De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 14. Brieven 1926-2081

[p. 212]

2024 Van Erasmus Schets
Antwerpen, 14 augustus 1528

Hartelijk gegroet. In een andere brief^1. schreef ik jou, hoffelijk als je bent, wat de noodzaak van me eiste. Nu blijft er niets meer over om te schrijven, behalve dat een andere brief van jou via een bode uit Bazel tegelijk met jouw bediende Quirinus^2. uit Holland hier arriveerde. Deze werd daar tot nog toe door de aantrekkelijkheid van zijn vaderland of wellicht door zijn bezigheden opgehouden en kon niet sneller hierheen terugkeren. Van wat hij hier en daar van horen zeggen voor nieuws heeft opgevangen, zal hij je verslag uitbrengen.

Nadat ik mijn andere brief aan je had verzegeld, ontving ik de tweede helft van het jaargeld van Jan de Hondt, vijfenzestig gulden, die ik aan jouw tegoed dat ik in mijn vorige brief^3. noemde, heb toegevoegd, zodat ik uiteindelijk in totaal zevenhonderddrieëndertig gulden en drie stuivers van je in bewaring heb. Op dezelfde voet zal ik doorgaan jouw vermogen bij mij te vergroten en er uiteindelijk mee doen wat je me opdraagt. Maak je geen zorgen om Jan de Hondt; hij zal wat hij verschuldigd is, correct blijven betalen. Ik heb hem opgedragen het ieder jaar in Kortrijk aan een vriend van mij ter plekke te geven, om te voorkomen dat hij aarzelt met als excuus dat hij niet weet aan wie hij het geld moet geven.

Wat de twintig goudguldens betreft die je van Frans van der Dilft^4. te goed hebt, zul je geen verlies lijden. Want ik heb ze in goud ontvangen, waarvan de waarde uitkomt op achtentwintig Vlaamse guldens. De waarde daarvan zul je volgens de gemiddelde wisselkoers ontvangen, of in goud zoals ze bij mij zijn binnengekomen.

Wat de kronen of elke andere muntsoort betreft waarmee men je in Engeland betaalt, weet ik niet wat voor verlies je kan overkomen. Want de wisselkoers bepaalt de waarde van het geld, dat daar meer en hier minder waard is. Niettemin zou het zo kunnen zijn, zoals je zegt, dat je wat winst kunt maken met dit geld wanneer je het uitvoert. Maar daar staat een verbod op, zodat uitvoer niet mogelijk is zonder het gevaar dat het geld in beslag wordt genomen; daar komt nog bij dat het geld onderweg aan het toeval van de zee en de zeerovers blootgesteld zou worden. Door het te wisselen wordt met dat geld dus veiliger omgegaan.

Er is geen nieuws waarover men opgewekt kan schrijven, zolang deze wereld bijzonder onrustig is en door de onstuimige oorlog in grote wanorde verkeert. Italië dat nog niet genoeg door wapens was verwoest, wordt nu door honger en een heel gevaarlijke pest geteisterd. Ze zeggen dat het Franse leger

1. Brief 2014.

2. Quirinus Talesius.

3. Zie brief 2014.

4. Idem.

[p. 213]

dat Napels belegert door deze pest bijna is weggevaagd. Ik weet niet wat ik moet zeggen, maar wij zien dat de heerschappij van de keizer meer door de kracht van God dan door de eigen wapens wordt beschermd en verdedigd. Hier genieten we van de wapenstilstand met de Fransen, maar voeren we oorlog met de Gelderlanders, en die verloopt tot nu toe heel voorspoedig.

De keizer en de Fransman bestrijden op een heel afschuwelijke manier elkaar in woord en geschrift. De keizer verwijt de Fransman dat hij zijn erewoord heeft gebroken. Daarentegen maakt de Fransman de keizer openlijk zwart als bedrieger. De keizer die op de waarheid vertrouwt en niets dieper haat dan een leugen, daagde de Fransman uit tot een persoonlijk duel,^5. vooral in de hoop dat de dood van een van hen aan zoveel rampen een eind zou maken. Laatstgenoemde verlangt dat hij de wapens kiest, eerstgenoemde het terrein, waar ze elkaar zullen treffen: een haast ongehoorde gebeurtenis, die werkelijk zulke grote vorsten onwaardig is. Nu deze haatgevoelens zijn aangewakkerd, zie ik niet hoe aan deze dwaasheden een einde kan worden gemaakt, tenzij iemand uit de hemel komt, gezonden door God de vredestichter, die - barmhartig als hij is - de goedheid heeft de harten van deze vorsten tot naastenliefde te verzachten en te verenigen in vrede en eensgezindheid die de omarming van Christus waardig is.

Het ga je goed, Antwerpen, 14 augustus 1528

Je beste vriend Erasmus Schets

Aan de onvergelijkelijke en zeer geleerde heer Erasmus van Rotterdam, belangrijkste uitlegger van de Heilige schrift. Te Bazel

5. Karel v daagde op 18 maart 1528 Frans i uit tot een duel. Frans aanvaardde de uitdaging maar trok zich later terug.