De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 17. Brieven 2357-2515

[p. 23]

2361 Aan Konrad von Thüngen
Freiburg, 11 augustus 1530

Erasmus van Rotterdam groet de zeer eerwaarde vader in Christus en zeer illustere vorst Konrad von Thüngen, bisschop van de kerk van Würzburg en hertog van Oost-Franken

Geen aanbeveling is ooit, hooggeachte bisschop, met meer succes verlopen dan degene waarmee ik aan uwe hoogheid in enkele woorden de prediker Marius en Stiebar, kanunnik van uw kapittel, heb aanbevolen.^1. Want uit uw brief leid ik niet alleen af dat zij u dierbaarder zijn geworden, maar ook dat ik, die eerder een onbekende was,^2. zoveel aanzien heb verkregen dat u zo goed bent geweest degene die aanbeveelt tot uw meest aanbevolen personen te rekenen. U beschouwde het als onvoldoende om mij met zo'n prachtige brief te bedanken - anders dan wat doorgaans gebeurt, want het is gebruikelijk dat degenen van wie de aanbeveling gunstig is ontvangen zelf degenen bedanken bij wie de aanbeveling succes had - als u niet een teken van en een herinnering aan uw buitengewoon vriendelijke gezindheid bij mij zou afleveren. Want een dergelijke brief, door zo'n voortreffelijke vorst zo hoffelijk en minzaam geschreven, kan voor mij als een geweldig geschenk gelden. Voor uw gevoelens was een willekeurig geschenk niet voldoende, maar u wilde een waarlijk koninklijk geschenk^3. geven. Daarbij overwoog u meer wat voor u geschikt was om te geven dan voor Erasmus om te ontvangen.

Het feit dat u in uw welwillendheid spontaan een geschenk aan iemand hebt gegeven die dat niet heeft verdiend, die daar niet naar streeft en het zelfs niet verwacht, vergroot de waarde ervan. Ik zeg eerlijk dat ik u om die reden meer dank ben verschuldigd. Want wat aan degenen die zich verdienstelijk hebben gemaakt wordt gegeven, verdient eerder de naam beloning dan weldaad; wat men met smeekbeden afdwingt is voor een hoge prijs gekocht, zoals Seneca^4. schreef. Beloften die lang geleden een bepaalde verwachting hebben gewekt, hebben een groot deel van hun aantrekkelijkheid verloren. Maar pas aan weldaden die eerder zijn gekomen dan de ontvanger vermoedde dat ze zouden komen, zijn wij oprechte dank verschuldigd. Zelfs

1. Brief 2303.

2. Erasmus' eerste poging in contact te komen (brief 1124) bleef zonder resultaat.

3. Een gouden beker met de waardigheidstekenen van bisschop Konrad; zie brief 2314, p. 242.

4. De beneficiis 2, 1, 4; 2, 5, 3.

[p. 24]

als ze bescheiden zijn, maakt de intentie van de gever deze toch bijzonder kostbaar. Homerus^5. schrijft dat men geschenken van de goden niet moet afwijzen. Ik van mijn kant houd spontane geschenken van dergelijke vorsten als heilige herinneringen graag in mijn huis en laat ze als bewijzen zien waarmee ik mijns inziens buitengewoon ben geëerd. Daarmee troost ik mijzelf soms tegen de verdorvenheid van bepaalde onheilspellende lieden, die niet gunstig kunnen spreken over degenen die zich verdienstelijk hebben gemaakt en geen weldaad kunnen bewijzen aan hen door wie zij door een weldaad zijn uitgedaagd.

Wat blijft er daarom anders over, hooggeachte bisschop, dan ieder van ons van harte geluk te wensen? Marius en Stiebar met het feit dat de genegenheid van zo'n grote vorst is toegenomen; mijzelf omdat mijn stoutmoedigheid zo gunstig is uitgevallen dat ik niet alleen met mijn onbeschaamdheid u niet heb beledigd, maar ook veel aanzien heb gekregen, aangezien ik tot de groep van hen ben uitverkozen die u uw vriendschap waard acht. Ook u, achtenswaardige bisschop, wens ik niet minder geluk met uw houding; bij zo'n hoge waardigheid bent u zeer bescheiden, bij zo'n grote toegeeflijkheid van het geluk onbedorven, en tussen de golven van zoveel moeilijkheden gaat niets u zo ter harte als de belangen van de katholieke kerk. Omdat zij nu door zoveel golven heen en weer wordt geslingerd, heeft zij duidelijk stuurlieden als u nodig, die graag bereid zijn de glorie van Christus boven hun persoonlijke belangen te stellen.

Moge uwe hoogheid daarom ervan overtuigd zijn dat Erasmus volledig tot uw beschikking staat en niets liever wenst dan dat hem een gelegenheid wordt geboden waarmee hij van zijn kant op wat voor manier dan ook de gevoelens van een dankbare beschermeling kan bewijzen. Want naar mijn mening ben ik door uw weldaad niet minder belast dan geëerd. Toch wil ik van deze verplichting niet worden bevrijd, omdat ik een dergelijke bisschop graag verplicht ben of omdat ik merk dat ik absoluut niet in staat ben deze verplichting na te komen, ook als ik al mijn talenten en zelfs mijn hoofd bij opbod zou verkopen Tevreden zal ik zijn als ik met een of ander bewijs kan laten zien, dat de wil mij niet ontbreekt de weldaad terug te betalen.

Moge de Heer Jezus uwe zeer eerwaarde hoogheid bewaren en in alles succes bezorgen, vooral in het bedwingen van de huidige onlusten in de kerk. We moeten niet wanhopen. Ernstigere onlusten heeft zij vroeger ten tijde van de heilige Hieronymus doorstaan, en nog altijd leeft Christus, die de zee met één woord tot bedaren brengt,^6. hoe onstuimig deze ook is en met de ondergang dreigt. Laten wij hem slechts met gebeden aanroepen en met

5. Ilias 3, 65.

6. Matteüs 8:26, Marcus 4:39 en Lucas 8:24.

[p. 25]

goede werken prikkelen, totdat hij ontwaakt en deze storm beveelt te gaan liggen. Hij wil dat deze glorie aan hem wordt toegekend, niet aan onze wijsheid.

Freiburg im Breisgau, daags na de feestdag van de heilige Laurentius