De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 20. Brieven 2987-3141

[p. 222]

3050 Van Johann Koler
Augsburg, 31 augustus 1535

Heel hartelijk gegroet. Ik wist dat de inspanningen van Ambrosius van Gumppenberg je niet erg zouden bevallen. Dat had ik hem al fijntjes te verstaan gegeven. Maar hij was er van overtuigd dat hij jouw mentaliteit en karakter veel beter kende dan ik. Ik ben voor hem gezwicht, omdat ik in twijfel was of je misschien van besluit veranderd was. Rupilius deelde mij in zijn laatste brief mee dat de paus je de proosdij van Deventer heeft toebedeeld, op aanraden van degenen die je gunstig gezind zijn, als zou dat wel goed bij jou passen. Hij voegde er aan toe dat hij je per brief daarmee geluk gewenst had. Ik ben heel blij als het je enig voordeel heeft opgeleverd. Zo niet, dan betreur ik dat. Ik weet maar al te goed dat je niet uit bent op gebakken lucht en zoiets absoluut niet op prijs stelt. Maar Gumppenberg heeft een impulsief en rusteloos karakter. Daarin ken ik hem als bijna geen ander door en door.^1. Al eerder heb ik ontdekt wat het doel van zijn bemoeienissen met je is en dat heb ik je bij een andere gelegenheid al eens duidelijk gemaakt. Het is niet zozeer dat hij zich voor Erasmus inzet, maar hij behartigt meer zijn eigen belang. Bij nader inzien zul je begrijpen dat ik het niet bij het verkeerde eind heb.

Ik heb alvast aan de eerwaarde bisschop Christoph laten weten dat je jouw Prediker aan hem hebt opgedragen. Ik weet dat hij daar heel dankbaar voor zal zijn. Ik had hem dat liever persoonlijk willen vertellen, maar ik ben aan huis gekluisterd. Voetboeien, halsriemen, klemmen, beugels, de vreselijkste beulen zijn mij op mijn dak gestuurd, die mij al bijna vijftien dagen martelen. Maar ik hoop daar spoedig van bevrijd te zijn en ook weer uit te vliegen. Toen mijn koerier bij je was, kreeg ik een pijnlijke jichtaanval. Gisteren ben ik weer voorzichtig begonnen met lopen, terwijl ik mij daarvoor zoals de paus in een draagstoel liet vervoeren.

Ik ben je zeer erkentelijk dat je de Responsio aan mij hebt opgedragen.^2. Daarvoor ben ik jouw Gilbert veel verschuldigd, die je aanraadde om dit te doen. Ik zal zorgen dat ik mijn schuld bij hem aflos. Dat zal me wel lukken, gesteld dat ik een betrouwbare koerier kan vinden om jouw kant op te komen. Wat jou betreft zie ik geen mogelijkheid om je grote genegenheid en inzet voor mij in voldoende mate te belonen. Jouw verdiensten gaan mijn mogelijkheden zo verre te boven dat ik je die niet kan uitbetalen. Het meest voor de hand liggende wat ik kan doen is wat slechte debiteuren plegen te doen, er vandoor gaan of afstand doen van alle bezit. Maar ik kan mij maar beter

1. Persius 3, 30.

2. Voor de opdracht zie brief 3025.

[p. 223]

helemaal tot jouw lijfeigene maken, zodat ik je vanaf nu rechtens en wettelijk geheel toebehoor, wat in feite al enige tijd het geval is. Je kunt dan met mij doen en laten wat je wilt. Want als ik mijn hele vermogen aan je zou geven (waarop je allerminst zit te wachten) dan nog geloof ik niet dat ik de rekening met je vereffend heb, zelfs al zou al het mijne dan jou toebehoren, wat eigenlijk ook zou moeten.

Paumgartner is vertrokken, omdat hij vermoedde dat de pest in aantocht is. Ik heb hem jouw brief en jouw Gebeden voor ieder uur laten bezorgen. Ik weet niet of je een brief van hem zult ontvangen van de koerier die ik hier heb. Ik heb hem verzekerd dat er een koerier beschikbaar is om naar Freiburg te gaan en daarom houd ik die nog een dag tegen, voor het geval hij je zou willen schrijven. Men zegt dat de keizer, na zijn verovering van Afrika en na zijn klinkende overwinning op de vijanden, naar Sicilië is teruggekeerd, zij het met achterlating in Afrika van vloot en leger, waaraan hij ook nog een nieuw contingent Duitse soldaten heeft toegevoegd. Hij heeft bovendien, naar men zegt, voor proviandering gezorgd. Wat echter de bestemming van zo'n grote troepenmacht zal zijn, is bij ons nog onzeker. Sommigen denken Thracië, anderen Egypte, weer anderen Syrië. Maar de toekomst zal weldra uitwijzen wat de keizer tot nu toe in gedachten heeft gehad. Jouw brieven aan Gumppenberg en aan de ambassadeur van Portugal heb ik direct naar Rome gestuurd. Daar zullen ze binnenkort aankomen.

Gisteren vernam ik hier dat Lukas Rem, die eveneens met het oog op de pest vertrokken was, overleden is, maar ik heb inmiddels begrepen dat dit niet waar is. Jouw brieven met bestemming Padua heb ik overgedragen. Tot slot spreek ik de wens uit, eerbiedwaardige heer Erasmus, dat je nog lang gezond mag blijven. Het ga je goed.

In haast geschreven te Augsburg op de laatste dag van augustus 1535. De jou welbekende Koler die geheel de jouwe is

Te bezorgen aan theoloog Desiderius Erasmus van Rotterdam te Bazel