De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 14. Brieven 1926-2081

[p. 127]

1988 Aan Johannes Cochlaeus
Bazel, 3 april 1528

Deze brief is het ‘Fragment van een brief gestuurd uit Bazel op 3 april’ dat Johannes Cochlaeus in het Duits liet afdrukken aan het eind van zijn pamflet An die Herren, Schultheis und Rat zu Bern, widder yhre vermainte Reformation (1528).

Het is er in Bern als volgt aan toegegaan. Toen het debat^1. geëindigd was, heeft men de prijs voor de overwinning aan de zwinglianen gegeven en heeft men besloten dat binnen zeven dagen alle altaren in alle kerken en kloosters stukgeslagen en omvergeworpen moesten worden. De mis is voor iedereen verboden, geheel en al afgeschaft, en de beelden zijn stukgeslagen, hoewel er mensen in het gebied van Bern zijn die dit zo onchristelijke besluit en bevel niet willen gehoorzamen of er gehoor aan geven. Acht kantons zijn nu voor de derde maal bij elkaar geweest in Luzern, maar men weet niet wat er uiteindelijk besloten is.^2. Door niet minder dan zes van de steden in het gebied van Bern is besloten, en met het afleggen van een eed bekrachtigd, dat zij geen duimbreed van de orde van de christelijke kerken willen afwijken. Ze zeggen ook dat de burgers van Schaffhausen er berouwvol op terugkomen, op hun schreden terugkeren en hun dwaling laten varen.^3.

Claudius Meyer^4. en nog iemand anders, wiens naam mij ontschoten is, twee van de meest vooraanstaande burgers van de stad Bern, opperdansmeesters van deze sekte, zijn plotseling neergevallen en gestorven. De dochter van Claudius, een non van de orde der predikers, zou, toen ze hoorde van haar vaders dood, gezegd hebben: ‘Dank zij God de Heer dat hij mij verlost heeft van deze vader, die mij zo vaak verzocht en aangeraden heeft de orde te

1. Dit was een publiek debat tussen zwinglianen, lutheranen en katholieken over religieuze hervormingen dat in januari 1528 in Bern werd gehouden en waarvoor alle kantons van de Zwitserse Confederatie en hun bondgenoten, een aantal Zuid-Duitse steden, de betrokken katholieke bisschoppen en de gehele betaalde clerus op hun grondgebied waren uitgenodigd.

2. Het is niet duidelijk welke bijeenkomst wordt bedoeld.

3. In 1525 riep Schaffhausen de opmars van de reformatie in de stad een halt toe door de twee belangrijkste hervormers te verbannen. In 1530 ging de stad alsnog over tot de reformatie.

4. Claudius May. Als lid van het kantonsparlement van Bern was hij een belangrijk pleitbezorger van de reformatie geweest.

[p. 128]

verlaten om mij weer in de zondige wereld terug te roepen en te brengen.’

Ze zeggen ook dat er twee kronen aan de hemel boven Bern verschenen zijn met in hun midden een bloedige roede. Maar over wat het betekent gist en zegt de een dit, de ander dat.