De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 17. Brieven 2357-2515

[p. 153]

2423 Aan Agostino Trivulzio
Freiburg, 30 januari 1531

Erasmus van Rotterdam groet kardinaal Agostino Trivulzio

Een ander zou zich in dit geval zorgen maken om van het stempel van onbezonnenheid Een schaamteloosheid af te komen, maar ik zal in dit opzicht geen enkele moeite doen. Want als het een fout is dat ik als een onbeduidend iemand zo'n belangrijk persoon schrijf, zonder onderwerp, dat ik zonder dat er een gelegenheid is geboden en ten slotte dat ik, drukbezet als ik ben, met een onverzorgde en voor de vuist weg geschreven brief, mij tot een man met zoveel aanzien wend, moet dit naar mijn mening volledig Germain de Brie worden toegerekend, zodat hij of voor mij een pleidooi voert of, als het juist lijkt, wordt gestraft. Ook bij andere gelegenheden is het niet mijn gewoonte een man die mij zeer dierbaar is eenvoudig iets te weigeren, zelfs als hij me er slechts op attent maakt. Maar nu is hij met zulke heftige smeekbeden, bezweringen en zelfs dreigementen zo ver gegaan, dat hij bijna met vijandschap dreigde als ik hem in deze kwestie niet ter wille was. De man werd hiertoe aangezet door een bewonderenswaardige bewondering en genegenheid voor uwe hoogheid. Hij stuurde mij een passende brief,^1. die niets anders dan de voortreffelijke kwaliteiten van Trivulzio bezingt, waarin ik overal een opvallend en uitgelaten gejubel en zogezegd een zekere dronkenschap van vreugde lijk te herkennen. Hij was zo uitgelaten en zo voldaan, omdat hij het geluk had gehad enkele dagen van de aanwezigheid van Trivulzio te genieten.

Maar het kwam niet bij hem op dat hij, hoe meer hij de verhevenheid van uw positie en de goddelijke kwaliteiten van uw lichaam en geest ophemelt, mij des te meer afschrikt van datgene waartoe hij mij met zijn inspanningen aanspoort, vooral omdat hij in zijn brief ook uw volmaakte geleerdheid en zorgvuldig oordeel roemt. Waarom verlangt hij een brief die zowel bij u als bij mij past? Toch heeft hij mij met één pijl bijzonder getroffen, omdat hij, terwijl hij schrijft dat u met een opvallende oprechtheid mijn naam en mijn werken voor wat ze waard zijn steunt, mij met een proces wegens ondankbaarheid dreigt, tenzij ik met een brief verklaar dat ik de welwillende houding van zo'n belangrijk iemand tegenover mij erken. Wat moest ik doen? Ik was meer dan bedolven onder noodzakelijke werkzaamheden, en toevallig diende zich een koerier^2. aan die zich op een spoedig vertrek voorbereidde.

1. Brief 2405.

2. Waarschijnlijk de koerier die brief 2420 bezorgde.

[p. 154]

Ten slotte leid ik uit de brief van mijn vriend Brie af, dat u daar niet erg lang zult verblijven. En er verschijnen niet vaak mensen aan wie ik een brief kan toevertrouwen. Zodoende heb ik alle schaamte afgelegd en besloten een ongekunstelde brief aan de eminente vorst te richten.

Allereerst reken ik het daarom tot een bijzonder deel van mijn geluk, zo er enig geluk is, dat mijn talent en mijn geschriften een in alle opzichten volmaakte held helemaal geen ergernis bezorgen. Zijn oordeel alleen dient men naar mijn mening als gelijk aan een volledig bezet theater te beschouwen. Wat te zeggen van het feit dat de steun van dergelijke mannen voor mij als een stok is, waarmee ik mijn geest overeind kan houden, die op deze leeftijd en met deze gezondheid, bij deze voortdurende en buitensporige inspanningen en ten slotte bij de afkeer van deze zeer ondankbare wereld van tijd tot tijd moe wordt en neerzit. Als het niet gegeven is de steun van iedereen te verdienen, is het al iets bij degenen die op de ereplaatsen zitten in de smaak te zijn gevallen. Ik zou u met zoveel voordelen, zoveel waardigheden en zoveel geestelijke rijkdom gelukwensen, zeer illustere heer, als u ze slechts voor uzelf bezat. Omdat u al wat de almachtige God u heeft verleend, tot nut van iedereen in het openbaar en privé verdeelt, feliciteer ik nu eerder de heilige kerk, feliciteer ik het christelijk geloof en feliciteer ik de geesteswetenschappen met zo'n beschermheer, verdediger, ondersteuner en vriend.

Na een langdurige storm heeft Italië eindelijk de gewenste rust gekregen; in Frankrijk is nadat de wolken uiteen zijn gedreven de heldere hemel teruggekeerd.^3. Gelukkig komen overal de schone letteren weer tot bloei, hoewel nergens voorspoediger dan in Frankrijk, onder de gelukkige bescherming van een uitmuntende koning. Als Duitsland zich van de huidige koorts zou kunnen ontdoen, zou ik op een of andere gouden eeuw hopen en het zou mij een genoegen zijn om indien mogelijk weer jong te worden. Ik zie een nauwelijks te ontwarren labyrint; toch heb ik nog niet alle hoop laten varen, vooral wanneer mensen zoals u verschijnen als vogels die voorspoed beloven en niet toestaan de moed te verliezen. Ik bid dat Christus wil dat deze rust voor de meest christelijke koning blijvend is en dat hij zich verwaardigt zijn vrijgevigheid jegens u voortdurend te vergroten. Slechts één ding zal ik u vragen, namelijk dat u deze arme oude man aan de lijst van uw beschermelingen toevoegt. Als u meent dat met zijn hulp iets kan worden bereikt, zal ik mij ervoor inzetten dat u beseft dat ik alles eerder heb verwaarloosd dan het verlangen en de bereidwilligheid u van dienst te zijn.

Freiburg im Breisgau, 30 januari 1531

3. Door de Vrede van Kamerijk (1529).