De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 17. Brieven 2357-2515

[p. 42]

2373 Van Karel Sucket
Bourges, 31 augustus 1530

Ik heb nu geleerd, zeer beroemde Erasmus, dat het absoluut waar is wat men doorgaans zegt, namelijk dat in een moeilijke situatie een goede geesteshouding de meeste hulp biedt.^1. Want toen onlangs uit een onbekende bron het gerucht zich hier had verspreid, dat u uw leven voor de dood had gewisseld^2. en de monniken, zoals het spreekwoord luidt,^3. ver vóór de overwinning met stemmen sterker dan die van Stentor hun triomflied zongen, bleef er voor ons^4. niets anders over dan ons hart, dat buitengewoon bezorgd om u is, met de hoop op een beter lot te sterken en te troosten. Toch nam intussen ons verdriet sterk toe, omdat u nu de gelegenheid had gekregen iets voor het gemeenschappelijk heil van iedereen te doen. Wanneer de ouden het wispelturige en vluchtige ervan wilden aanduiden, beschreven zij haar als kaal op het achterhoofd.^5. Daarom hadden wij grote angst dat, als u door een ergere ziekte werd gekweld of door kwaadwillendheid van uw tegenstanders werd afgeschrikt en had toegestaan dat deze gelegenheid u werd ontnomen en voorbijging, wij wellicht tevergeefs zouden wensen dat zij u opnieuw een keer werd geboden. Vervolgens, toen onze harten in verwarring tussen hoop en vrees heen en weer werden geslingerd en herhaaldelijk tot uiteenlopende meningen werden gedreven - deze gevoelens maakten ons om beurten neerslachtig - en wij alle roddels opvingen om te achterhalen welke gerucht juist en welk vals was, volgde plotseling de grootste kalmte op de storm.

Wij hebben een brief ontvangen van Wolfgang Rem,^6. een voormalige, zeer dierbare studiegenoot, waarin hij meedeelde dat u de enige in de hele wereld bent aan wie paus Clemens en mensen van de tegenpartij de beslissing over een zaak van het christelijk geloof durfden over te laten en toe te vertrouwen. Wat kon u overkomen dat eervoller voor u of bevorderlijker

1. Adagia 2368.

2. Erasmus had dergelijke geruchten al uit een andere bron gehoord; zie brief 2379, p. 67.

3. Adagia 655.

4. De overgang van ‘ik’ naar ‘wij’ geeft aan, dat Sucket de mening van de hele groep rondom Alciati weergeeft.

5. Vgl. Phaedrus 5, 8.

6. Rem verwijst in zijn brief mogelijk naar geruchten omdat Campeggi en Gattinara Erasmus om zijn mening hadden gevraagd over het beëindigen van de godsdiensttwisten in Duitsland; zie voor Campeggi brief 2328, p. 255-256.

[p. 43]

voor de hele wereld is dan dit? Want doordat de strijdende partijen u als rechter prijzen, veroordelen zij hun eigen opvatting waarmee zij u vroeger aanklaagden - sommigen noemden u een aanhanger van Luther, anderen een aanhanger van de paus - en maken zij haar ongeldig. Want zoals een rechter vrij van haat dient te zijn en niet gebonden door vriendschap, behoort hij voor geen van beide partijen een voorkeur en sympathie te hebben. Daarom wissen zij met deze opvatting als met een spons hun smerige lasterpraat uit.

Ik heb begrepen dat de keizer u een voorstel^7. heeft gedaan dat weliswaar ver beneden uw goddelijke kwaliteiten ligt, maar toch eervol en werkelijk prestigieus is. Als dat het geval is ben ik verheugd dat dit wapen tegen het waanzinnige geschreeuw van branieschoppers ons is gegeven. Maar het christendom dat door stormrammen van tegengestelde meningen aan het wankelen is gebracht, wens ik geluk omdat u zijn verdediger en vernieuwer bent. Verder bid ik dat de almachtige Christus zo goed wil zijn met u als arts de geesten te verlichten en te genezen van hen die van de weg van de rechtvaardigheid zijn afgedwaald. Tenzij het lastig is, zou ik graag van dit alles op de hoogte worden gesteld.

De bezorger van deze brief^8. doceert hier de humaniora. Hij is ons zeer dierbaar omdat hij een hoge dunk van u heeft en dit laat weten. U kunt hem alles veilig toevertrouwen. Onze vriend Viglius^9. wacht ongeduldig op een brief van u; een paar dagen geleden is hij naar Parijs vertrokken. Het ga u goed, sieraad van de letteren en toevluchtsoord van het katholieke geloof.

Bourges, 31 augustus 1530

Uw meest toegewijde Karel Sucket

Aan Erasmus van Rotterdam, belangrijk hersteller van de ware theologie en alle vakken. Te Freiburg

7. Van een dergelijk voorstel is niets bekend.

8. Wellicht een Zwitser die een uur per dag Grieks doceerde.

9. Viglius van Aytta was op 21 augustus nog in Bourges en daar weer op 6 oktober teruggekeerd.