De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 19. Brieven 2751-2986

2825 Aan Pier Paolo Vergerio
Freiburg, 20 juni [1533]

Dit fragment is ontleend aan een brief van Vergerio aan Jacopo Salviati, geschreven in Wenen op 10 juli 1533. De inleidende woorden van Vergerio zijn in het Italiaans. De passage die volgt, is in het Latijn gesteld en hoogstwaarschijnlijk letterlijk overgenomen uit een niet bewaard gebleven brief van Erasmus aan Vergerio.

Onderstaande passage komt uit een brief van Erasmus, met wie ik goed bevriend ben geraakt, en we schrijven elkaar regelmatig. Hij is nu in Freiburg en schrijft op 20 juni:

[p. 142]

Overal heerst allerlei beroering en dreiging, zoals het geval is met verwarde menselijke plannen die Homerus vergelijkt met muggenzwermen.^1. Maar de onbevattelijke wijsheid, goedheid en genade van de hemelse Kunstenaar vervult mij met goede hoop dat dit alles zal keren tot profijt van de vrome mensen en tot zijn eigen glorie.

Hier doet voortdurend het gerucht de ronde dat inmiddels overeenstemming is bereikt tussen koning Ferdinand en de Turken, op tamelijk gunstige voorwaarden, namelijk dat Hongarije toevalt aan Ferdinand, op dezelfde wijze als aan de overleden Lodewijk.^2. De evangelischen gaan te werk alsof ze aan het dobbelen zijn. Wat in Münster is gebeurd en wat in Soest, zou een lange beschrijving vergen; wat onlangs in Augsburg is gebeurd, heb je ongetwijfeld al vernomen.^3. In Soest zijn de onlusten uitgelokt door een dominicaan die op verscheidene plaatsen op de vlucht is geslagen wegens diefstal.^4. In Frankfurt verbreidt iemand die veel van hem weg heeft, nieuwe leerstellingen over de eucharistie.^5. De bewoners van Lübeck hebben de oorlog verklaard aan de Hollanders enz.^6.

1. Niet letterlijk; vgl. Homerus, Ilias 2, 87 en 469.

2. Lodewijk ii. Het Verdrag van Constantinopel dat op 22 juli 1533 werd gesloten, luidde anders dan het gerucht deed geloven. Ferdinand behield alleen het uiterste westen van Hongarije. Het grootste deel van Hongarije werd een Turkse vazalstaat met Johan Zápolyai als koning.

3. De doperse onlusten in Münster waren in volle gang. De godsdiensttwisten in Soest leidden op 6 juli 1533 tot het vertrek van het stadsbestuur. Voor Augsburg, zie brief 2818.

4. Niet Lambertus Campester, zoals Erasmus dacht, maar Johann Wulff van Kampen; vgl. brief 2780.

5. Mogelijk Dionysius Melander; vgl. brief 2806.

6. In 1533-1534 voerde Lübeck een kaperoorlog tegen Hollandse schepen in de Oostzee.