De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 18. Brieven 2516-2750

2594 Van Viglius van Aytta
Padua, 17 januari 1532

Uw brief, zeer geleerde Erasmus, die u in november aan mij schreef, is mij op 1 januari overhandigd. Ik vatte hem inderdaad als een uiterst welkom nieuwjaarsgeschenk op; aan de hand daarvan voorspel ik dat dit jaar voor mij gelukkig zal verlopen als het gaat om het behouden en verstevigen van uw genegenheid. Ik zal niets tegen beter weten in nalaten wat uw goedheid jegens mij kan voeden en vergroten. Over mijn reis heb ik u al eerder geschreven.^1. In Venetië heb ik alleen Egnazio ontmoet, omdat ik steeds in allerlei zaken was verwikkeld en bovendien een onbekende was en de taal niet kende. Ik hoorde hem evenwel college geven, maar grotendeels met dove oren, omdat hij zijn colleges overvloedig met Italiaanse anekdoten pleegt te doorspekken, terwijl hij toch niet minder vlot en goed Latijn spreekt. Maar blijkbaar wint hij zo zijn voorname toehoorders voor zich, bij wie de volkstaal kennelijk hoog aangeschreven staat. In de winkel van Asulanus staat armzalige rijkdom^2. te koop. Het ontbreekt hun totaal aan een fijne neus, of als ze iets ruiken, bewijzen ze dat het klopt wat u schreef: ze vinden dat zelfs zulk gewin niet stinkt.^3. Lazare de Baïf vervult daar nog steeds de functie van gezant en is bezig met een werkje over schepen.^4.

Ik heb besloten binnenkort naar Venetië terug te gaan; dan zal ik mijn best doen om alles beter te onderzoeken. Ik woon geenszins tegen mijn zin

1. Zie brief 2568.

2. ‘Opulentia sordida’, de titel van een dialoog die Erasmus in 1531 toevoegde aan de Colloquia en die een karikatuur bevat van Andrea Torresani uit Asola, schoonvader en compagnon van Aldus Manutius.

3. Adagia 2613.

4. De re navali (Parijs, 1536).

[p. 149]

in Padua en de hoogleraren civiel recht stellen me ruimschoots tevreden; met grote oplettendheid en inzet wakkeren ze de belangstelling van de toehoorders aan, hoewel ze duidelijk nog niet met de beschaafdere literatuur vertrouwd zijn. Er wordt gesproken over het aantrekken van een zekere Ludovico Cato, iemand met grote kennis van het recht en, zo niet geschoold, dan in elk geval toch ingewijd in een edeler soort literatuur. Hij was, toen ik in Frankrijk was, gezant van de hertog van Ferrara^5. bij de allerchristelijkste koning,^6. waar ik hem vluchtig leerde kennen. Alciati is teruggekeerd naar Bourges; daar werd hij onaangenaam getroffen door het geringe aantal toehoorders door de laatste pestepidemie, en de ontrouw van de burgers, die zich niet duidelijk uitspreken over zijn salaris. Daarom schreef hij ons dat hij gereed stond om naar Italië terug te keren, als er hoop was op een redelijk en vast honorarium. Daar zijn we druk mee bezig geweest; het is door ons toedoen al zover gekomen dat de senaat van Venetië een aanbod heeft gedaan. Maar ik ben bang dat onze pogingen vergeefs zijn en dat hij er alleen op uit is om de burgers van Bourges te laten zien wat rivalen in het vooruitzicht stellen, zodat hij hen gemakkelijker kan dwingen zich aan hun beloften te houden. Eerder heeft hier Matteo Corti, de broer van degene die hier als de vorst van de juristen wordt beschouwd,^7. colleges geneeskunde gegeven. Hij heeft weliswaar laat, maar niet zonder resultaat moeite gedaan om Grieks te leren; om die reden speelde hij hier onder zijn vakgenoten probleemloos de hoofdrol. Maar enige tijd geleden werd hij weggeroepen naar Rome en nog steeds is er geen vervanger gekozen wiens geleerdheid voor een stormloop op de studie geneeskunde hier kan zorgen.

U weet dat Niccolò Leoniceno^8. vorig jaar de aarde verlaten heeft. Onder de hoogleraren Latijn en Grieks krijgt vooral Lazzaro Bonamico bijval, maar die bijval komt niet zozeer van gezworenen en getrouwen van de ciceroniaanse partij.^9. Die hebben hier Pietro Bembo als patroon, bij wie ik verschillende keren langs ben geweest, maar hij heeft de gewoonte meer Italiaans te spreken, en daarom heb ik minder vaak de mogelijkheid om van zijn gezelschap te profiteren. Ik heb begrepen dat onze vriend Sucket onderweg hierheen in Turijn is gebleven.^10. Ik huurde hier samen met de jongelui uit Augs-

5. Alfonso i d'Este.

6. Frans i.

7. Franceschino Corti.

8. Niccolò Leoniceno overleed in 1524. Viglius bedoelt Niccolò Leonico Tomeo, die Grieks doceerde in Padua.

9. Bonamico was eveneens een ciceroniaan.

10. Vgl. Erasmus' opmerking over Sucket in brief 2631 aan Amerbach.

[p. 150]

burg^11. een schitterend huis, dat van de familie Contarini is en zijn bijnaam aan vogeltjes ontleent.^12. Wat zou ik graag willen dat u, zoals sommigen hier hadden rondverteld, naar deze stad wilde komen! Ik zou goede hoop hebben dat ons huis bij u in de smaak zou vallen, en ik zou vast en zeker voor elkaar kunnen krijgen dat Fugger bereid zal zijn hier waar te maken wat hij in Augsburg aanbood. Hij wil immers niets liever dan zo veel mogelijk voor u doen. De Rehlingers,^13. familie van hem, danken u zeer hartelijk voor uw groet en samen met mij wensen zij u alle voorspoed en vreugde toe.

Padua, 17 januari 1532

11. Onder hen waren Heinrich en Quirin Rehlinger, verwanten van de vrouw van Anton Fugger.

12. Palazzo Contarini Fasan in Venetië?

13. Zie boven, noot 11.