De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 16. Brieven 2204-2356

2224 Van Bonifacius Amerbach
Bazel, 18 oktober [1529]

Je gissing was juist,^1. zeer illustere Erasmus. Konrad^2. heeft hier opdracht gegeven om Budé's commentaar op de Griekse taal te drukken, nadat hij op een of andere manier met listen en lagen de buit, die nog nat van de inkt was, bij de pers van Ascensius^3. vandaan had weten te halen. Met diezelfde slimheid (of ik moet me heel erg vergissen) zorgt hij ervoor dat er geen exemplaren van de Parijse uitgave naar ons toe komen. Ik stuur je een proefje van het werk, waarmee net een begin is gemaakt; ik zal binnenkort meer sturen, als ik merk dat je dat op prijs stelt. Want gezien de inschikkelijkheid van Bebel, die het opgekocht heeft, vertrouw ik erop dat ik de rest zonder problemen kan krijgen.

Zo leven we hier, mijn beste Erasmus: onder de dekmantel van het evangelie jagen we winst na, zelfs ten koste van anderen. Er is nu niets wat de vrijheid van het evangelie niet toestaat of verordent. Je zult wel weten dat onze landgenoten^4. tegen ieders verwachting in zijn teruggekeerd; wat ze met de disputatie opgeschoten zijn, is onduidelijk. Zwingli heeft gisteren een preek voor het volk gehouden over het succesvol besturen van een land, waarbij hij poneerde dat het op twee pilaren rust: de profetie en het zwaard. Vervolgens

1. Zie brief 2223, waarop deze brief het antwoord is.

2. Konrad Resch.

3. Josse Bade.

4. Zwingli en Oecolampadius, zie het slot van brief 2219.

[p. 60]

verkondigde hij dat een land gelukkig zou zijn, als de profeten (met dat woord duidde hij namelijk predikanten aan) de hoofdrol zouden krijgen en als het zwaard (dat is natuurlijk de magistraat, die hij op de tweede plaats zet) naar hen zou luisteren en alles volgens hun wil, wat ze maar geboden of verboden, zou uitvoeren. Er waren er die zeiden dat hij de alleenheerschappij voor onze profeten voorbereidt, zoals hij die zelf in Zürich niet alleen nagejaagd, maar ook bereikt heeft. Maar of dat inderdaad zo is, gaat me niet aan.

Het is verschrikkelijk wat je over de Engelse ziekte vertelt. Had je maar dat uiterst effectieve middel waarover je schrijft te pakken kunnen krijgen! Ik twijfel niet of je had het, vriendelijk als je bent, met me gedeeld. Nu gebruik ik de gangbare middelen ter voorkoming van de pest. De wil van de Heer geschiede; voor hem wil ik staan en vallen.^5. Tenzij het een vals gerucht is, hebben we bij een of twee personen de eerste tekenen van de naderende ziekte waargenomen. Maar in zeer milde vorm; want omdat ze op de manier die je beschrijft met dekens tegen elk nadelig effect van tocht beschermd waren, zijn ze ontkomen.

Je biedt mij je huis aan, voor het geval ik ontspanning zoek door verandering van omgeving. Dat is, mijn beste Erasmus, iets wat helemaal in overeenstemming is met je uitzonderlijke vriendelijkheid; er is immers geen enkele soort weldaad te bedenken die niet daaruit, als uit een onuitputtelijke hoorn des overvloeds, naar buiten stroomt. Hoe graag zou ik een keer zo gelukkig zijn dat ik je weliswaar niet als gelijke zou durven ontmoeten, maar toch in elk geval blijk kon geven van een dankbaar hart, dat graag, als het mogelijk was, de rekening zou vereffenen! Ik heb je brief voor Pierre Du Chastel^6. naar Bourges gestuurd. Het ga je goed, onvergelijkelijk sieraad van alle soorten studie, en blijf aan je beschermeling denken.

Bazel, 18 oktober

5. Romeinen 14:4.

6. Brief 2213.