De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 18. Brieven 2516-2750

2529 Aan Georgius Agricola
Freiburg, 29 augustus 1531

Erasmus van Rotterdam groet Georgius Agricola

Dat ik mijn beklag bij Plateanus deed, pakte werkelijk goed uit:^1. het bezorgde me flinke brieven van u allebei, ook al wilde u dat de uwe eerder voor een toezegging dan voor een brief doorging. Maar wat ik nog veel plezieriger vind, is dat ik als het ware met de stukken op tafel^2. zou kunnen aantonen, dat Agricola, een buitengewoon geleerd man, die (tenzij ik me totaal vergis) binnenkort onder de groten op literair gebied een belangrijke plaats zal innemen, volgens de regels van de dankbaarheid met mij verbonden is. Het doet mij een groot genoegen dat het u niet onwelgevallig was dat ik me heb ingezet voor de publicatie van het boekje,^3. of liever: dat ik heb toegegeven, want het gebeurde op aandringen van Andreas von Könneritz.

Enkele geleerde vrienden uit Brabant schreven me over Cornelius Agrippa, maar zo dat het lijkt alsof ze weinig gelukkig zijn met de felheid van de man en hem meer ijver bij het verzamelen dan oordeel bij het kiezen toeschrij-

1. Dit doelt waarschijnlijk op een (schertsend) verwijt in de niet bewaarde brief waarmee Erasmus nr. 2216 van Petrus Plateanus beantwoordde. Met die brief stuurde Plateanus Agricola's Bermannus (zie onder, noot 3) aan Erasmus in de hoop dat het werk in Bazel gedrukt kon worden.

2. Zie Adagia 3678.

3. Agricola's Bermannus, sive de re metallica dialogus werd in 1530 door Froben uitgegeven. Het voorwerk bevat brief 2274 aan Andreas en Christoph von Könneritz en een brief van Plateanus aan hun vader, Heinrich von Könneritz, opzichter van de mijnen te Jáchymov.

[p. 48]

ven. Het doet sommigen wel genoegen dat hij, tot nu toe met succes, lak heeft aan theologen en monniken, en wel onder bescherming van de keizer, wiens raadsheer hij pretendeert te zijn, en met hulp van kardinaal Campeggi. Maar ik ben bang dat de onverschrokkenheid van de man de literatuur veel vijanden bezorgt, als het tenminste waar is wat brieven van vrienden vertellen. Het lukte nog niet zijn boek^4. te bekijken en hij heeft me nooit geschreven.

Het werk dat u over maten en gewichten onder handen hebt^5. zal ik heel graag lezen zodra u het gestuurd hebt. Ik voorspel, mijn beste Georgius, dat het u beroemd zal maken. Ook is er geen reden om bang te zijn voor vijandigheid,^6. omdat het onderwerp van een soort is dat nooit uitgeput is.^7. Dat komt deels door de ouderdom ervan, deels door de verschillende gebruiken per streek, deels door de subtiliteit en ontoegankelijkheid van de materie zelf, om maar te zwijgen over corrupte teksten. Ik hoor dat Portis een even minzaam als geleerd man is. Alciati is iemand met een bijzonder vriendelijk karakter, zodat er van zijn kant voor u niets te vrezen valt. Budé is wat opvliegender, maar is ook te zeer een rechtschapen mens om over iemand te klagen wiens betoog alleen op argumenten berust. Zelfs als hij dat wel zou doen (wat hij volgens mij nooit zal doen), dan zal hij daarmee eerder zijn eigen naam schaden dan die van u. Ten slotte: zelfs al zou er onder jullie enige wedijver ontstaan, dan zal, mits het beleefd blijft, die uitspraak van Hesiodus u tot troost zijn: ‘Deze vorm van wedijver is goed voor de mensheid.’^8.

Er is geen reden om me met het boekje over de leugen^9. geluk te wensen, omdat ik bovenmatig spijt van dat besluit heb gekregen. Ik had met gemak een tweede Ilias kunnen fabriceren, maar weg met dat gedrocht, dat uit louter rookwolken, klatergoud, leugens, snoeverij en begoocheling is samenge-

4. Waarschijnlijk Agrippa's De incertitudine et vanitate scientiarum et artium (Antwerpen, 1530).

5. Agricola's De mensuris et ponderibus, in 1533 gedrukt in zowel Parijs als Bazel.

6. Namelijk van de kant van auteurs die hetzelfde onderwerp behandelden; hierna wordt op de volgende werken gedoeld: Leonardo de Portis, De sestertio, pecuniis, ponderibus et mensuris antiquis (Venetië, 1514); Andrea Alciati, Libellus de ponderibus et mensuris (Haguenau, 1530); Guillaume Budé, De asse (Parijs, 1514).

7. Erasmus gebruikt een formulering die ontleend is aan Vergilius, Georgica 2, 398.

8. Hesiodus, Werken en dagen 24.

9. Erasmus' Adversus mendacium et obtrectationem utilis admonitio (Freiburg, 1530), gericht tegen Heinrich Eppendorf.

[p. 49]

steld. Brieven van u zullen altijd zeer welkom zijn. Doe burgemeester Lucas Scuppegius en stadssecretaris Bartholomäus Bach namens mij de hartelijke groeten terug.

Het ga u goed. Freiburg im Breisgau, 29 augustus 1531