De Americaensche zee-roovers

[p. 140]

V. Hooft-stuck.
Morgan wil het eylandt St. Catalina tot een roofplaets houden, maer het misluckte hem. landingh en inneemingh van de stadt El Puerto El Principe.

⁺ MORGAN siende dat sijn voorganger en Admirael doodt was, hadde op het Eylandt Cuba, het Eylandt St. Cathalina tot sijn Roofnest wel willen houden, en practiseerde daghelijcks op middelen om daer toe te komen, hebbende verscheyde mael de Rendevous met sijn medemackers aldaer gehouden. Hy hadt geschreeven nae Nieuw Engeland aen verscheyde Kooplieden, om aldaer eenige victualie te brengen, en dan soude hy metter tijdt dat Eylandt soo sterck hebben konnen maecken, dat het onmoogelijck was geweest voor de Spanjaerden hem daer uyt te jagen. De macht van den Koningh van Engelandt hadde hem oock niet veel af breuck konnen doen; maer sijne gedachten wierden tot niet, door het verliesen van het selve Eylandt; nochtans liet Morgan de moedt niet vallen, maer ter contrary begon hy nieuwe voorneemens in 't werck te stellen. Hy liet een Schip toerusten, en resolveerde een Vloot te maecken van soo veel Rovers, als hy by een kost brengen, om een aensienlijcke plaets van de Spanjaerden te gaen attaqueren. Hy gaf yder een Rendevous⁺ in de Zuydt Kayen van het Eylandt Cuba, alwaer hy sijn Vloot by een soude brengen, en met een sien wat plaets datse aentasten souden. Maer om den Leser volkomen vernoegen te geven van dit verhael, soo sullen wy hier eerst een korte beschrijvinge van het Eylandt Cuba laten voorgaen.

+ Morgan soeckt het Eylandt St. Catalina tot een Roofnest te houden, maer misluckt hem.

+ Kayen zijn Eylandekens.

[p. 141]

Korte beschrijvinge van het Eylandt Cuba.

Het Eylandt Cuba is gelegen op de hooghte van 20. tot 23. graden noorder breedte, en 300. in de lenghte, leggende Oost en West, zijnde hondert en tsestigh duytsche mijlen lang, en veertigh breedt, het selve is niet minder vruchtbaer als het Eylandt Espagniola, daer wy in ons eerste Deel van gehandelt hebben; het levert groote meenigte van Huyden, die men in Europa noemt Havans Huyden: het is rondtom versien van een ontelbaer getal kleyne Eylandekens, diese daer Cayos noemen, op de welcke de Rovers haer plaetsen meest houden, om de Spanjaerden te plagen. Het is oock versien van verscheyde schoone versche Rivieren, en seer goede Havens, als St. Jago Bayame, St. Maria en St. Spiritu, Trinidades, Xagua, Cabo de Corientes, en meer anderen; dese zijn aen de zuydkant: aen de noordkant is Havana, Puerto Mariano, St. Crus, Mataricas en Baraco. Daer zijn twee Hooftsteeden, onder welcke het geheel Eylandt staet. St. Jago is een Hooftstadt aen de zuydoost kant van het Eylandt geleegen. Dese Stadt regeert de helft van het Eylandt; daer is een Gouverneur en een Bisschop in; de Steeden en Dorpen, daer onder hoorende, zijn dese. Aen de zuydkant is St. Spirita A Puerto del Principa. A Bayame; ende aen de noordkant Baracao, ende la Villa de los Cayos; de meeste negotie die aen de Stadt St. Jago geschiedt, komt van de Canarische Eylanden, en leevert Suycker, Taback en Huyden, die van sijn onderhebbende Steeden komen. Dese Stadt is van de Rovers van Geomaica en Tortuga geplundert en is versien met een Casteel.

