De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 16. Brieven 2204-2356

2216 Van Petrus Plateanus
Jáchymov, 8 september 1529

Gegroet

Al heel wat jaren was het mijn liefste wens een ontmoeting en een gesprek te hebben met Erasmus, onze landgenoot (u zult inderdaad nooit uw vrijheid opeisen zonder de onze te blijven),^1. of als mijn beschermgeest, die over het algemeen erg weinig geluk heeft, mij dat genoegen niet gunt, u in elk geval per brief aan te spreken. Ik had besloten de dialoog over de metallurgie, geschreven door de arts Georgius Agricola, een groot bewonderaar van u, eerst naar u en vervolgens naar Bazel te sturen om hem te laten drukken.^2. Ik meende dat ik niet mocht verzuimen bij deze gelegenheid ook aan u te schrijven, wat ik al heel lang wilde, al was het maar hierom dat ik me niet kon voorstellen dat het bewuste boekje gedrukt zou worden zonder dat men het vooraf aan u zou laten zien. Lovende woorden daarover zijn volgens mij vooral voor u overbodig. Agricola zelf verdient het wegens zijn genegenheid voor alle weldenkende en geleerde mensen in het algemeen en speciaal voor u, dat u bijzondere achting voor hem hebt. Niet alleen artsen zijn hem dank verschuldigd, omdat hij de afgelopen jaren in Venetië de werken van Hippocrates en een aantal boeken van Galenus op zeer veel plaatsen verbeterde, zoals toen bij die overhaaste editie nodig was.^3. Veel meer dank zullen de

1. Zie de laatste alinea van de brief.

2. Agricola's Bermannus, sive de re metallica dialogus werd in 1530 door Froben uitgegeven; in het voorwerk is brief 2274 opgenomen.

3. Edities van Galenus en Hippocrates verschenen respectievelijk in 1525 en 1526 in Venetië.

[p. 50]

mensen hem ooit verschuldigd zijn, wanneer hij zijn boek over de metallurgie^4. voltooid zal hebben en enkele andere opmerkelijke werken waar hij mee bezig is gepubliceerd zal hebben.

Uw aardigheden in de dialogen, even beschaafd als vrijmoedig, vallen bij ontwikkelde mensen zeer in de smaak, vooral de ‘ridder van Como’.^5. Hij verspreidde via zijn handlangers geruchten dat u publiekelijk een berisping van het stadsbestuur zou hebben gekregen wegens smaad, als hij niet door smeekbeden van gemeenschappelijke vrienden vermurwd was en ervan afgezien had; dat u evenwel gestraft was met een boete, die hij versmaadde en aan het armenhuis schonk, zodat u zou zien wat een edelmoedige ridder hij was; dat u ten slotte, althans volgens zijn mening, gedwongen was uw woorden terug te nemen. Maar met die grootspraak en triomfkreten van hem maakt hij zich bij weldenkende mensen alleen maar belachelijk. Toen ik nog niet zo lang geleden naar een feestmaal ging waarvoor ik was uitgenodigd, en ik zijn fantastische broer en Thraso zelf^6. had opgemerkt, glipte ik weg, omdat ik de respectloze houding van die broer jegens u afschuwelijk vond.

Dit alles schreef ik u, gedreven door de genegenheid die ik voor u voel, omdat u zich buitengewoon verdienstelijk hebt gemaakt tegenover alle liefhebbers van de studie, of - ook niet onbelangrijk - omdat er een zekere verwantschap tussen ons is (als ik dat zo mag zeggen) op grond van onze herkomst: u komt uit Rotterdam en ikzelf ben in de buurt van Den Bosch geboren. De burgemeester hier is Lucas Scuppegius, iemand die erg hard werkt en redelijk onderlegd is, bovendien u zeer toegedaan. Hij verafschuwt iedereen die iets lelijks over Erasmus zegt als een algemene plaag; als u mij terugschrijft (waar ik op reken), schrijft u er dan ook een groet aan hem bij. Het ga u goed.

Uit Joachimsthal,^7. 8 september 1529

Petrus Plateanus

Ik hoop de werken van bisschop Paulinus van Nola in handen te krijgen; als die nog niet gedrukt zijn, zal ik ze u, als het u geen verloren moeite lijkt, toesturen voor een uitgave, zodra ik ze heb laten overschrijven.

Aan Erasmus van Rotterdam, met gemak de grootste van de theologen

4. De re metallica libri xii, Bazel 1556.

5. Personage uit een van de Colloquia (het satirische Hippeus anippos, sive Ementita nobilitas), waarvoor Heinrich Eppendorf model stond. Over hem gaat de volgende passage.

6. De pochende soldaat uit Terentius' Eunuchus.

7. Het huidige Jáchymov in het westen van Tsjechië.