de Rivier gevallen waren, en de passagien beletten, en te veel moeyte vereyschte, om onse Schepen daer door te krijgen. De Gidsen seyden ons, als men twee of drie mijlen hooger op was, dat men dan met een party van het volck over land kost marcheeren, en 't ander deel te water met de Canoes waren. Dien avondt wierd 'er volk geordineert om aldaer op de Scheepen te blijven, of het gebeurde dat men al te groote macht van vyanden vondt, en gedwongen was te rugge te keeren, om de Scheepen daer tot een toevlucht te hebben, en door het Canon soude men mogelijck de vyanden verslaen. Daer wierdt tot dien eynde aen hondert en sestigh man belast aldaer te blijven, en met een geboden niet aen landt te loopen, op dat de vyanden van haer geen gevangens souden bekomen, waer door sy de macht van de Rovers mochten te weten komen.

's Anderen daeghs, zijnde den derden dagh, 's morghens, wierden eenige mannen met een Gidse uytgesonden, om te sien of 'er middel was met een party volcks over landt te loopen, door dien men vreesde, dat de vyanden daer eenige Embuscaden mochten hebben, alsoo het bosch soo dicht was dat men qualick daer door konde; daer by was het anders niet als moras, soo dat men daer niet konde uytrechten. Morgan wierdt genoodtsaeckt een party van sijn volck aen een plaets, genaemt Cedro Bueno, met de Canoes te doen overvoeren, gelijck het gheschiede, en 's avondts quamen de Canoes weder, en voerden d' andere helft van het volck mede over. De Rovers verlangden doen seer de vyanden te ontmoeten, om eetwaren te bekomen, want sy waren soo flaeuw van honger, tot beswijckens toe.

Den vierden dagh marcheerden de Roovers met het grootste gedeelte van haer volck 't Eylandt inwaerts, met een van de Gidsen, en het ander gedeelte voer met de Canoes de Rivier op, met een andere Gids, die met twee Canoes voor uyt roeyden, omtrent drie musquet schooten van d' anderen, om d' Embuscaden der Spanjaerden te konnen ontdecken. De Spanjaerden hadden oock Spions,

die voor de Roovers liepen, en acht namen op 't gene datse deeden, en konden de Spanjaerden bequamelijck een halve dagh van te voren waerschouwen, eer dat de Rovers haer konden overvallen. Omtrent de middagh quamen de Rovers aen een plaets, genaemt Torno Cavallos, alwaer de Canoes, die vooruyt roeyden, haer waerschouwden, datse een Embuscade van de Spanjaerden ontdeckt hadden. Alle de Rovers maeckten haer terstondt klaer, met sulck een yver en vreught, als ofse te bruyloft genoodight wierden, hoopende overvloedt van eeten en drincken te vinden, dewijl sulcks by haer seer schaers was; het was ofse malkander onder de voet souden geloopen hebben, yder wilde d' eerste wesen; maer doense daer quamen, vonden sy anders niet als het nest, en de vogels waren daer uyt, met omtrent hondert en vijftigh leere sacken, daerse broodt en vleesch in gehadt hadden, daer waren noch wel eenige kruymelen broodt, maer dat konde weynigh helpen voor soo veel volck; de huysjes die de Spanjaerden gemaeckt hadden, wierden onder de voet gehaelt. Doense anders niet vonden, aten sy de leere sacken met sulcken smaeck of het vleesch geweest was, want elck maeckte de selve na sijn welgevallen toe; ja sy vochten noch tegen malkander wie dat het hebben sou: die geen,+ die een Canaster hadde, was bly dat hy een stuck voor sich selver houden konde. Naer gissinge was in die Embuscade omtrent vijf hondert man geweest. Na dat de Rovers aldaer wat uytgerust, en haer honger met leer een weynigh versadight hadden, marcheerden sy weer voort, soo datse 's avonds quamen aen een plaets, genaemt Torno Muni, alwaerse noch een Embuscade vonden, doch verlaten gelijck de voorige. Dit hadt niet te min een groote loose vreught onder haer veroorsaeckt: Ick segh hier loose vreughd, in plaets van loos alarm; want het was voor haer een vreughd de Spanjaerden te vinden, op hoop datse eeten mochten krijgen. Uyt dese tweede Embuscade gekomen zijnde, gingen sy boschwaerd in om eenige eetwaren te soecken, maar te vergeefs; want de Spanjaerden hadden daer soo weynigh achter gelaten, alsse haer gunden; soo dat die geenen, die noch een stuck leeder overgehouden hadden van d' eerste Embuscade haer Avondtmael daer mede deeden, en lieten haer genoegen met een dronck water

