De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 16. Brieven 2204-2356

2230 Aan Johann Henckel
Freiburg, 2 november 1529

Erasmus van Rotterdam groet Johann Henckel

Hiervoor ben ik onze Bellerophon^1. in elk geval dankbaar, dat hij als een eerlijk man heeft afgeleverd wat ik hem had toevertrouwd. Nu schrijft hij dat het hem aan niets ontbreekt behalve twaalf goudstukken om een paard en een wapenrusting te kopen tegen de Turken,^2. want hij wenst hun de gruwelijkste dingen toe.

Mijn beste Henckel, ik heb er bijna geen woorden voor, zo blij ben ik dat die onvergelijkelijke heldin,^3. veel nobeler om haar vroomheid dan om haar stamboom die zoveel koningen en keizers telt, mijn Weduwe zo enthousiast onvangen heeft. Maar aan de andere kant voel ik me beschaamd en bedroefd dat zowel het onderwerp als de uitwerking ervan geen recht doet aan mijn gevoelens en haar verdiensten. Maar wat is de reden, mijn beste man, dat je

1. Bedoeld is Felix Rex. De Griekse held Bellerophon moest koning Jobates een brief brengen waarin de ontvanger verzocht werd hem te doden, zie Adagia 1582.

2. Rex was benoemd tot lijfwacht van koning Ferdinand, zie brief 2130.

3. Maria van Oostenrijk, de voormalige koningin van Hongarije, aan wie Erasmus' De vidua christiana is gericht (zie brief 2211, noten 6 en 7).

[p. 69]

mij ook namens jezelf bedankt voor zoiets gerings?^4. Ik was nogal bang dat het zou botsen met je bescheidenheid. Ik vind dan ook dat ik door beiden zeer royaal met dank ben overladen, of liever zelf toegeef bij allebei in het krijt te staan: bij jou, omdat je iemand die anders geaarzeld had hiertoe hebt aangespoord, en bij haar, omdat zij het geschenkje, ongeacht de waarde ervan, zo vriendelijk heeft opgevat. Daarom hoef je je hier geen zorgen over te maken. Als het in deze onrustige tijden mogelijk is van jullie kant iets als aandenken te sturen, wat de ontvanger tot eer strekt en niet bezwaarlijk is voor de gever, zal ik het, wat het ook zal zijn, met dezelfde vriendelijkheid ontvangen als waarmee jullie mijn beetje moeite hebben begroet. Het is eerzucht die hier spreekt, geen hebzucht.

Er zijn mensen die vinden dat dat driewerf^5. woeste zwijn niet uitgedaagd had mogen worden.^6. Nu dat gebeurd is (volgens Gods wil, zoals ik het althans zie), ben ik evenwel extra blij dat de eerste fase onder leiding van Ferdinand goed is afgelopen. Ik hoop ook dat de gebundelde macht van de twee broers de gewelddadigheid van dat beest aan banden zal leggen of in elk geval afzwakken. Had onze ruzie met Frankrijk maar niet zo lang geduurd en was deze zaak maar tijdiger aangepakt! Maar onze daden vroegen om een andere vergelding en misschien had de christelijke wereld hier meer baat bij. Ik voor mij heb mijn hoop veel meer gevestigd op de vroomheid van de keizer en van Ferdinand dan op macht, strijdkrachten of wapens.

Ik vind het verschrikkelijk naar dat je met jicht te stellen hebt. Maar bestaat er iets bij de mensen dat in ieder opzicht geslaagd is?^7. Ik verzoek je telkens opnieuw mij nadrukkelijk bij je zeer illustere beschermster aan te bevelen. Het ga je goed.

Freiburg im Breisgau, 2 november 1529

4. Dit betreft de wijze waarop Erasmus Henckel noemt aan het slot van De vidua christiana (zie brief 2100).

5. Gebruikt ter versterking van het adjectief, zie Adagia 1805.

6. De Turken waren uitgedaagd door Ferdinands militaire successen in de jaren 1527-1528 in de strijd tegen zijn rivaal Johan Zápolya, die gesteund werd door Süleyman i. Eind september 1529 werd Wenen door de Turken belegerd. Het beleg werd half oktober opgebroken.

7. Horatius, Oden 2, 16, 27-28.