De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 17. Brieven 2357-2515

[p. 353]

2495 Aan Helius Eobanus Hessus
Freiburg, 17 mei 1531

Erasmus van Rotterdam groet Eobanus Hessus

Hoewel uw eerdere brief,^1. zeer geleerde Eobanus, niet zo tandeloos was als u hem wilde laten overkomen, heb ik hem tamelijk rustig gelezen, omdat ik eenvoudig merkte dat hij eerder op instigatie van een ander dan uit persoonlijke ergernis was geschreven. Daarom heb ik enigszins gematigd daarop geantwoord en ik zou helemaal niets hebben geantwoord, behalve dat ik herhaaldelijk was aangeklaagd omdat ik de stad en de magistraat had beledigd - bepaalde lieden die zich op het evangelie laten voorstaan, zijn al te vaak verheugd dit wapen te gebruiken. Ik heb vanwege een verschil in geloofsovertuigingen met niemand, vooral degenen die een buitengewone geleerdheid met mij heeft verenigd, de vriendschap opgezegd. Onder hen reken ik u zelfs tot de belangrijkste, want u hebt gekregen wat Cicero is geweigerd en waarop Filelfo hoogmoedig aanspraak heeft gemaakt, namelijk dat u zo een gedicht maakt alsof u nooit proza hebt aangeraakt en zo proza schrijft alsof u met de Muzen nooit enige omgang hebt gehad.^2. U hebt dit geschenk van de goden door uw toewijding en praktijkervaring naar een hoogtepunt gebracht. Hoe kon daarom mijn sympathie voor u afnemen, omdat wat mij tot bewondering voor u aangreep van dag tot dag toeneemt? Van uw bezoek aan Leuven^3. ben ik niets vergeten. Ik herinner mij hoe u met Sylvius Egranus^4. bent gekomen, niet zonder een klein geschenk, en hoe koel u bent ontvangen. De reden was dat ik vanwege mijn slechte gezondheid alle diners verafschuwde, en bovendien dat toentertijd om de andere dag uit Duitsland koppels van bezoekers verschenen, van wie niemand wilde weggaan tenzij hij met brieven was beladen. Zij leken toen al dit toneelstuk voor te bereiden waarvan ik steeds een afkeer heb gehad. Hoe dit ook begonnen en gevorderd is, ik bid dat een deus ex machina het een voorspoedige afloop geeft.

Anselmus Ephorinus, een buitengewoon geleerd en even rechtschapen man die u hebt aanbevolen, was voor mij een zeer aangename kostganger, van wiens aanwezigheid ik toch niet langer zal kunnen genieten. Tegen de

1. De brief is niet bewaard gebleven.

2. Vgl. brief 2446, noot 11.

3. In oktober 1518; zie brief 870.

4. Er is geen bewijs dat hij Eobanus naar Leuven vergezelde; Erasmus' herinnering kan onjuist zijn.

[p. 354]

herfst zal hij naar Italië gaan. Ik geef toe dat wat u schrijft helemaal waar is: ‘Als die hele Thraso^5. wordt getaxeerd, is hij geen dubbeltje waard.’ Toch heeft Heracles nooit met een vasthoudender monster gestreden. Alles heb ik geslikt om te voorkomen dat hij door mij zou bereiken wat hij verlangt. Hij voedt zich met leugens zoals een kameleon met lucht, en niets is voor hem aangenamer dan kleine triomfen die hij met bedrog heeft behaald. U zou verbaasd staan als u het verhaal goed zou kennen. Maar ik ben vastbesloten voortaan de snoevende soldaat^6. te negeren.

Ik heb uw Epicedia^7. gelezen, maar geen ervan met meer pijn in het hart dan dat van Willibald.^8. Joachim^9. lijkt meer een gekunstelde dan natuurlijke aanleg te hebben. Wij allen zijn niet tot alles in staat.^10. Met een scazon^11. heeft hij zich een nieuwe vrijheid veroorloofd; welke schrijver hij heeft gevolgd weet ik niet. Want bij degenen die ik heb gelezen, eindigt het vers steeds met een creticus of een spondee.^12. U ziet hoeveel belangstelling ik heb voor andermans zaken. Maar doe Joachim de hartelijke groeten van mij. Ik hoop dat het u gelegen komt mij hier een keer te bezoeken. In Leuven hebt u de schaduw van een mens gezien, nu zult u de schaduw van een schaduw zien. Uw Theocritus^13. is hier nog niet te koop, maar ik zal zorgen dat ik het van elders krijg. Sommigen hebben verteld dat u een omvangrijk deel epigrammen hebt gepubliceerd, waarin ik vaak zou worden vermeld.^14. Of het waar is weet ik niet, ik heb het tot nu toe niet kunnen verkrijgen.

Het ga u goed, zeer geleerde Eobanus. Freiburg, daags voor Pinksteren 1531

5. Erasmus' spotnaam voor Heinrich Eppendorf.

6. De snoevende soldaat (miles gloriosus) Thraso is de hoofdpersoon in Plautus' gelijknamige komedie.

7. Illustrium ac clarorum aliquot virorum memoriae scripta epicedia (Neurenberg, 1531). Een epicedion is een begrafenislied.

8. Willibald Pirckheimer, op 22 december 1530 overleden.

9. Joachim Camerarius.

10. Vergilius, Eclogae 8, 63.

11. Een scazon is een jambische trimeter, waarvan de laatste voet een trochee (een lange en een korte lettergreep) of een spondee is (twee lange lettergrepen), terwijl een jambe uit een korte en lange lettergreep bestaat; vandaar de naam hinkjambe.

12. Een creticus bestaat uit een lange, een korte en weer een lange lettergreep.

13. Zie brief 2446, noot 15.

14. Blijkbaar niet juist; zie brief 2446, noot 7.