toe. Sommige nieuwsgierige, die haer leven buyten haer moeders keuken niet gheweest zijn, sullen misschien dencken dat het onmogelijck is leer te eeten, en souden wel willen weten, hoe de Rovers het toemaeckten om door te krijgen: sy klopten 't tusschen twee steenen op de kant van 't water, en maeckten het met een nat, en als het weeck wordt, schraepten sy het hair daer af, daer na lieten sy het op de koolen braden, kerfden het in kleyne stuckjes, en slockten het soo door.

's Ander daeghs, zijnde den vijfden dagh, begonnen de Rovers, met het aenbreeken van den dagh, weder te marcheeren, ende omtrent de middagh quamen sy aen een plaets, genaemt Barba Coa, alwaerse noch een verlaten Embuscade vonden. Daer waren veel plantagien, alwaer de Rovers gingen soecken ofse niet yets vinden konden, om haer groote honger te verzadigen; maer de Spanjaerden hadden daer alsoo weynigh overgelaten, als op d' andere plaetsen, daerse geweest hadden. Ten laetsten, door langh soecken en snuffelen in alle gaeten, vonden sy een kuyl, die eerst nieuw gegraeven scheen te zijn, daer in sy twee sacken meel vonden, met twee groote flesschen wijn, en eenige vruchten, Plantanes genaemt. Morgan, siende dat een party van sijn volck machtigh vervallen waren door honger, en daer door seer swack wierden, liet dese voorraedt, die men daer gevonden hadde, deelen aen die geenen, diese het meest van nooden hadden. Naer dat sy wat gegeten hadden, begonnense weder te marcheeren, maer die door flaeuwte niet meer voort konden, begaven haer in de Canoes, en die in de Canoes geseten hadden, gingen doen over landt. Sy marcheerden noch dien dagh, tot den donckeren avondt, wanneer sy in een plantagie quamen, alwaer sy die nacht bleven. De Spanjaerden hadden daer mede gedaen, als op andere plaetsen, te weten, de voorraedt opgemaeckt.

's Anderen daeghs, zijnde den sesden dagh, hadden sy geen wecker van doen, want de honger hadde haer weynigh laten slapen. Sy namen de wegh weder aen, als se gewendt waren, een partye door het bosch, en d' ander met de Canoes. Sy moesten dickwils pleysteren, alsoo sy niet voort konden, en wanneer sy rusten, liep yder een boschwaerd in, om yets te soecken om t' eeten, sommige

aten bladen, en andere eenigh zaedt van boomen diese vonden, sommige graen, soo dat sy in groote noodt waren. Dien selven dagh, omtrent de middagh, quamen sy in een plantagie, alwaerse een huys vonden dat vol Mais was; dit wierdt terstondt onder de voet gehaelt, en yder nam soo veel Mais als hy kost, dat sy uyt de handt aten. Doense de Mais onder haer verdeelt hadden, begonnen sy weder te marcheeren. Doen sy omtrent een mijl geavanceert waren, ontmoetense een Embuscade van Indianen. Sy smeeten altemael haer Mais wegh, op hoop datse daer volck en victualie souden vinden; maer doense ter plaets quamen, daerse de Indianen gesien hadden, vonden sy noch Indianen noch victualie, maer sagen omtrent hondert Indianen aen d' ander kant van de Rivier, die wegh liepen. Sommige van de Rovers sprongen in het water, ende swommen over om d'Indianen te achterhalen; ende soose eenige doodt schooten, en geen eedtwaren by haer vonden, waren sy geresolveert om d' Indianen selver te eeten; maer de Indianen waren gaeuwer in 't bosch te loopen, als de Rovers, en lachten met haer, schietende twee a drie van de Rovers, van de welcke een stierf; sy riepen de Rovers toe: Ha perros, a la savana, a la savana. Dat is: Ha honden, op het veldt, op het veldt sullen wy malkander vinden. De Rovers konden dien avondt niet verder gaen, alsoose aen d' ander kant van de Rivier moesten wesen, om over landt te konnen marcheeren, soo datse daer moesten vernachten, en begonnen onder malkander te murmureren, sommige wilden te rugge keeren, maer die wierden verfoeyt van anderen die meer couragie hadden; doch sy kreegen weder moedt, wanneer sy van een van de Gidsen hoorde seggen, datse omtrent een Dorp waren, alwaerse meenden datse tegenstandt souden vinden, en dat men daer wel eeten soude bekomen.