De Stadt Havana is aen de noordwest kant van dit Eylandt, en is een van de vermaardste en sterckste Steeden van gantsch West-Indien. Het westelijckste deel van het Eylandt staet onder dese Stadt; en de Steeden daer onder resorteerende, zijn dese, St. Crus, aen de noordkant, en Trinidad aen de zuydkant, in de welcke groote negotie van Taback is; dese Stadt versorght gantsch Nova Hispania, en Costa Rica, tot in de Zuydzee, van seer goede Taback, doch ingesponnen. De Stadt Havana werdt bewaert door drie stercke Kasteelen; twee aen de Haven, en een op een bergh,

[p. 142]

die de Stadt dwingen kan. Daer zijn over de tien duysent Inwoonders, de Kooplieden daer woonende, negotieeren op Nova Hispania, Campesche, Honduras en Florida. Alle de Scheepen van Nova Hispania, van Caraco, Cartagena, Costa Rica, Honduras, komen aldaer om vervarsinge om naer Hispanien te komen, alsoo 't op de wegh, die sy passeeren moeten, geleegen is. De silver Vloot komt altijdt daer aen, om de rest van haer lading daer in te nemen soo van Huyden en Campesche hout.

Morgan hadde qualijck twee maenden in de Zuydt Kayen van⁺ Cuba geleegen, of hy hadt een Vloot by een vergadert van omtrent twaelf vaertuygen met seven hondert man, soo Engelschen als Fransen. Hy hield een generale raedt om te resolveeren wat men aentasten soude; eenige sloegen voor, dat men de Stadt Havana by nacht soude gaen overvallen, ende dat mense gemackelijck konde plonderen, ende een party van de Geestelijckheydt gevangen nemen, eer dat de Kasteelen tot eenige defensie klaer souden zijn. Yder een gaf sijn gevoel hier over, doch dit en wierdt alsoo niet vastgestelt, door dien 'er onder haer lieden waren, die in Havana gevangen geweest hadden, welke seyden, datse niet sterck genoegh waren om Havana te konnen plonderen. Maer als men⁺ een Vloot konde formeeren van vijftien hondert man, dat 'er dan goede kans was om Havana op dese wijse in te neemen: Men soude met de Scheepen aen het Eylandt Pinis ten ancker gaen, en met kleyne vaertuygen het volck aen Matamano brengen, alsoo dese plaets maer veertien mijlen van Havano geleegen is; maer siende datse geen middelen hadden om soo veel volck by een te brengen, resolveerdense een andere plaets te gaen aentasten. Een ander onder de troep sloegh voor van de Stadt El Puerto de⁺ Principe, geleegen op het Eylandt Cuba, aen te tasten; seyde daer geweest te hebben, en dat daer veel geldt was, alsoo de Kooplieden van Havana aldaer met geldt quamen, om de Huyden contant te koopen, die daer omtrent bereydt worden, ende dat het noyt geplondert was geweest, alsoo 't wat verr' van de Zee-kant is, en dat sy niet bevreest waren voor d' Engelschen. Dit wierd van Morgan en sijn medehebbende mackers aengenomen en vastgestelt. Hy gaf terstond ordre aen sijn mede onder hebbende

+ Morgan maeckt een nieuwe Vloot.

+ Aenslagh om de Stad Havana in te neemen.

+ Resolutie om Puerto al Principe te attaqueren.

[p. 143]

