De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 16. Brieven 2204-2356

[p. 195]

2295 Aan William Blount, lord Mountjoy
Freiburg, 28 maart [1530]

Een hartelijke groet, zeer geachte mecenas. Als je naar de afzonderlijke brieven kijkt, ben ik laconisch;^1. als je de gezamenlijke brieven in aanmerking neemt die ik gedwongen ben naar alle windstreken te sturen, ben ik een ontzettende asianist.^2. We verkeren hier in redelijke omstandigheden, behalve dat alles ongelofelijk duur is. Was het maar mogelijk een oorlog te vermijden, wat naar ik vrees niet het geval is, als je ziet hoe dit toneelstuk tot nu toe is verlopen. Maar alles wat ons aangaat ligt in de hand van God. Hopelijk voldoet ons lot in alles aan de beste verlangens, zoals zijn goedheid ruimschoots aan de mijne heeft voldaan!

Ik had een onvergelijkelijke verdediger bij koning Ferdinand, Bernhard, bisschop van Trente.^3. Hij heeft zich, naar ik hoor, teruggetrokken uit het hofleven, naar ik veronderstel omdat hij ontstemd was over de eerste tekenen van een oorlog; God weet wanneer daar een einde aan komt. Welk beleid de keizer volgt, weet ik niet. Na het verlies van Hongarije,^4. na de verschrikkelijke plundering van Oostenrijk,^5. nu de Turken opnieuw een bedreiging vormen, vinden sommigen dat hij zijn verblijf in Italië^6. al te lang rekt. Heel wat mensen vragen zich af wat dat voor vrede tussen de keizer en de Franse koning is, wanneer intussen twee zonen in Spanje worden vastgehouden.^7. Koning Ferdinand is iemand die zich niet laat overwinnen, maar als pas aangetreden vorst krijgt hij de middelen niet bij elkaar. Als de keizer geweld gaat gebruiken tegen de aanhangers van Luther, zal het hier met ons gedaan zijn.

Zoals jullie voortreffelijke koning steeds in zijn vroomheid heeft geprobeerd te bemiddelen tussen de keizer en de Franse koning, zo heeft de Poolse koning Sigismund met grote ijver geprobeerd te bemiddelen tussen Ferdinand en Johan, die hem de troon betwist. Maar het noodlot staat boven menselijke beraadslagingen.

Het doet me deugd dat de dienst die ik Charles bewees^8. bij jou in goede aarde viel. Ik bid dat de Heer Jezus zijn zeer gelukkige aanleg wil bewaren en naar iets groters en beters wil omhoogvoeren.

1. D.i. iemand van weinig woorden, zie Adagia 1949 (Laconismus).

2. Het asianisme is een stijlrichting die in de hellenistische tijd in Klein-Azië ontstond en zich kenmerkt door veel opsmuk.

3. Bernhard von Cles.

4. In 1526 (Slag bij Mohács).

5. In 1529 (rond het Beleg van Wenen).

6. Zie brief 2261.

7. De zonen van Frans i werden als gijzelaars in Spanje vastgehouden sinds de Vrede van Madrid (1526). Hun vrijlating op 1 juli 1530 kwam voort uit de Damesvrede van Kamerijk (zie brief 2205, noot 14).

8. Erasmus droeg de uitgave van de Adagia uit 1528 op aan Charles Blount, zoon van William, zie brief 2023.

[p. 196]

Ik weet niet wat de fortuin mij, een tandeloze oude man, te eten zal geven. In elk geval heeft Pierre Barbier, op wie ik zo gesteld was, die ik zo geprezen heb in mijn brieven, mij van mijn Kortrijkse jaargeld beroofd, wat van ongekende trouweloosheid getuigt.^9. Ook hoor ik dat het minder goed gaat met de aartsbisschop van Canterbury;^10. als hem iets overkomt, hoef ik niet meer op een jaargeld te rekenen. Ik heb er redelijk vertrouwen in, als ik die martelende steen kwijt zou kunnen raken. Er ontstaat in Frankrijk trouwens een partij rond Budé, die op een dwaze manier een schermutseling met me is aangegaan. Ze weten zelf ook niet waarom ze boos op me zijn.

Ik feliciteer Thomas More geenszins, en ook de studie nauwelijks; ik feliciteer dat koninkrijk, dat geen gewetensvollere en betere rechter kon krijgen.^11.

Je troost me wat betreft de ophef die mijn kleingeestige critici maken; maar jij weet nauwelijks een tiende van wat er door bepaalde misdadige lieden met duivelse listigheid vanuit een hinderlaag tegen mij ondernomen wordt onder de dekmantel van het evangelie. Ik zal je zoon en ook zijn leraar^12. schrijven (met ieder van hen wens ik je geluk), als mijn gezondheid het toelaat. Want ik begin daar, bij alle drukte van de brieven, behoorlijk last van te krijgen; ik kan geen andere oorzaak bedenken dan uitdroging van de ingewanden. Vergeef me, mijn alleraardigste mecenas, ik had geen tijd dit na te lezen.

Freiburg, 28 maart 1529^13.

Je herkent de hand van je oude protegé

Aan de illustere Engelse baron, William Mountjoy

In het koninkrijk Engeland

9. Vgl. brief 2239.

10. William Warham.

11. Zie brief 2228.

12. Petrus Vulcanius, aan wie Erasmus brief 2460 zou richten.

13. Zie de noot bij de datering van brief 2268.