De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 18. Brieven 2516-2750

[p. 128]

2581 Aan Hilarius Bertholf
Freiburg, 10 december 1531

Een hartelijke groet. Die sluwerd^1. kwam vooral naar jullie toe om mij in het verderf te storten en zijn eigen grootheid te tonen. Hij gaf in Frankrijk een even dolzinnig als beledigend pamflet uit, vol gemene verwijten en evidente leugens. De titel is Voor Cicero tegen Erasmus, door Julius Caesar Scaliger.^2. Maar de stijl en het karakter zijn voor mij even herkenbaar als het gezicht van de man. Hier is een voorproefje. Hij zegt dat ik eropuit ben Cicero's glorie uit te wissen om vervolgens zelf in de plaats van Cicero gelezen te worden; dat ik bij Aldus^3. de taak van een halfmens, dat wil zeggen van proeflezer had; dat ik bij diezelfde Aldus nooit van tafel ging zonder dronken te zijn, terwijl daar niets op tafel kwam waar je dronken van kon worden en er bovendien nooit tijd was om je aan wijn te buiten te gaan; dat ik nooit Aristoteles heb gelezen, terwijl er geen enkel werk van hem is waar ik niet iets uit citeer. Orestes^4. zou in zijn razernij verstandiger dingen zeggen. Maar doe alsof je nergens van weet en houd het in de gaten.

Ik zou willen dat je van levenswijze wisselde. Zolang je achter het hof aan loopt, neemt je vermogen niet toe en neemt de tijd die je hebt af. Je weet wel wat er altijd gezegd wordt: een jong hoveling, een oud schoveling.^5. Bovendien wordt zij die je toegedaan is intussen in eenzaamheid oud. Als je je naar Lyon zou begeven, kon je met een aantal leerlingen in je onderhoud voorzien en zouden de drukkers voor wat extra verdiensten zorgen. Niet bij iedereen pakt het hof goed uit. Hier moet je serieus over nadenken. Het ga je goed, allerdierbaarste Hilarius. Want op dit moment kon ik niet uitgebreider schrijven.

Freiburg, 10 december 1531

Je vriend Erasmus van Rotterdam, eigenhandig geschreven

Je moet zelf beslissen over het uitgeven van je epigrammen, maar zorg dat ze niet bijtend zijn.^6. Als je in de handen van de mensen wilt verkeren, moet je iets schrijven wat door jongelui wordt stukgelezen, iets over een goede La-

1. Girolamo Aleandro, die aan het hof van de keizer in Brussel verbleef.

2. Zie brief 2564, noot 2.

3. Zie brief 2577, noot 2.

4. Na zijn moeder Clytaemnestra gedood te hebben werd Orestes door de furiën tot waanzin gedreven.

5. Het spreekwoord staat in het Nederlands. Een schoveling is iemand die aan de kant geschoven is.

6. Dit doelt op de Epitaphia, epigrammata et elegiae aliquot illustrium virorum in funere Mercurini cardinalis, marchionis Gattinariae (Antwerpen, 1531), met gedichten van onder anderen Hilarius Bertholf (Bartel), die eveneens een voorwoord schreef.

[p. 129]

tijnse stijl, over de voorschriften van de retorica of iets dergelijks. Nogmaals, het ga je goed.

Aan de geleerde heer Hilarius Bertholf. Aan het hof van de keizer