De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 17. Brieven 2357-2515

[p. 339]

2486 Aan Nikolaus Winmann
Freiburg, 16 april 1531

Erasmus van Rotterdam groet Nikolaus Winmann

Ik meen dat ik door uw brief,^1. beste Nikolaus, duidelijk een man met een waarlijk christelijke geest heb leren kennen, die vrij is van alle uiterlijk vertoon en mij vooral het beste toewenst. Maar ik vermoed dat u degene bent die sommige van mijn vrienden bij wijze van grap van een gesprek met mij hebben afgehouden en daarna hebben toegelaten, nadat zij iemand in het geheim hadden geïnstrueerd om na het aantrekken van mijn kleding zich voor Erasmus uit te geven. Dat was Konrad Brunner, als u toevallig de naam herkent.^2. Ik doe overigens niet moeilijk met het ontvangen van mensen die mij begroeten, afgezien van het feit dat ik later te weten ben gekomen dat sommigen niet komen om mij te begroeten, maar om mij belachelijk te maken of een hinderlaag te leggen. Want onder de naam van het evangelie houden enkele zeer onstandvastige lieden zich schuil, die met het loslaten van alle wetten - goddelijke en menselijke - ervan overtuigd zijn dat alles, waar hun hart zin in heeft, heilig is. En onder hen zijn enkele zo dwaas dat zij menen slecht behandeld te worden, wanneer zij het meest worden geholpen. Zij lijken mij de vliegen te zijn die de wijze Hebreeër noemt^3. en die door hun dood de aangename geur van de zalf bederven. En hoewel Christus ons opdraagt degenen die ons vervloeken te zegenen,^4. houden zij met wie het niet de moeite loont te strijden, niet op hem die het niet verdient met verwensingen aan te vallen. Ik erken mijn armoede, maar toch breng ik naar het voorbeeld van de weduwe in het evangelie^5. twee koperstukjes naar de tempel van de Heer. Hij die als enige in onze harten kijkt, zal een beloning terugbetalen. Verscheidene mensen blaffen aan beide kanten, maar tegenover hen plaats ik veel geleerde en belangrijke personen die mij oprecht welgezind zijn; ieder van hen schat ik hoger in dan driehonderd Vulturiussen of Bucephalussen.^6. Ik zou willen dat zij zo optreden dat met de goedkeuring van juist de beste mensen de christelijke wereld een keer naar een betere toestand wordt teruggebracht dan hij tot dusverre was. Want de eerstgenoemde is zo in het tegendeel veranderd, dat hij mij geïnspireerd lijkt door een of andere kwade genius. Nooit heb ik iets gelezen dat dwazer is dan het boek van Bucephalus, want

1. Brief 2439.

2. Erasmus vergist zich door Winmanns bezoek (niet eerder dan 1524 en niet later dan 1526) te verbinden met een streek die Konrad Brunner († 1519) bij een eerdere gelegenheid uithaalde.

3. Prediker 10:1.

4. Lucas 6:28.

5. Lucas 21:2.

6. Vulturius is Gerard Geldenhouwer; zie brief 2358, noot 6. Bucephalus is een nieuwe spotnaam voor Martin Bucer.

[p. 340]

hij was de schrijver onder de valse titel van ‘predikers’.^7. Hij daagde mij uit om, als ik kon, iets te zeggen tegen Oecolampadius en tegen Capito. Alsof het mij ontbrak aan dingen die ik kon zeggen, als ik mijzelf toestond als een nar op te treden en al wat door het volk werd verkondigd op schrift te zetten. Hij vertelt daar veel verhalen die zo schaamteloos vals zijn, dat ook de evangelischen zelf erom lachen.

Ik merk dat ik door mijn twee werkjes^8. velen tegen mij, zoals u schrijft, in het harnas heb gejaagd, maar ik merk nog niet dat ik anderen aan mijn kant heb gekregen. N.,^9. van wie ik vroeger de overtuiging had dat hij mijn vriend was, gaat onbehouwen tegen mij tekeer. In Parijs wordt een enorm boek tegen mij gedrukt onder de naam van de prins van Carpi.^10. Hij is onlangs overleden, maar onder zijn naam zullen bepaalde franciscanen en theologen hun vergif uitstorten. Zelfs Béda houdt zich volledig met de zaak bezig, nu hij zijn zelfvertrouwen heeft teruggekregen. Dit zijn de vertroostingen voor mijn ouderdom, waarvan ik nooit zal toegeven dat hij ellendig is zolang Christus mij genadig is. U hebt een schat waar u niet om durfde te vragen, een brief van ongeveer de juiste lengte, die zowel zelfgeschreven als origineel is tegelijk met correcties en schrijffouten. Daarna zal mijn Winmann in de lijst van mijn vrienden worden ingeschreven. Het ga u goed.

Freiburg im Breisgau, 16 april 1531

7. Bucers Epistola apologetica (Straatsburg, 1530) was namens alle Straatsburgse predikers geschreven.

8. Epistola contra pseudoevangelicos en Epistola ad fratres Inferiores Germaniae.

9. Vermoedelijk Girolamo Aleandro.

10. Tres et viginti libros in locos lucubrationum Erasmi (Parijs, 1531); zie ook brieven 2411, noot 10, en 2441, p. 212-213. Erasmus reageerde met Apologia adversus rhapsodias Alberti Pii.