'De briefwisseling Balthazar Huydecoper - Gerard Meerman en Huydecoper's onvoltooide voorrede tot de Rijmkroniek van Melis Stoke'

III.

Wel Edele Gestrenge Heer.

De meenigvuldige besigheeden, dewelken my de zoo lang by een geweest zynde Vergadering van haer E.Gr.Mog. geprocureert heeft, hebbend my niet eerder toegelaten, om UEWelEdGestr. aengename Missive te kunnen beantwoorden. Ik betuyge vervolgens alvorens myne danksegginge voor de goetheid, die UEWelEdGestr. hebd omme my een specimen van desselfs werk te communiceeren ende toetesenden, 't welk ik met veel vermaek hebbe doorgeleesen. UEWelEdGestr. vraegd daer omtrent myne geringe consideratien, en 't is ten uyterste flatteus voor my, dat UEWelEdGestr. zoo veel vertrouwen in myn persoon komt te stellen, en aen my zoo veel kunde toeschryft, omme daer over te kunnen jugeeren. Dit is wat veel gewaegd; echter sal ik van die permissie gebruyk maken, en dan ageeren niet als een complaisant Rechter, maer als een rigidus censor. En dan moet ik seggen, dat ik seer admireere en pryse de vlyt, die UEWelEdGestr. adhibeert in 't naspeuren van onse Vaderlandsche Oudheeden & geschiedenissen, mitsgaders UEWelEdGestr^s liefde voor de waerheid. Dog permitteere my teffens dat ik evenswel omtrent UEWelEdGestr^s observatien maeke twee remarques. De eerste is, dat sy vry wat wydloopig zyn, 't geen den Leeser afschrikt, en als 't regt uyt mag seggen, komt 't my voor, dat UEWelEdGestr.

[p. 110]

deselfde saken met de helfte der woorden en mogelyk nog minder haddet kunnen uytdrucken¹⁾. Dog de tweede en die vry wat essentieelder is, bestaet daerin, dat UEWelEdGestr. dikwils en selfs met reden den H^r van Loon²⁾ berispt, en accuseert van quade trouwe, dat hy de plaetsen van eenige Ouden en wel voornamelyk uytheemsche Schryvers in een verkeerde sin draeit, ja dat meer is, anders voortbrengd, als deselven wesentlyk geschreeven zyn. Als men dan nu verwagten soude, dat UEWelEdGestr. tot overtuyging van den leser de echte plaetsen, zoo als die in de oorspronkelyke of rechte uytgaven hunner werken gevonden worden, soudet produceeren, bedriegt men sig. Want alleenlyk meld UEWelEdGestr. dat geen boeken by sig hebbende zodanigen plaets sus of zoo vermeld vind in UEWelEd^s aentekeningen, ofte wel in een zodanige sin aengehaeld vind in de Vaderlandsche Historie³⁾. Dit ben ik verpligt om UEWelEdGestr. te waerschuwen, dat onvergeefelyk is. Als men ymand wil critiseeren over 't aenhalen van een plaets, moet men die plaets selfs produceeren, niet op 't goed geloof van een derde, die zoo wel deselve qualyk konde begrypen als de H^r van Loon, nog ook op fundament van eenige aentekeningen of Adversaria, die dikwils met haest en sonder de vereyschte naeuwkeurigheid gemaekt worden; dog men moet zodanig een plaets produceeren uyt 't Boek selfs, en zoo men dat boek niet en heeft, moet men een goed en vertrouwd vriend vetsoeken, hy 't er accuraet uyt excerpeert, waer toe en de H^r Mieris en ik bereyd zyn, omme ten opsigte der boeken, die wy hebben, UEWelEdGestr. te hulpe te komen. Omtrent de plaets in de Annales Bertiniani⁴⁾ ad Annum 839. is 't waer, dat de allegatie van de H^r van Loon vitieus is: Dog 't is ook waer, dat UEWelEdGestr. aentekeningen vitieus zyn, alzoo 't woord Dorestado wel duydelyk in de Annal. Bertin.

