De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 17. Brieven 2357-2515

2408 Van Adriaan Wiele
Augsburg, 16 november 1530

Hartelijk gegroet. Vaker zou ik met mijn nutteloze futiliteiten uw oren hebben lastiggevallen, als mijn dwaze onnozelheid en uw oprechte geleerdheid, die niets toelaat dat niet verzorgd en nauwkeurig is uitgevoerd, mij niet hadden afgeschrikt. Want wat zou ik, die de literatuur zelfs niet vanaf de drempel heb begroet,^1. als een kauw voor een papagaai zingen?^2. Toch maken mijn genegenheid en respect voor u - ik was en zal altijd een vereerder en een beschermer van uw reputatie zijn, zelfs zo dat ik mij gehaat maak - dat ik u laat weten wat de befaamde minderbroeder Medardus^3. (ik zou hem Mostardicus noemen), hofprediker bij de koning van Hongarije voor openbare bijeenkomsten en lasterpraat etc., vanaf de preekstoel tegen u heeft uitgekraamd om u van laster te beschuldigen of op een of andere manier te verraden. Ten overstaan van een grote menigte noemde hij u niet Erasmus, maar met zijn gebruikelijke onbezonnenheid en kwaadaardigheid ‘Herr Asinus’,^4. alsof u fantaseerde toen u bij het vertalen van ‘Respexit humilitatem ancillae suae’^5. in het Magnificat humilitas verving door vilitas. Daarbij riep hij luid dat u de aanstichter en aanleiding was van alle huidige ellende en meningsverschillen - en dat niet zonder verontwaardiging en gemor van geleerden. Om te zorgen dat die nietsnut eindelijk zijn zeilen reeft^6. moet u daarom een pot scherpe mosterd^7. door zijn keel duwen of als u dat liever wilt, de man met minachting behandelen.

1. Adagia 891; bedoeld is een leek tegenover een kenner.

2. Vgl. Adagia 337.

3. Door Erasmus opgevoerd in zijn colloquium Concio sive Medardus (asd i, 3, p. 653-666).

4. Woordspeling van Erasmus met Herr Asinus (‘Heer ezel’).

5. ‘Hij heeft omgezien naar de lage staat van zijn dienstmaagd’, Lucas 1:48. Erasmus had met vilitas (‘lage sociale status’) veel kritiek geoogst, hoewel het anders dan humilitas (‘deemoedigheid’) een correcte vertaling is van het Griekse tapeinôsis.

6. Adagia 4032.

7. Toespeling op de eerder genoemde naam Mostardicus.

[p. 123]

Daarnaast weet ik dat, telkens als u over het jaargeld dat zijne majesteit de keizer u al lang was verschuldigd, schreef, u vergeefse moeite hebt gedaan.^8. Het gevaar bestaat dat u ook de rest van het verschuldigde bedrag verliest, tenzij u ervoor zorgt dat er via een bevriend iemand op aan wordt gedrongen. Wanneer u mij de opdracht geeft, garandeer ik u in deze kwestie mijn eerlijkheid en beloof ik mijn medewerking die voor alle rechtschapen en geleerde mensen beschikbaar is.

Hier is geen nieuws behalve dat deze Rijksdag in barensnood ons uiteindelijk onlusten en onuitblusbare oorlogsbranden heeft voortgebracht, als men eenmaal (wat God verhoede) tot wapengeweld is gekomen. Ik wens u het beste toe.

In haast uit Augsburg, 16 november 1530

Als u mij iets wilt opdragen moet u een brief naar Antwerpen sturen naar het huis van ons beider vriend Pieter Gillis.

De biechtvader^9. van koningin Maria, een vriend van mij beveelt zich bij u aan. Van uw bekende Vidua maak ik een Franse vertaling om deze uiteindelijk aan hare majesteit aan te bieden.^10.

Uw meest toegenegen Adriaan Wiele uit Brussel, secretaris van zijne majesteit de keizer bij de Raad van Brabant, al geruime tijd weduwnaar en met acht kinderen opgescheept (wat een last!), met name vier huwbare dochters die binnenkort uitgehuwelijkt moeten worden.

Aan de uitmuntende en zeer geleerde heer Erasmus van Rotterdam, mijn zeer gerespecteerde meester

8. Adagia 362.

9. Johann Henckel.

10. Een dergelijke vertaling is niet bekend.