's Anderens 's morgens, zijnde de sevende dagh, maeckten sy haer geweer schoon, en schooten alle haer Roers af, op datse niet manqueren souden als sy aen de vyandt quamen. Dit gedaen zijnde, wierden sy met de Canoes aen d' ander kant van de Rivier aen landt geset; de plaets daer sy geslapen hadden, was Santa Cruz genaemt. Doen sy altemael overgeset, en gereedt waren, marcheerden sy der weder op aen, op hoop datse eenige tegen-

standt souden vinden, om, als ick te vooren geseght hebbe, mondtkost te bekomen. Omtrent de middagh quamen sy dicht aen het Dorp, Crus genaemt, alwaer se een groote roock sagen; doen begonnense moedt te scheppen, seggende tot malkanderen, dat de Spanjaerden het spit aen 't vuer geset hadden, tegen datse quamen; maer doense daer quamen, vonden sy het vuur wel aengesteeken, maer geen spijs noch vleesch: de Spanjaerden hadden al de huysen in de brandt gesteecken, behalven de packhuysen, en de stallen van den Koningh. De beesten, die daer omtrent geweest waren, hadden sy elders gejaegt, soo dat men daer niet een levendige ziel vondt, als eenige honden, die de Rovers doodt schooten en op aten. Daer wierdt in de packhuysen van den Koningh omtrent vijftien of sestien potten vol Peruse wijn, met een leer sack vol broodt gevonden. Als de Rovers by de wijn quamen, begonnen sy daer van te drincken in overvloedt, maer sy wierden sieck tot stervens toe van de wijn, gevende over al de vuyligheden diese op de wegh gegeeten hadden, van bladeren van boomen, en andere vuyligheden, die de maegh niet had konnen verteeren. Sy wisten niet waer dat van daen quam, en meenden dat de Spanjaerden eenigh vergift in de wijn gedaen hadden. Die dagh kondense niet verder gaen, soo dat sy in het Dorp van Crus, dat sy soo gedevaliseert vonden, vernachten moesten. Dit Dorp is gelegen op negen graden, twintigh minuten noorder breedte, en van de Rivier van Chagre sestien Spaensche mijlen, ende van Panama acht mijlen. Dit is het veerste dat men op de Revier met vaertuygen vaeren kan, daerom zijn hier packhuysen, daer de koopmanschappen in geborgen, en met Muylezels daer van daen naer Panama ghevoert worden. Morgan moest daer sijn Canoes oock laten staen, en alle het volck te landt marcheeren: daer wierdt beslooten, dat de Canoes wederom te rugh souden keeren, ter plaets daer men de Scheepen gelaeten hadde, ende dat men alleen een Canoes daer omtrent souden verbergen, om in tijdt van noodt advijs te konnen geven. Daer waren eenige Spanjaerden en Indianen, die haer omtrent het Dorp in de plantagien, die daer dicht by waren, lieten sien. Morgan geboodt, dat men uyt het Dorp niet mocht loopen, of men moest ten minsten hondert

man sterck zijn. Evenwel, veel van de Rovers, door honger gedwongen, lieten niet na het gebodt van Morgan te overtreeden, en in de plantagien met hun drie of vieren, somtijdts vijf of ses, om mondtkost te soecken. d' Indianen, en Spanjaerden, die daer sneedigh op pasten, vielen op een trop van de Rovers, en kregen daer een af, d' andere ontquamen 't, en brachten die tijdingh aen Morgan; maer het wierdt stil gehouden, om geen flaeuwmoedigheydt aen het ander volck te veroorsaecken, en 's nachts wierdt goede wacht onder de Rovers gehouden.

