De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 14. Brieven 1926-2081

2017 Aan John Longland
Bazel, ca. 1 augustus 1528

De brief vormt het voorwoord van Erasmus' Concionalis interpretatio, plena pietatis, in psalmum 85. Dit werk verscheen dezelfde maand bij Froben.

[p. 197]

Erasmus van Rotterdam groet de hoogwaardige vader in Christus en doctor in de godgeleerdheid John Longland, bisschop van Lincoln in Engeland

Het is een oud en waar gezegde, hoogwaardige bisschop: ‘Als een machtig man iets vraagt, dwingt hij met zijn vraag.’^1. Maar als iemand iets vraagt die zich verdienstelijk heeft gemaakt, is zijn vraag veel dwingender. Het is gevaarlijk een machtig man zijn zin niet te geven, maar iemand die zich verdienstelijk heeft gemaakt niet te gehoorzamen is een grote schande. Ondankbaarheid is een fout die veel afschuwelijker is dan onzorgvuldigheid. En telkens als iemand die het recht heeft te bevelen, iets vraagt, beveelt hij juist meer, omdat hij niet beveelt, maar vraagt. Als het een kenmerk van een eigenzinnig iemand is een bevel te weigeren, getuigt het van onbeleefdheid om dat te doen als iemand om iets vraagt. Wanneer nu iemand een bescheiden verzoek doet en door op een bepaalde manier te vragen geen verzoek doet, hoewel hij op grond van zijn gezag een opdracht kan geven en vanwege zijn verdiensten iets kan terugverlangen, dan is zijn verzoek natuurlijk het meest dwingend. Zo krijgt bescheidenheid vaak gedaan wat geen enkele dringende eis had kunnen bereiken.

Omdat u mij dus met zoveel oorlogstuig hebt bestookt, hoogwaardige vader - uw gezag, uw verdiensten en een bescheiden verzoek - verlangde ik des te minder mij te verontschuldigen, omdat u zelf als het ware een excuus hebt aangedragen. Voor mij was er niet één en niet een eenvoudige aanleiding voor een verontschuldiging, en zij was misschien meer gerechtvaardigd dan u ook zou willen. Maar zo'n belangrijke bisschop met zoveel verdiensten die op deze manier iets vraagt kon ik niets weigeren.^2. Hier hebt u voor wat het waard is een verhandeling over een psalm, niettemin een bewijs voor de onvoorwaardelijke onderdanigheid van iemand die u getrouw is. U dient met de goede bedoeling in te stemmen, als u de kwaliteit niet goedkeurt. Mijn inzet kunt u niet afwijzen, als het resultaat daaraan minder beantwoordt. Ik zal u niet langer van de psalm afhouden. Het ga u goed.

Bazel, augustus 1528

1. Vgl. Adagia 4046; de uitspraak is ten onrechte aan Publius Syrus toegeschreven.

2. Zie ook brief 1535, waarin Erasmus zijn In Psalmum quartum concio aan Longland opdraagt.