De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 17. Brieven 2357-2515

2482 Aan Agostino Trivulzio
Freiburg, 12 april 1531

Erasmus groet kardinaal Trivulzio

Onsterfelijke God, hoe vaak vallen stoutmoedige plannen succesvoller uit dan gematigde. Niet lang geleden was ik boos op onze vriend Germain, omdat hij met zijn agressieve brief^1. mij tot deze schaamteloze onderneming had aangezet. Nadat deze onderneming voor mij zo voorspoedig is verlopen, denk ik dat het nu gepast is hem voor zijn dringend verzoek heel hartelijk te bedanken, omdat bij de voordelen waarvan ik geniet door zijn toedoen zo'n groot geluk is gekomen. Want wie zou zichzelf niet als gelukkig beschouwen, als hij zelfs na een lange aspiratie als dienaar van zo'n grote en zo vermaarde vorst werd aangenomen? Deze woorden, hoe eervol zij op grond van mijn nederige positie ook zijn, bevallen u met uw buitengewone bescheidenheid niet. U neemt mij op in uw vriendschap, of liever gezegd u neemt mij niet op, maar wenst uzelf geluk omdat u de gelegenheid hebt gekregen onder mijn vrienden te worden opgenomen. In die bescheidenheid waarmee u zich te veel verlaagt, munt u mijns inziens meer uit dan in uw andere voortreffelijke eigenschappen of voorname functies, die Germain de Brie in zijn sierlijke brief heeft geprezen. Hij heeft ze in zijn brief geprezen, u hebt ze in uw brief die u met zoveel wijsheid en genegenheid hebt geschreven, geloofwaardig gemaakt.

Om de koorts in Duitsland te genezen heb ik tot nu toe trouw, doortastend en onophoudelijk mijn best gedaan, met een enorm financieel verlies en een groot gevaar voor mijn gezondheid en mijn leven. Maar voor deze goed verrichtte inspanningen wordt mij de slechtste dank betuigd, en dat ook door degenen voor wie ik strijd. Want het feit dat de tegenpartij mij met al haar kunstgrepen aanvalt, kan de indruk wekken dat dit gebeurt omdat ik

1. Brief 2404, waarin Brie Erasmus aanspoorde vriendschap met kardinaal Trivulzio te zoeken. Erasmus antwoordde door Trivulzio een brief te sturen (brief 2423).

[p. 334]

het heb verdiend en zij in haar recht staat. Maar ik kan mij er niet genoeg over verbazen dat ik door degenen omwille van wie ik in gevaar verkeer, met zoveel in gif gedrenkte pamfletten word aangevallen. In Rome ontbrak het niet aan mensen die geprobeerd hebben met gemene beschuldigingen de sympathie van Clemens voor mij ongedaan te maken, en zij hebben niets bereikt.^2. Als de paus de omstandigheden van de hele kwestie door en door kende, zou hij Erasmus absoluut niet tot de laatste rekenen die hij zijn gunst waardig acht. Want ik ben niet uit op mijters en rijkdom. Ik zou liever willen dat zijn gezag ertoe bijdraagt het geblaf van kwaadwillenden te verdrijven.

Laat daarom dit het begin zijn van de diensten die u mij bewijst, namelijk dat door uw toedoen de paus begrijpt dat Erasmus de zaak van Christus met de grootste oprechtheid en even grote standvastigheid heeft behandeld, en dat hij zijn leven aan zoveel gevaren heeft blootgesteld, dat ik als ik naar een beloning van mensen streefde, het aanbod van het pausdom zou weigeren. Bijna alle geleerden heb ik tot mijn vijanden gemaakt en degenen met wie ik vroeger als intieme vrienden omging en die van al mijn geheimen op de hoogte waren, ervaar ik nu als mijn dodelijkste vijanden.^3. Maar niemand is beter uitgerust om de man te vernietigen dan degenen die persoonlijk met hem hebben geleefd. Want hoewel zij van geen enkele misdaad kennis hebben, hebben zij toch veel materiaal om aannemelijke aantijgingen te maken. En die lieden hebben een soort vaklui, die van elk soort slechtheid zijn voorzien om degenen die zij als hun vijanden ervaren met beschuldigingen te verwijderen.

Zoals ik eerder de ramp van de koning van Frankrijk bijzonder betreurde, wens ik hem nu van harte geluk met zijn rust.^4. Er is niets dat ik verlang, behalve dat ik hem dierbaar wens te zijn, zoals hij vaak zijn goede wil jegens mij heeft uitgesproken.^5. Wat u in uw goedheid belooft, neem ik van ganser harte aan, en van mijn kant bied ik al wat een trouwe en dankbare cliënt aan volgzaamheid moet en kan bieden aan een patroon, die zich bijzonder verdienstelijk voor hem heeft gemaakt. Moge de heer Jezus u beschermen en in alle opzichten voorspoed verlenen.

Freiburg im Breisgau, 12 april 1531

2. Een duidelijke verwijzing naar Girolamo Aleandro en Alberto Pio.

3. Opnieuw een verwijzing naar Aleandro.

4. Zie brief 2480, noot 3.

5. Zie bijvoorbeeld brief 1375.