De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 17. Brieven 2357-2515

2404 Van Pierre Barbier
Doornik, 1 november [1530]

†

Gegroet, zeer geleerde heer, mijn Erasmus. Een uur geleden heb ik je brief ontvangen, degene die min of meer op 29 augustus van dit jaar en niet eerder is verzonden.^1. Want zoals de bode vertelde, bleef hij door een of ander toeval zes weken of meer bij de deken van Brugge^2. liggen. Om te antwoorden: jij zegt dat ik over de Spanjaard veel en uitvoerig schrijf, maar ik heb werkelijk niet uitvoeriger geschreven dan de huidige stand van zaken is. Maar nu andere onderwerpen.

De kanselier^3. had zich in mijn bijzijn garant gesteld, zoals je zegt, en als garantsteller gaf hij opdracht van zijn eigen rekening te betalen, ongeacht of de Spanjaard hem iets gaf of niet, en hij beval niet een deel van het jaargeld, maar het volledige bedrag te betalen. Wat hij ook maar had opgedragen te betalen en wat niet - hij gaf mij slechts tweehonderd gulden, die ik jou terstond hebt betaald - ik neem aan dat je dat niet zult ontkennen - en dat in het huis van Antonius Clava zoals je toegeeft. Jij voegt eraan toe dat ik zei: ‘Meer wilde hij niet geven’, of dat hij het niet heeft gegeven. Dat zeg ik nu ook, maar ik zal nooit toegeven dat ik heb gezegd: ‘We zullen de rest over een uur brengen.’ Hoe het ook zij, ik vraag mij verbaasd af of ik mij al dan

1. De brief is niet bewaard gebleven.

2. Marcus Laurinus.

3. Jean le Sauvage. Het voorval speelde zich in 1517 af. Erasmus had Barbier ervan beschuldigd geld te hebben achtergehouden en bleef hem als schuldig beschouwen; zie brieven 1548 en 2239, p. 80.

[p. 109]

niet over een transactie van vijftien jaar geleden^4. heb vergist. Toch is een ding zeker: al wat De Hondt heeft betaald, heeft hij volledig betaald, omdat hij in deze zaak mijn gevolmachtigde was.^5. Het is niet verwonderlijk als hij, zorgvuldig als hij is, jou heeft betaald omdat hij de volledige zorg hiervoor van mij had gekregen, tenzij je misschien gedurende die periode^6. van mij wilde verlangen wat ik zelf nooit heb ondernomen. Ik maak een uitzondering voor één termijn die De Hondt zelf voor mijn zaken gebruikte,^7. en ik geloof niet, zoals ik ook weiger te geloven dat het op mijn verzoek^8. is gebeurd. Ik zeg het omdat jij in jouw voortreffelijkheid mij schreef dat dezelfde De Hondt jou mijn brief hierover had gestuurd. Maar hoe het ook moge zijn, het moet jou niet wonderlijk overkomen, als met jou door de zorgvuldigheid van degene die dit namens mij behandelde, een verrekening heeft plaatsgehad. Het moest op jou immers wrang overkomen als ik tweemaal moest betalen.

Wat de geldwisseling betreft heb ik in een vorige brief al duidelijk gemaakt dat ik op geen enkele manier, zoals jou wellicht is meegedeeld, dezelfde De Hondt voor altijd voor het jaargeld aansprakelijk heb gesteld, zoals ik dit eenvoudig zou kunnen uitleggen als je hier was.^9. Maar ik zie mensen tussenbeide komen die willen dat er tussen jou en mij meningsverschillen bestaan. Je zegt dat nu een nieuwe leugen is gevonden, namelijk dat ik heb gezegd dat ik aan jou niet financieel gebonden wil zijn - noch op het gebied van de rechtbank, noch op het gebied van je geweten. Dit is geen nieuwe leugen, maar de waarheid zelf. Jij hebt het gehoord en voordat je besloot dat de prebende van Kortrijk aan mij werd gegeven, heb je de voors en tegens afgewogen, heb je erover geslapen en ben je ervoor wakker gebleven. De zaak kon volgens het canonieke recht niet anders worden geregeld; de prebende kon immers niet het equivalent van zo'n groot jaargeld zijn en ik had geen priesterinkomsten met de vruchten waarvan ik je kon betalen. Ik heb nooit

4. Bedoeld is de zomer van 1517.

5. De Hondt deed alle betalingen als agent voor Barbier; zie brieven 751, p. 197, en 1245.

6. De periode 1516-1517, voordat Barbier en de Hondt een regeling troffen voor de betaling van het jaargeld van Kortrijk aan Erasmus.