1) Wijdloopigheid en langdradigheid waren inderdaad Huydecoper's zwakke zijden.

2) Huydecoper was den Delftschen geschiedschrijver Gerard van Loon (1683-1760) zeer kwalijk gezind, niet op de allerlaatste plaats om een verschil van meening over de vroegere leenroerigheid van Holland aan het Duitsche Rijk.

3) Bedoeld wordt natuurlijk de Vaderlandsche Historie van Jan Wagenaar.

4) Annales Bertiniani, opgenomen in Historiae Francorum Scriptores (Vijf Deelen, Parijs 1636-1649.) door André Duchesne. Opnieuw uitgegeven door G.H. Pertz in MG SS (Deel I, Hannover 1826.)

[p. 111]

loc. cit. te vinden is. De plaets is deese Tom. III Script. Hist. Franc. du Chesne Pag. 196.

‘Comitatum Condorusto, inde per cursum Mosae usque in mare.

Ducatum Ribuariorum, Wormazfelda, Sperohgouwi.

Daer na volgd na opnoeming van verscheyde plaetsen tusschen beyde

Ducatum Fresiae usque Mosam,

Comitatum Hamarlant.

Comitatum Batavorum

Comitatum Testrabenticum.

Dorestado.

Alteram partem Burgundiae &c.

Wyders achte 't allesints noodsakelyk, dat UEWelEdGestr. alle de essentieele stucken in 't Charterboek van de H^r Mieris voorkomende naspeurt, en daer uyt bybrengt. al 't geen tot opheldering van Stoke soude kunnen dienen, ende 't soude ten uyterste jammer zyn, dat daer de schryver der Vaderl. Hist. sig by geen mogelykheid van die subsidia heeft kunnen bedienen, UEWelEdGestr. die nu hebbende deselven geheel en al uyt 't oog verloor.

De H^r Alberti heeft my gesegd, dat 't bewuste MS. van Stoke tot UEWelEd dienste was, sulx UEWelEdGestr. maer sig by missive aen sijn HoogGeb. kunt adresseeren¹⁾; doch sijn HGel. vereyscht met veel reden, dat UEHGel. daer van alsdan een quitantie passeert. De H^r Mieris sal ook aen UEWelEdGestr. alle subsidia geeven en onder anderen de Chronyk van Melis Stoke in onrym, zoo ras UEWelEdGestr. daerom versoekt. Hier neevens gaet nu dit geringe MS .waer in UEWelEdGestr. ter plaetse daer een vouwtje gelegd is, sult vinden de leevensbeschryvingen der eerste Graven, mitsg. 't veersje op de dood van Graef Floris 't welk na gebruyk te rugge versoeke. Ietwes anders van UEWelEdGestr. ordres zynde kund vry disponeeren van die geene, die de eere heeft sig met alle hoogachting te noemen,

WelEdeleGestrenge Heer,

UE WelEdGestr. onderdanige en ootmoedige Dienaer

G. MEERMAN

Met haest. Rotterdam 6 Dec. 1754.

1) Aanteekening van Huydecoper in margine: ‘is geschied 16 Dec.’

[p. 112]

P.S. Daer zyn in Amsterdam lieden genoeg, die de beste Historische boeken, tot UEWelEdGestr. oogmerk dienende, als du Chesne, Martene et Durand¹⁾ &c. hebben. Als onder anderen de H^r advocaet Sweerts²⁾, die een seer beleefd en officieus Heer is, en aen UEWelEdGestr. 't gebruyk derselver niet sal weygeren.

Origineel in het Huydecoper-archief.

1) Bedoeld kan zijn: Thesaurus anecdotorum novus door E. Martène en U. Durand (Vijf Deelen, Parijs 1717), of: Veterum scriptorum et monumentorum amplissima collectio door E. Martène en U. Durand (Negen Deelen, Parijs 1724-1733.)

2) Vermoedelijk Philips Zweers (1704-1774), dichter en tooneel-schrijver. Van 1730 tot aan zijn dood was hij notaris te Amsterdam.