schepen, om het ancker te lichten, en naer de naest geleegen plaets van de Puerto el Principe te gaen, de welcke een plaets is, nu El Puerto St. Maria genaemt. Eer sy daer quamen, hadt een Spanjaerd, die langen tijdt by d' Engelsche gevangen geweest was, en ondertusschen eenige woorden van haer geleert had, hooren mompelen van del Puerto el Principe, de welcke by nacht over boort sprongh, en swom aen het naeste Eylandt. d' Engelse sprongen datelijck in de Canoes, om hem weder te visschen; maer hy was eerder aen land als een van de hare, verschool hem onder de boomen, soo datse hem niet vinden konden. 's Anderen daeghs swom dese Spanjaerd van dit Eylandt tot het ander, soo langh tot dat hy eyndelijck aen de vaste Kust quam, en alsoo hy op die wegen wel bekent waer, was niet langh doende om aen Puerto el Principe te komen, alwaer hy de Spanjaerden waerschouwde van de dese Rovers, ende van de macht die se by een hadden. De Spanjaerden begonden datelijck hun goedt te bergen, en de Gouverneur van de plaets vergaderde soo veel volck by een,⁺ als hy konde, en gingh met een party slaven op de wegh, daer de Rovers komen moesten: hy liet oock een groote party boomen om verr' kappen om de wegh te stoppen; daer en boven deed hy verscheyden Embuscade maecken, alwaer hy oock eenighe stucken Canon liet brenghen. Hy hadt nu omtrent acht hondert man by een ghebracht, soo van de Stadt, als van d' omliggende plaetsen, en versagh alle sijn Embuscades van soo veel volck, als hy oordeelden van nooden te zijn; de rest hield hy in een gros omtrent de Stadt, in een schoon ruym veldt, alwaer hy de vyandt van verre konde sien aenkomen. De Spanjaerden waren noch doende om haer Embuscades te versien tegen de macht des vyandts, wanneer de Roovers haer op het lijf quamen, en de wegen gestopt bevindende, namen sy hun wegh door het bosch heen, waer door sy eenige Embuscades der Spanjaerden meyden. Eyndelijck quamen sy aen het veldt dat van de Spanjaerden Savana genoemt wordt. Als de Spanjaerden haer in 't gesicht kregen, stuerde de Gouverneur terstondt een party Ruyters achter de Rovers om, (meenende dat sy vervaert souden zijn, als sy hem met soo veel volck tegens haer aen sagen komen) om, als sy de vlucht

+ De Gouverneur versiet sich tegen de Rovers.

[p. 144]

wilden nemen, door dese Ruytery om hals gebracht te werden: maer het viel anders uyt; want de Rovers, die altijdt in rangh hadden gemarcheert met slaende Trommels en vliegende Vaendels, begonnen haer te verspreyen, en een halve maen te maken, en aldus te gelijck op de Spanjaerden aen te⁺ vallen, die haer vry hardt in het eerste toonden; maer 't en duurde niet langh; want doen sy sagen dat de Roovers niet mis schooten, en dat sy geduurigh sonder ophouden op haer charjeerden, soo begonnense te verflaeuwen, voornamentlijck wanneer sy haer Gouverneur onder de voeten sagen vallen, begondense de kant van het bosch te soecken, om met meerder fatsoen t' ontloopen; maer al eerse het bosch konden krijgen, bleef daer de meeste part, doch de overige liepen eyndelijck boschwaerd in.

... quamen de Rovers in de Stad.

Hier op namen de Rovers hun wegh naer de Stadt, blijvende meester van de victorie en vol couragie; want se hadden in dit gevecht, dat omtrent vier uuren geduert hadt, seer weynigh dooden en gequetsten gekreegen.



Kort naer het gevecht, dat op de Savana geschiede, quamen de Rovers in de Stadt, alwaerse weder op⁺ nieuw tegenweer vonden, van een party die by de vrouwen gebleven waren, welcke geholpen wierden door eenige die in de Savana geweest hadden, en die noch

+ Gevecht tusschen de Spanjaerden en de Rovers.

+ De Stadt wordt door de Rovers ingenoomen.

[p. 145]

hoop hadden om de Roovers het plonderen van de Stadt te beletten, eenige slooten haer in de huysen, en schooten door de vensters; maer als de Rovers dit gewaer wierden, dreygden sy de gantsche Stadt in de brandt te steecken, en vrouwen en kinderen om hals te brengen. Op dese dreygementen gaven haer de Spanjaerden over, vreesende voor ongeval, wel wetende dat de Rovers het daer niet lang konden maecken, ende de Stadt onder haer geweld niet kosten houden, het wel gedaen souden hebben, waer voor sy bevreest waren.