7. Uit brief 2407 blijkt dat het om een verwijzing gaat naar het halve jaar (zomer 1524), waarin het jaargeld van Kortrijk werd gebruikt voor de kosten van de kleding van Barbier als deken in Doornik; zie brieven 1458 en 1470.

8. Volgens Erasmus zei Barbier toen dat De Hondt zonder zijn instructies had gehandeld; zie brief 1471.

9. Erasmus had de regeling niet goed begrepen; De Hondt was voor de eerste twee jaar voor de betaling verantwoordelijk, daarna Barbier.

[p. 110]

gevraagd dat van de priesterinkomsten die ik als vergoeding heb ontvangen en alle andere die over de hele wereld bestaan, iets aan mijn dekenaat werd verbonden. Jij weet dat er niets is betaald; er is twee jaar daarna geen ontvangstbewijs van jou aan mij getoond, maar ook nu niet. Het geld voor bijna heel deze periode was tot de maand juni bij dezelfde De Hondt bewaard. Op dat moment was mijn broer^10. zeer ernstig ziek geworden; jij wilde dat hem een deel van de priesterinkomsten werden toegekend. Uit angst dat hij zou overlijden heeft dezelfde De Hondt toen het geld beschikbaar gesteld. Het is uitgegeven en kan nu niet worden uitbetaald, maar het is omstreeks kerstmis mogelijk, althans voor een aanzienlijk deel, zoals ik Morillon heb geschreven en hij naar ik hoop jou zal schrijven.^11. Want hij had mij twee maanden of tenminste een maand geleden geschreven, dat jij aan hem een brief had gericht met bepaalde klachten die ik bij mijzelf niet herken, behalve dat ik dezelfde man heb geschreven met het verzoek aan jou te vragen tevreden te willen zijn met mijn antwoord aan hem (ik had je brief nog niet ontvangen en ik wist niet dat je mij had geschreven). Dat vraag ik je nu ook met klem, meester Erasmus. Zelfs als ik duizend keer had gezworen kon ik je niets anders antwoorden.

Wat mijn neven betreft kan ik nu niets anders berichten dan wat ik toen heb geschreven.^12. Wat jouw duizend dukaten betreft, waarvan jij zegt dat ik daarover grappen maak, heb ik slechts het volgende gezegd: dat een man die helemaal geen gebrek lijdt, een man die in bittere armoede leeft, niet meer dan gerechtvaardigd is lastig zou mogen vallen, en vooral een dienaar die eerlijk belooft alle schulden die hij heeft, gedwee te zullen betalen. Ik heb voor zover ik weet geen andere brief van jou ontvangen na degene waarop ik (met de hand van een ander zoals je schrijft) heb geantwoord^13. en waarvan jij de inhoud naar het lijkt beperkt tot enkele nieuwsfeiten. Niemand heeft de afgelopen anderhalf of zelfs twee jaar hier namens jou om geld gevraagd. Als iemand hier was geweest, had hij in ieder geval vernomen dat een aanzienlijk deel van het geld tot de afgelopen maand juni voor jou was gereserveerd, en had ik ervoor gezorgd dat aan dezelfde persoon werd betaald en hem een ontvangstbewijs werd gegeven.

De bode heeft grote haast en wij waren op deze heilige dag door godsdienstige taken zo in beslag genomen, dat het niet mogelijk was de brief over te schrijven en hem naar behoren te verbeteren.

Tenslotte dit. Jij trekt je tegen je zin terug uit de strijd voor een christelij-

10. Nicolas Barbier.

11. Een dergelijke brief van Morillon is niet bekend.

12. Zie het begin van brief 2239.

13. Brief 2239, geschreven op 7 december 1529.

[p. 111]

ke vrede, ik zou liever willen sterven dat toestaan dat ik van haar word losgerukt, ook als het mij duidelijk vijanden oplevert. Maar ik vraag je, meet de situatie niet alleen naar je eigen oordeel af, maar laat ook dat van een ander toe.

Molinier heb ik van jou de hartelijke groeten overgebracht. Hij houdt je dienaar Quirinus^14. voor een diner vast. Ik zou hem morgen voor een middagmaal vasthouden, maar hij is bang dat jij bij zijn terugkeer de dagen van zijn vertraging tweemaal, uur per uur, zult tellen. Daarnaast ben ik uit vrees voor de pest uit mijn huis gevlucht zoals hij weet. Wanneer hij een andere keer van jou terugkeert, zal hij vriendelijker worden ontvangen. Moge de ene en almachtige God jou met lichaam en geest lang in goede gezondheid laten.

Uit Doornik, 1 november

Pierre Barbier, jouw dienaar

Aan de zeer geleerde heer Erasmus van Rotterdam. Te Freiburg

14. Quirinus Talesius.