De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 16. Brieven 2204-2356

[p. 222]

2309 Van Johann Henckel
Linz, 13 april 1530

Bijna dit hele jaar kwam het er niet van je te schrijven, zeer geachte Erasmus, omdat ik, verdreven uit mijn vaderland, me nergens definitief kon vestigen. Ik zwierf rond zonder vaste verblijfplaats en vestigde me uiteindelijk in een vreemd land, om over een paar dagen ook deze plek weer voor een andere te verwisselen. Want we vertrekken om Karel te begroeten als hij in Duitsland aankomt.^1.

Je brief bereikte mij in Linz; ik ontving hem uit handen van mijn meesteres. Hij bereikte haar namelijk met de post (zoals ze dat noemen),^2. samen met andere brieven. Toen ze zag dat hij van jou afkomstig was, vroeg ze aan mij of ze hem mocht lezen. Ze was blij dat je daarin ook haar noemt. Als je een duidelijker bewijs wilt hebben van die ongewone belangstelling die deze voortreffelijke vorstin voor je heeft: zie hier een brief voor je, door haar eigenhandig geschreven, wat ze gewoonlijk alleen doet bij de grootste vorsten en degenen die haar het dierbaarst zijn! Ik twijfel er niet aan dat je die brief als iets kostbaars zult beschouwen, omdat hij met zo'n hand geschreven is en bedacht is door iemand die jou zo toegedaan is. Ze zal, naar ik hoop, binnenkort nog een brief sturen of, wat we liever zouden willen, op deze rijksdag persoonlijk met je praten en ervan getuigen hoe dankbaar ze jou is. Zo er namelijk een van je boekjes in dank aanvaard en gewaardeerd werd, dan is het wel het boekje dat je aan deze weduwe ten geschenke gaf en opdroeg.^3. Want het wordt zo gekoesterd en gebruikt, dat veel mensen zich afvragen of het niet gaat vervelen omdat ze het zo vaak opnieuw leest. Het is zelfs zo dat de hofdames van de koningin - jonge vrouwen die opvallen door hun schoonheid, rijkdom, afkomst en kuisheid - getroffen werden door dit voorbeeld en hoewel ze geen Latijn kennen, het toch fijn vinden het boekje te hebben en vast te houden. Ze dringen er zelfs in ernst bij mij op aan voor een Duitse vertaling te zorgen; ik heb beloofd dat ik dat zal doen. Jouw pennenvruchten bezitten zo'n aantrekkelijke genius, dat, zoals Plutarchus over

1. Henckel bevond zich in het gevolg van Maria van Oostenrijk, de voormalige koningin van Hongarije. Zij was onderweg naar Augsburg om de rijksdag bij te wonen.

2. Henckel gebruikt het uit het Italiaans afkomstige woord posta. In het begin van de 16e eeuw begon een centraal geregeld postnetwerk te ontstaan. De bedoelde brief is nr. 2230.

3. De vidua christiana (Bazel, 1529), zie brief 2100.

[p. 223]

Homerus zegt,^4. de lezer van jouw werken nooit door enig gevoel van verzadiging wordt overvallen.

Ik stuur je een beker, die weliswaar weinig imposant is, maar waar ooit een groot vorst, namelijk de vader van de huidige markgraven van Brandenburg,^5. zeer aan gehecht was. Dat hij alsjeblieft bij je in de smaak mag vallen! Onze vriend Antonin is, zoals ik uit een brief van hem vernam, geheel verlost van de gekte waarmee hij te kampen had;^6. het gaat opperbest met hem. Daar zul je ontzettend blij mee zijn, dat weet ik zeker. Moge de genadige God geven dat ook jij, na verlost te zijn van de steen, nog lange tijd in voorspoed behouden blijft voor de studie en alle weldenkende mensen. Mijn jicht^7. heeft me dit jaar slechts drie of vier dagen geveld. Ik heb de rol van echtgenoot vervuld; toch komt ze achter me aan en herinnert ze me aan mijn woord, dat ik graag zou willen breken door haar een scheidingsbrief te geven. Ik hoop dat het je goed gaat en wens je alle mogelijke voorspoed.

Linz, 13 april, in het jaar van Christus 1530

Je vriend Johann Henckel

Aan de zeer geleerde en zeer geachte heer Erasmus van Rotterdam, boegbeeld en beschermer van een zuiverder theologie, zijn gerespecteerde meerdere

4. Plutarchus, De garrulitate 5 (Moralia 504d).

5. Albrecht en Georg, zonen van Frederik van Brandenburg-Ansbach.

6. Zie brief 2011.

7. Hierna voorgesteld als een vrouw van wie de man wil scheiden.