's Anderen daeghs, zijnde d' achtste dagh, nam Morgan met sijn volck de wegh naer Panama; daer wierden twee hondert man, die het beste geweer hadden, voor uyt gestuert, om t' ontdecken of de Spanjaerden oock eenige Embuscade op de wegh gemaeckt hadden, alsoo seer goede geleegentheydt daer toe was, zijnde de wegh seer engh, en ongemackelijck, want daer konnen niet meer als twaelf mannen nevens malkander marcheeren, en noch op sommige plaets niet. De Roovers hadden tot omtrent tien uren gemarcheert, doense quamen aen een plaets genaemt Quebrada Obscura, alwaer haer meer als drie a vier duysent pijlen op het lijf geschooten wierden, sonder datse een mensch sagen of gewaer wierden. De wegh, daerse in waren, was een bergh, die midden door gegraven was, om de wegh te maecken, en daer niet meer als een gelaeden Muylezel door passeeren kost. Doen was 'er onder haer groot alarm, want sy sagen niemandt, en de pijlen vielen soo dick als hagel. Eyndelijck begonnen sy lustigh door het bosch heen te schieten, ende sommige schooten naer boven toe, op eenige Indianen, die se doen sagen door het bosch loopen soo hardt als se konden, om de Rovers weder op een andere passagie te gaen inwachten, en haer weder als vooren te onthalen. Daer was noch een troep van haer die standt hieldt, tot dat ten laetsten haer Opperhooft gequetst wierdt, en in de wegh viel; doch hy stond datelijck op, en wilde noch een Assegaye in het lijf van een van de Roovers ingooyen: maer hy wierdt doorschooten, eer hy tot sijn voorneemen quam, en bleef op de plaets doodt, met noch twee a drie andere van sijn volck. De Rovers deden doen haer best om eenige gevangens te krijgen, maer konden

niet, want d' Indianen waren snelder in 't loopen als sy. De Rovers kregen in dese rescontre acht dooden, en tien gequetsten; en hadden d' Indianen moedt genoegh gehadt, daer soude niet een van de Rovers door gekomen hebben, maer se schooten haer pijlen door het bosch heen, en door de tacken van de boomen verlooren die haer kracht, ende vielen slecht neder in de wegh, sonder vrucht te doen. Weynigh tijds daer naer quamen de Rovers in een groote vlakte, geheel met gras begroeyt, en konden doe van en om haer heen sien: toen ontdeckten sy eenige Indianen, die op een bergh waren, dicht aen de wegh daer sy passeeren moesten. Terwijl men de gequetsten verbond, wierden omtrent vijftigh van de gauwste mannen na de Indianen gesonden, om te sien of men niet een daer van gevangen soude konnen krijgen, maer was daer geen kans toe. Doen de Rovers weder wat gemarcheert hadden, quamen de Indianen weder te voorschijn, en riepen alsse van te vooren gedaen hadden: A la savana, a la savana, Cornudos perros Inglises: sy waren op een, en de Rovers op een andere bergh, en daer was een bosch tusschen beyden in het dal, soo dat de Roovers meenden dat sy daer noch een Embuscade hadden. Om de sekerheyt hier van, stuerde Morgan twee hondert man voor uyt, en bleef met de rest van het volck op de bergh. Doen de Spanjaerden, of Indianen, de Rovers sagen afkomen, quamen sy oock beneden naer het dal, als ofse tegens de Rovers hadden willen strijden; maer doense uyt het gesicht waren, liepen sy door het bosch heen wegh, soo datse de Rovers die passagie met vreeden lieten passeeren. Tegens den avondt begon het te regenen, waer door de Rovers haer uyt haer wegh begaven, om eenige huysen te soecken, om haer geweer droogh te houden: de Indianen hadden alle de huysen, die op de wegh geweest waren, verbrandt, ende de beesten wegh gejaeght, op dat de Rovers door hongers noodt gedwongen souden worden wederom te keeren; evenwel vonden sy noch eenige huysen, maer geen eeten; niettemin waren sy beter gemoedt als te vooren. Sy konden al het volck in de huysen niet bergen, derhalven wierdt van yder Compagnie seecker getal gecommandeert, om in de huysen te gaen, en het geweer van de Compagnie, daerse onder sorteerden, wel gade

te slaen, op dat een ieder in tijdt van noodt, sijn eygen geweer weder kost bekomen; de rest van het volck sliepen buyten, doch haer slaep was weynigh, want het dee de geheele nacht niet als regenen.

