De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 14. Brieven 1926-2081

[p. 85]

1965 Van William Warham
Knole, 8 maart [1528]

Hartelijk gegroet, zeer geleerde Erasmus. Uit je twee brieven, waarvan de een in jouw hand op de feestdag van Andreas, de andere in een vreemde hand op 4 januari is geschreven,^1. en die ik bijna tegelijk heb ontvangen met een tussentijd van enkele dagen, heb ik begrepen dat jij zowel door de slechte gezondheid van je broze lichaam als door je bezigheden niet naar Engeland kunt verhuizen. De zeer illustere koninklijke majesteit van Engeland en ik hadden de diepe wens je hier te zien om je, bevrijd en gered van de ophef en de gevaren waarin je je bevindt, de veilige rust en stilte te verschaffen die je voor je studies nodig hebt. Zoals jij schrijft dat jij deze onvergelijkbare welwillendheid van de voortreffelijke vorst tegenover jou uitermate waardeert, zo ben ik van mening dat jij haar voortdurend met alle plichtplegingen moet nastreven en koesteren. Want, zeer geleerd als hij zelf is, waardeert en prijst hij geleerde mannen in het bijzonder. Maar omdat je ziet dat het voor jou niet opportuun is om daar weg te gaan om de redenen die je in je brief uiteengezet hebt, zal ik bij voornoemde koninklijke majesteit, zodra ik een geschikte gelegenheid heb, proberen ervoor te zorgen dat hij zo vriendelijk wil zijn jouw verontschuldigingen welwillend te aanvaarden en jou in de voortdurende gunst van zijn bescherming bewaart.

Verder zou ik, als ik niet zag dat iedereen die tegen jou schrijft je roem vergroot, er glans aan verleent en versterkt, wat jou overkomt zeker in hoge mate betreuren, aangezien je wordt aangevallen door gemene beesten vanwege iets waar jou geen enkele passende dank of beloning voor kan worden gegeven. Maar ik beschouw het hoofdzakelijk als een geluk voor jou dat je tijdens je leven in de gelegenheid bent je te verweren. Daarmee behaal je vanwege die beesten die jou zeer grote schade willen toebrengen, meer voordeel en nut voor het vereeuwigen en het buiten gevaar stellen van de onsterfelijkheid van je naam dan door toedoen van alle vrienden die jouw geschriften overal met de hoogste lof, zoals ze verdienen, goedkeuren en prijzen. Dus ‘wijk niet voor het leed, maar treed het met des te meer geestdrift tegemoet’^2. en breng de laster van de huidige monsters zo tot zwijgen dat toekomstige hierna hun slangenhoofd niet durven op te heffen, hun tong uit te steken of te sissen.

Wat betreft het bedrag aan jaargeld dat aan jou betaald moet worden zit het als volgt. Die Pieter Weldanck, die het op zijn erewoord op zich had genomen het geld aan Pieter Gillis te betalen, heeft niet aan mijn vertrouwen en verwachting beantwoord, en brengt enkele obstakels naar voren die ik niet helemaal vind deugen, waardoor hij naar eigen zeggen niet aan zijn beloften kon voldoen.^3. Maar door deze nalatigheid zal hij mij er nooit meer

1. Geen van beide brieven is overgeleverd.

2. Vergilius, Aeneis 6, 95.

3. Vgl. brief 1931.

[p. 86]

van overtuigen hem iets van vertrouwen te schenken, of mijn zaken of die van mijn vrienden aan hem toe te vertrouwen. Daarom heb ik al een tijd geleden aan mijn hoogwaardige broeder de bisschop van Londen, de heer Tunstall, veertig Engelse ponden gegeven. Hij heeft gezorgd dat deze onder goede voorwaarden en voor de laagste kosten naar Antwerpen aan Pieter Gillis werden overgemaakt, zoals hij mij per brief liet weten.^4. Ik zou hem nog eens twintig hebben gestuurd, maar ik heb besloten eerst af te wachten op welke manier je die veertig zult ontvangen: zodra je schrijft dat je ze hebt ontvangen, zal ik meteen de andere twintig geven, hetzij aan de hiervoor genoemde heer Tunstall, hetzij, als je dat liever wilt, aan de Spanjaard Luis de Castro, in wie je heel veel vertrouwen stelt. Want ik wil in elk geval, geloof me, liever dat ik dan dat jij zonder geld zit. Want ik, die hier tussen vrienden verblijf, zou op vele manieren bijgestaan kunnen worden, terwijl ze jou, die zich tussen vreemden ophoudt, misschien niet genoeg bijstand kunnen verlenen.

Daarom zal ik, omdat ik zie dat het reizen waarschijnlijk gevaarlijker zal zijn dan het nu is, en de methoden van jouw studies en bezigheden dagelijks grotere uitgaven verlangen, er zorgvuldiger dan normaal voor zorgen dat het geld veiliger en voorzichtiger en ook in ruimere mate naar jou wordt overgemaakt; van de dingen die ik kan verschaffen, zal het jou helemaal aan niets ontbreken zolang als ik leef, ik die misschien ook na mijn dood jou van nut zal zijn, zoals mijn grote wens is. Maar als er zich voor de dood geen gelegenheid zal voordoen om jou te zien, smeek ik je, zoals ik hoop dat de almachtige God jou, een geleerd en vroom man, welwillend zal verhoren, om mij zo bij Gods majesteit in jouw zuivere gebeden aan te bevelen als jij voortdurend door mij bij hem wordt aanbevolen.

Vanuit mijn huis Knole,^5. 8 maart

William van Canterbury

Aan zijn zeer geliefde broeder in Christus, de heer Erasmus van Rotterdam, zeker de geleerdste van allen. Te Bazel

4. Cuthbert Tunstall.

5. Een landgoed in de buurt van Sevenoaks, Kent.