De Rovers de Stadt dan aldus ingekreegen hebbende, deeden alle de Spanjaerden, diese gekreeghen hadden, met vrouwen, kinderen en slaven in de Kerck gaen, en vergaderden alles wat sy in de Stadt konden vinden. Na dat sy nu alles by een vergadert hadden, begonnen sy op party te loopen, en brachten noch alle dagen buyt en gevangens in de Stadt, soo dat de tijdt haer niet langh viel; want sy hadden een leven na haer sin, sy aten en droncken soo langh als 'er wat te vinden was. Maer d' arme elendige gevangens, die in de Kerck waren, brachten de tijdt soo gemackelijck niet door, het viel haer vry wat banger als de Rovers, want sy kreegen weynigh eeten, en wierden noch dagelijcks gepijnight en geplaeght met onuytspreekelijcke tormenten, om haer te doen⁺ seggen waer haer geld of goed verborgen lagh: meenigh arm mensch wierd 'er gepijnight, die noch geldt noch goedt hadde, maer die alleen van sijn dagelijckschen arbeyd sijn vrouw en kinderen onderhielden, nochtans saegen dese Tyrannen sulcks niet aen, seggende, wil hy niet bekennen, hanght hem op. Daer waren arme vrouwen, die kleyne kinderen aen de borst hadden, en hadde daer niet toe om dese onnoosele schaepjes te voeden, want sy vergingen selver van honger en ongemack: dit gaf evenwel geen medelijden aen dese Rovers. Wanneer dat het haer in de sin quam, schooten sy altemets een Koey of een Bul onder de voet, en naer datse het best daer uyt genoomen hadden, gaven sy de rest aen de gevangens, die mochten daer mee doen watse wilden.

Maer doen 'er niet meer te eeten, noch te drincken, noch te⁺ plonderen was, resolveerden de Rovers te vertrecken. Sy lieten

+ Quade bejegeningh van de Rovers aen de Spanjaerden.

+ De Rovers willen vertrecken, en eyschen brandtschatting.

[p. 146]

de gevangens weten, datse geldt souden soecken tot hun rantsoen, of dat sy haer anders mede na Geomaico souden nemen, ende dat sy oock met een brandtschattingh voor de Stadt souden opbrengen, of dat sy die anders tot assche souden laten verbranden, eer dat sy van daer vertrocken: daer toe stuerdense vier Spanjaerden van de gevangens uyt. En om dat het rantsoen en de brandtschatting te eer gebracht sou worden, deden sy de Spanjaerden noch meer plagen aen.

De vier uytgesonden Spanjaerden quamen weder, en gingen al klagende naer de Generael van de Rovers, seggende datse hun best gedaen hadden om de brandtschattinge te krijgen, maer dat sy geen volck hadden konnen vinden; doch soo de Generaels noch veertien dagen geliefde te wachten, het geldt by een souden krijgen, 't geen de Generael Morgan geëyscht hadde. Terwijl datse doende waren om met Morgan over de brandtschatting t' accordeeren, en het rantsoen van eenighe gevangens, quamen seven of acht van de Rovers, die uyt de Stadt waren geweest om Koey-beesten te schieten, de welcke een Neger gevangen brachten, die brieven hadt voor eenighe gevangens, welcke geopent wierden, en bevonden die van de Gouverneur van St. Jago te zijn, die haer⁺ schreef, dat hy in korten tijdt met een bequame macht soude komen, en dat men niet te haestigh wesen moest om aen de Rovers eenigh rantsoen of brandtschattinge te betalen, maer dat men haer noch veertien dagen ophouden moest, soo het mogelick was, gevende hen hoop van het rantsoen dan te sullen betalen. Morgan siende dat de Spanjaerden van meeninge waren om hem daer mede een quade part te speelen, liet sijn geroofde buyt terstondt aen de zeekant dragen, alwaer sijn Scheepen waren, en liet de Spanjaerden aenseggen, indien sy hem 's anderen daegs de brandschattinge niet betaelden, dat hy de Stadt zou in brandt doen steecken. Hy liet haer evenwel niet weten dat hy haer brieven gekreegen hadt. De Spanjaerden gaven hem weder tot antwoordt, dat het onmoogelick was, alsoo het volck hier en daer verspreydt was, en dat het in soo korte tijdt niet konde geschieden. Morgan, die al haer geheymenissen wel wist, accordeerde met haer, datse