's Anderen daeghs, zijnde den negenden dagh, met het aenbreken van den dageraed, begon Morgan weder te marcheren, terwijl het koel was, want dese wegh was slimmer, als die de Rovers gepasseert hadden, wegens de groote hitte van de Zon. Een uur of twee daer na, ontdeckten sy omtrent twintigh Spanjaerden, die voor haer marcheerden, om te observeeren het doen der Rovers. De Rovers deden haer best, om eenige van de selve te bekomen, maer het was vruchteloos, want se waren te loos, en de wegh soo wel bekent, dat wanneer de Rovers meenden dat se voor uyt waren, waren se achter uyt, en volgden alsoo de Rovers van verre. Eyndelijck quamen de Rovers op een bergh, van de welcke sy de Zuyd-zee konden sien, ende sagen een groot Schip in Zee, met vijf a ses barquen, die van Panama zeylden naer d' Eylanden Tovoga ende Tovogilla. Doen begonnen sy altemael moedt te scheppen; en haer vreughd vermeerderde noch meer, wanneer sy van den bergh af quamen in een groote vlackte die vol beesten was; sy verspreyden haer terstond, en schooten al wat haer voor quam, yder een was even neerstigh; terwijl eenigen op de jacht waren, staken d' andere vuur aen, tegen dat haer mackers met eenige geschooten beesten souden komen, om die te braden; eenige brachten een Stier, andere wederom een Koe, de derde een Paerdt, en d' andere een Muyl-ezel, dat sneden sy soo bloedigh aen stucken, en wierpen 't op 't vuer om te braden: doen het een weynigh gebraden was, atense het op, dat haer het bloedt langhs de wangen liep. Als sy nu in het best van dese kostelijcke maeltijdt waren, liet Morgan een loose alarm maecken, yder een stondt datelijck op, d' een liep hier, d' ander daer, maer evenwel wilde elck sijn hachje niet verlaten, maer namen dat mede. Ten laetsten quamen sy weder by een, en raeckten aen 't marcheeren; daer wierdt omtrent vijftigh man gecommandeert voor uyt te loopen, om te sien ofse eenige gevangens konden krijgen, alsoo Morgan seer moeyelijck was, dat hy geen tijdingh bekomen konde



illustratie
Eenige brachten een Stier...


van de Spaensche macht. Tegens den avondt ontdeckten sy omtrent twee hondert man, die haer riepen, maer sy konden het niet verstaen; dese liepen haer voor by, of se haer van achteren hadden willen aendoen. Doen de Rovers noch een weynigh gemarcheert hadden, ontdecktense den Tooren van Panama; doen begonnense te schreeuwen tot drie mael toe, en wierpen haer hoeden om hoogh van vreughde, het was of se de victorie al bevochten hadden. Sy resolveerden dien nacht daer te slapen, op hoop 's ander daeghs vroegh in de Stadt van Panama te komen: sy campeerde daer mede op het vlacke veldt, de Trommels begonnen te slaen, trompetten te blasen, en met haer Vaendels te speelen, of het een Feest was geweest. Op het geluydt van de Trommels en Trompetten quamen omtrent vijftigh Ruyters maer een musquet schoot van de Rovers, die oock een Trompetter by haer hadden, die helder begon te blasen, en daer na riepen sy: Manana, Manana perros nos veremos; dat is: Morgen, morgen, jou honden, sullen wy malkander spreecken; en daer mede vertrocken sy, behalven seven, of acht, die daer bleven om te sien wat de Roovers deeden, maer se hadden daer niet veel swarigheyt in; ydereen van haer was doende om gras te vergaderen om sijn bedt te maecken voor die nacht. Die twee hondert man, die se te vooren gesien hadden, lieten haer nu oock van haer sien, en scheenen de wegh met hun macht te willen stoppen, op dat de Rovers niet wegh konden loopen, maer waren daer weynigh voor bevreest, die wat overgehouden hadden van het vleesch, datse 's middaghs te vooren gehadt hadden, at het selve op, en gingh daer op slapen; yder kreegh sijn order, of het gebeurde dat de Spanjaerden haer 's nachts wilden aentasten; sy hadden mede buytenwachten rondtom haer Leeger, als ick het leeger noemen magh. De Spanjaerden schooten de geheele nacht met grof Canon uyt de Stadt.

