De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 19. Brieven 2751-2986

[p. 253]

2897 Aan Gaspar Schets
Freiburg, 23 januari 1534

Erasmus van Rotterdam aan Gaspar Schets, gegroet

Het was me bijzonder aangenaam, mijn allerbeste jongeman, dat je mij een staaltje van je karakter en je geleerdheid hebt willen tonen. Jouw brief^1. maakt namelijk duidelijk dat je begiftigd bent met een scherp verstand (wat dat betreft, lijk je op je beide ouders) en dat je bovendien goed thuis bent in de Griekse en Latijnse letteren, wat me des te aangenamer is omdat ik vanouds een bijzondere vriendschap onderhoud met je voortreffelijke ouders, zodat ik me over hun zegeningen niet minder moet verheugen dan over de mijne. Welk groter geluk kan immers een mens overkomen dan dat zijn kinderen de kennis opdoen waarmee zij tot nut en tot sier kunnen zijn, zowel in persoonlijke kring voor hun familie en vrienden als in het openbaar voor hun vaderland? Om dan maar een dravend paard de sporen te geven, zoals men zegt,^2. dring ik er met klem op aan, beste Gaspar, dat je in die mooie wedloop voortdurend jezelf probeert te overtreffen, totdat je de eindstreep hebt bereikt.

Je moeder heeft aan mij geen enkele verplichting; ik heb haar nooit enige dienst of weldaad bewezen, of als ik dat toch heb gedaan, heeft ze dat meer dan voldoende vergoed. Aangezien je haar aanleiding hebt gegeven te denken dat ze mij een zeer welkom geschenk moest geven, is het redelijk dat jij weer voor mij de honneurs bij haar waarneemt en haar, zoveel je kunt, mijn bijzonder hartelijke dank betuigt, met de belofte dat ik me zal inspannen om te tonen dat haar weldaad niet ten goede is gekomen aan een ondankbaar man. Kon ze me maar, zoals ze me proper linnengoed heeft toegestuurd, ook een propere huishoudster toesturen! Niemand is immers slonziger dan dat soort vrouwen. Als hun een fijn stuk weefsel wordt toevertrouwd, is het al bij de derde wasbeurt bedorven, zozeer verwringen, ranselen en mishandelen ze hun wasgoed. Ik beschik over een lelijk, lui, praatziek, vraatzuchtig oud wijf met een boze tong.^3. Tegenover haar alleen zou ik vijftien vrouwen durven stellen. Maar ze is al ongeveer twaalf jaar bij mij in huis. Niemand raadt me aan haar te verruilen, want het kan gebeuren dat ik iemand krijg die nog erger is. Eén keer heb ik het geprobeerd.^4. Ik ontsloeg haar en nam een jonge meid aan, maar dat was een zeer misdadig type - ze had mijn hele huis geruïneerd als ik niet bijtijds

1. Deze brief is niet bewaard gebleven.

2. Adagia 147.

3. Margarete Büsslin.

4. Zie brief 2735.

[p. 254]

was ontwaakt. Daarom heb ik me maar weer met mijn oudje verzoend.

Je hebt hier een merkwaardig soort reinheid.^5. Door alle straten van deze stad stroomt een kunstmatig geleide beek. Die neemt het afval op van slachters en van de markt, de viezigheid uit alle keukens, het vuilnis uit alle woningen, het braaksel en de urine van alle inwoners en zelfs de uitwerpselen van degenen die thuis geen latrine hebben. Met dit water doet men de was en reinigt men wijnvaten en zelfs keukengerei. Dit zou nog te verdragen zijn als er iets te eten was. Het hele jaar door voed ik me met kip. Delicatessen zijn er hier niet, of als die er zijn, gaan die naar de adel. Daarom denk ik al lange tijd aan Brabant, als de goede goden het toestaan.^6.

Maar ik zal je niet langer met deze flauwekul vervelen. Zorg ervoor dat het je goed gaat en dat je ijverig voltooit wat je begonnen bent.

Gegeven te Freiburg, 23 januari in het jaar 1534 na Christus' geboorte

Erasmus van Rotterdam, eigenhandig

5. Onze lezing ‘Est hic alia mundities’ wijkt af van die van Allen: ‘Est hic alta mundities’.

6. Vergilius, Georgica 4, 6-7.