+ De Spanjaerden soeken de Rovers te verschalcken

[p. 147]

hem vijf hondert koeyen aen de zeekant souden leveren, en sout om die te souten. Dit stonden sy hem toe, doch hy nam ses van de⁺ principaelste tot Ostagiers mede, met alle de slaven die hy gevangen hadde, ende marcheerde daer mede naer de Zeekant. 's Anderen daeghs quamen de Spanjaerden daer Morgan met sijn vloot lagh, en brachten de vijf hondert beesten, die sy belooft hadde, ende eyschten haer Ostagiers wederom. Maer Morgan, die haer niet vertrouwde, en geen lust hadde om te vechten, als 'er geen buyt te halen was, weygerde haer de gevangens te geven, voor al eer dat het vleesch in de Scheepen was.

Maer Morgan stelde sich tusschen beyde.

De Spanjaerden, om hen medeburgers en Opperhoofden metter haest te verlossen, holpen de

+ De Rovers ontdecken de loosheyt der Spanjaerden, en willen vertrecken.

[p. 148]

Roovers de beesten slachten, en het vleesch souten. De Rovers stonden dat graeg toe, soo datse anders niet te doen hadden, als het vleesch aen boort te brengen. Ondertusschen ontstond' er onlust tusschen de Fransen en d'Engelsen, en wouden malkanderen te lijf, om dat een Engelsman een Fransman doodt geschooten hadde om een mergh bien. Ick heb in 't eerste deel verhaelt, dat de Boeckaniers, als se een beest geslacht hebben, de merghpijpen⁺ in slurpen, dese doen het selfde. De Fransman hadt een beest gevilt, en den Engelsman quam, en ontnam hem de murghpijpen, daer op krijgense questie, en eyschen malkanderen met hun roers. Ter plaets gekomen zijnde, daer geen volck waer, was den Engelsman eer gereedt als den ander, soo dat hy hem van achter door het lijf heen schoot: daer op namen de Franse hun Roers, en wilden op d' Engelschen aenvallen; maer Morgan stelde sich tusschen beyde, en beloofde aen de Fransen, dat hy haer recht soude doen, en dat, soo dra als hy in Geomaica soude komen, hy den Engelsman soude doen ophangen. Sy souden hem wel verschoont hebben, indien hy den ander niet als een verrader hadt doorschooten, want onder haer geschied het dagelijcks datse malkander in duel eyschen, maer het moet oprecht geschieden; wanneer datse malkander dan voor de vuyst dood schieten, word' er niet naer gevraeght. Morgan liet de misdadiger terstondt handen en voeten boeyen, om hem mede naer Geomaica te voeren. Ondertusschen was het vleesch gesouten en gescheept, en doen gaf Morgan d' Ostagiers over, en gingh met sijn Vloot onder zeyl; hy hadt aen yder Schip de Rendevous plaets gegeven op een van d' Eylanden, alwaer se den buyt souden deelen. Daer gekomen⁺ zijnde, deelden sy haer buyt, en bevonden datse in de vijftigh duysent stucken van achten hadden, soo aen geldt als silver werck, ende alderhande goed, datse mede genoomen hadden. Sy hadden gehoopt meer buyt gerooft te hebben; dit konde haer weynigh helpen, want het konde haer schulden niet betalen, die se in Geomaica gemaekt hadden. Morgan sloegh haer voor, om noch een ander plaets te gaen rooven, eer datse in Geomaica komen souden, maer de Fransen konden met d' Engelsche niet wel over een komen, waer over sy van haer afscheyden; soo dat Morgan met sijn

+ Oneenigheyt tusschen de Roovers.

+ De buyt wordt gedeelt.

[p. 149]

volck alleen bleef; nochtans toonde hy aen de Fransen, dat hy graeg soude gehadt hebben, datse by hem soude ghebleven hebben, en beloofde haer wel te beschermen, maer sy wilden niet, soo datse evenwel als goede vrinden van malkanderen scheyden; en Morgan beloofden haer, dat hy Justitie soude doen, van wegen die van haer troep geschooten was, ghelijck hy oock deed; want soo drae hy tot Geomaica quam, deed hy den selven aenstonts ophangen.