's Anderendaeghs 's morgens, zijnde den tienden dagh, met het aenbreeken van den dagh, maeckten de Rovers haer gereedt, om op de Spanjaerden aen te vallen; ende doen Morgan alles in goede ordre ghestelt hadde, begonnen sy te marcheeren met slaende Trommels en vliegende Vaendels. De Gits, die de Rovers

mee hadden, waerschuwde Morgan, seggende, dat het beter soude zijn dat men de groote wegh liet legghen, om een andere te nemen, alsoo de Spanjaerden in die wegh Embuscades konnen maeken, waer mede sy haer groote afbreuck konden doen. Dese raedt wierd aengenoomen, en de Roovers lieten de groote wegh een musquet schoot aen de rechterhandt van haer leggen, ende namen een andere wegh door de bosschagien, dat seer ongemackelijck voor haer was; maer alsoo het een volck is, die geen ongemack ontsien, door dien sy het ghewendt zijn, viel het haer niet seer moeyelijck. De Spanjaerden, die, als de Gits geseydt hadde, in de wegh waren gefortificeert, siende dat de Rovers een andere wegh namen, wierden genoodtsaeckt om haer te gemoet te komen. De Generael van de Spanjaerden liet sijn Leeger in ordere mede marcheeren teghen de Rovers aen. De Spaensche macht bestondt in twee Esquadrons, en vier Bataillons Voetvolck, met twee troepen geterghde Stieren, die door een groot getal Indianen, Negers en half slachten voort gedreven wierden. De Rovers waren op een kleyne heuvel, en konden de Spanjaerden wel zien. Yder van haer hadde wel gewilt met een huydt vol slagen daer van daen te zijn, want de Spaensche macht was ongelijck grooter, doch daer was geen kans om te wijcken. Sy resolveerden dan om op de Spanjaerden aen te vallen, en te vechten tot den laetsten man; want daer en was geen quartier, voor haer, van de Spanjaerden te verwachten. Dese resolutie genoomen zijnde, verdeelden sy hun macht in drie Bataillons, maer sendende daer eerst uyt twee hondert man van de Fransche Boeckaniers, om datse bysonder wel voorsien zijn met goedt geweer, en seer wel schieten konnen; dese marcheerden voor uyt, en wierden van de rest gevolght. De Rovers trocken van den heuvel, daer sy op waren, en de Spanjaerden waren op een schoon vlack veldt haer wachtende: doen het meeste gedeelte van de Rovers op de vlackte gekomen waren, begonnen de Spanjaerden een geschreeuw op te heffen, roepende: Vive el Roy; dat is: Lang leef de Koningh; en men een viel haer Ruytery op de Rovers aen, maer wierden gestut aen een moeras, daer de paerden traegh waren om door te komen. De twee hondert Rovers, die voor uyt waren, namen de Spanjaerden daer waer, die met hun paerden

door haer meenden heen te rijden; yder Rover boogh een knie op der aerde, en soo schooten sy met de helft gelijck op de Spanjaerden, ende als d' eene helft geschooten hadt, begon d' andere helft weder, soo dat de Rovers gedurigh vuur gaven. De Spanjaerden bleeven haer niet schuldigh, maer schooten lustigh wederom, en deeden haer best om door de Rovers in te breecken. Het voetvolck dat de Spaensche Ruytery meenden te seconderen, wierdt van d' andere troep Rovers waergenomen, die schermutseerden oock seer fel tegens malkanderen. De Spanjaerden meenden met de Stieren van achter in de Rovers te dringen, om haer in confusie te brengen, maer een deel van de Rovers keerden na haer toe, terwijl dat d' andere in het ghevecht waren, en waeyden met haer Vaendels, en schooten eenige schooten op de beesten, soo datse wegh liepen tegen danck van de geenen die haer joegen, die op 't laetst de vlucht oock namen, soo wel als haer Stieren. Het gevecht hadde omtrent twee uuren geduurt, wanneer de Ruytery van de Spanjaerden heel verslagen was, de meeste waren kapot gemaeckt, ende d' andere wegh gevlucht. Het voetvolck, siende dat haer Ruytery soo weynigh voordeel op de Rovers gedaen hadden, en oock selver geen kans siende om meester van de Rovers te worden, schooten haer musquetten los, en smeetense doen neder, vliedende al hun best wegh. De Rovers, die door honger, en ander onghemack, datse op de wegh geleeden hadden, afgemat waren, kosten haer niet vervolgen. Eenige Spanjaerden, die niet loopen konden, verborgen haer onder het riet, dat langhs kleyne Rivieren, die aldaer zijn, wascht, maer de Rovers sloegense doodt diese kregen, als of het beesten waren geweest. Daer wierden een party grauw Monicken gevangen genoomen, welcke alle voor Morgan gebracht wierden, maer die liet deselve, sonder haer eens te willen hooren spreecken, doodt schieten. Daer na wierdt hem een Capiteyn van de Ruyterye gevangen gebracht, die in 't gevecht gequetst was: Morgan liet hem ondervragen, ende hy berichten hem van alles datter passeerde, te weten, dat haer macht bestondt in vier hondert paerden, en vier en twintigh Compagnien voetvolck, yder Compagnie van hondert man, met noch ses hondert Indianen, en eenige Swarten, en half slachten,

die twee duysent Stieren aendreeven, om in de Rovers in te breecken, en confusie onder haer te maecken, om haer daer na dan geheel te verslaen; als mede, dat in de Stadt op verscheyde plaetsen Retrenchementen gemaeckt waren, met meelsacken, en dat 'er geschut op de selve geplant was, om de Stadt noch ten uytersten te defendeeren; oock dat 'er aen de wegh, daer de Rovers door moesten, een Redoute was, op de welcke acht metaele stucken stonden, met vijftigh man. Morgan dit alles gehoort hebbende, gaf ordre om een andere wegh te neemen.

Hy liet de Trommel slaen om sijn volck weder by een te brengen, en te sien wat schaede sy geleeden hadden. De Spanjaerden waren doe t' eenemael verdweenen, ende men sach 'er geen daer omtrent, als die doodt, en gevangen waren. Morgan liet sijn volck weder in bataille stellen, en wierdt naer de schaede vernoomen; men bevond datse eenige weynige verlooren, en eenige gequetsten hadden. Van de Spanjaerden lagen 'er wel ses hondert op het veldt, sonder die ghequetst en wegh geraeckt waren. Dit kleyn verlies gaf haer groote moedt, ende nae datse een weynigh gerust hadden, maeckten sy haer weder klaer, om nae de Stadt te gaen, en swoeren malkander weder op nieuw by een te blijven, en te vechten tot den laetsten man.

Met dese resolutie marcheerden sy naer de Stadt met hun gevangens: doense in de Stadt quamen, vonden sy daer niet datse gedacht hadden, want haer meeningh was, dat de Spanjaerden, die gevlucht waren, haer in de Stadt begeven hadden; nochtans waren de straten beset met borstweringen van meelsacken gemaeckt, ende yder was versterckt met schoone metale stucken Canon. De Rovers drongen daer evenwel op aen, maer soo gemackelijck niet alse op het vlacke veldt gedaen hadden, want het geschut was met schroot geladen, dat vry wat meer effect deed, als de Spanjaerden met hun musquetten gedaen hadden. Dit niet tegenstaende was de Stadt in de tijdt van twee uuren in de handen der Rovers, die al doodt sloegen wat haer tegen stondt. De Spanjaerden hadden al hun goedt uyt de Stadt vervoert, maer daer waren noch veel packhuysen vol alderhande Koopmanschappen, van zijde, lijwaten, en veel meer andere goederen.

Soo haest als 'er geen tegenweer meer in de Stadt gedaen wierdt, liet Morgan sijn volck by een vergaderen, en verboodt+ aen yder een, dat men geen wijn soude proeven, alsoo hy bericht was, dat de Spanjaerden alle de wijnen vergiftight hadden; dit was wel niet waer, maer het wierd gedaen, om dat het gemeene volck haer door den dranck niet onbequaem soude maecken, want men was niet verseeckert, dat de vyandt niet weder komen soude.



illustratie
Morgan liet sijn volck by een vergaderen.



Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

landen