De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 12. Brieven 1658-1801

1787 Van Jan Becker
Leuven, 27 februari 1527

Hartelijk gegroet. Al lange tijd heb ik je, meest geachte leermeester, helemaal niets geschreven, maar toch heb ik intussen zelfs vaker aan jou en je verdiensten voor mij gedacht. Onophoudelijk hoor ik je in de talrijke, voortreffelijke en nuttige boeken die je hebt geschreven, doceren en uitleggen. Om over andere redenen waarom ik je niet heb geschreven maar te zwijgen, was de volgende bepaald niet onbelangrijk of te verwaarlozen: ik dacht dat het niet erg beleefd was jou, een oude man die door zoveel nachtelijke studies en jarenlange inspanningen nagenoeg uitgeput was, met een onbenullige brief lastig te vallen. Want jij houdt je steeds met zulke serieuze en heilige zaken bezig en bent, zoals ik zie, gedwongen iedere dag op beledigende geschriften van aanhangers van Luther en zijn tegenstanders te antwoorden. Niettemin ben ik te weten gekomen dat jij door een brief van een vriend of door een verhaal van iemand ervan overtuigd was, dat ik de afgelopen zomer was overleden aan de gevolgen van een ziekte, waaraan ik toen inderdaad leed; die was zo ernstig en langdurig dat het weinig scheelde of mijn ziel had als bewoner mijn arme lichaam, dat zijn natuurlijke taken niet meer kon verrichten, verlaten. Daarom meende ik je, al is het maar met een paar woorden, te moeten schrijven. In de eerste plaats om je te berichten dat ik door een godsgeschenk

[p. 267]

die ziekte nog steeds heb overleefd, en ten tweede om je te bedanken, wat ik beslist van harte doe, dat je aan onze vriend Barlandus^1. zo eervol over mij schreef, in de veronderstelling dat ik al overleden was. Daarnaast is er nog een derde reden, naar jouw mening wellicht minder belangrijk, maar mijns inziens zeker niet over het hoofd te zien. Het gaat om het volgende.

Iedereen heeft de bijzondere en voortreffelijke verzameling van je brieven^2. in handen, en nu hoor ik dat zij opnieuw door je wordt uitgegeven, maar veel uitgebreider - iets wat men zich gemakkelijk kan voorstellen. Ik zou willen, als ik wellicht niet te laat mijn advies geef, dat jij in deze uitgave de volgorde aanhoudt waarin je de brieven hebt geschreven, ik bedoel van jaren, maanden en ook, als het met niet al te veel moeite kan, van dagen.^3. Ik zie dat wat sommigen bij hun persoonlijke brieven die van geen enkel belang of betekenis zijn, zorgvuldig hebben toegepast, jij in de uitgave die ik tot nu toe kon inzien, volledig hebt verwaarloosd. Vooraan staan daarin verscheidene brieven die je onlangs aan je vrienden schreef, en in het midden talloze brieven die je lang geleden naar je studievrienden en anderen had verzonden. Ik ben ervan overtuigd dat de volgorde die ik voorstel zowel voor jou als juist voor de lezer van groot belang is. Want allereerst zal uit de brieven, wanneer zij in deze volgorde zijn gerangschikt, een bepaalde aaneenschakeling van momenten uit je leven, je studies en al wat je ondernomen hebt tevoorschijn komen. Ten tweede zal er van de tijden waarin de gebeurtenissen waarover jij schrijft hebben plaatsgevonden, van de omgang die jij met de belangrijkste leiders van het christendom hebt gehad en van de strijd die je tegen je zin met velen noodgedwongen hebt geleverd, kortom van al deze en ook andere feiten aan schrijvers als het ware een catalogus worden aangeboden. Ik weet zeker dat iedereen je daar heel dankbaar om zal zijn. Hopelijk vind je het niet onaangenaam dat ik je hierover advies heb gegeven en dat je aan mijn verzoek, als dit overeind blijft, beter tegemoet zult komen dan je acht jaar geleden deed, toen ik je adviseerde hoe je over de methode van preken moest schrijven.^4.

Ik woon nu in Leuven bij magister Robertus Virulus, samen met de oudste zoon van de heer van Beveren.^5. Wel was ik anderhalf jaar afwezig, nadat

1. De brief is niet bewaard gebleven.

2. De meest recente editie was Epistolae ad diversos (Bazel, Froben, 31 augustus 1521).

3. Uit brief 1851 blijkt dat deze suggestie Erasmus wel aansprak, maar brief 2203 laat zien dat hij haar uiteindelijk niet overnam.

4. Zie brief 1660, noot 7.

5. Waarschijnlijk Maximiliaan ii van Bourgondië, omdat zijn oudere broer Filips al was overleden.

[p. 268]

ik vier jaren geleden hierheen was verhuisd. Ik wens je het allerbeste. Leuven, 27 februari 1527

Jan van Borssele, deken van Zanddijk, je zeer toegenegen vriend

Aan de voortreffelijke theoloog Erasmus van Rotterdam, leider in de wetenschap, mijn meest gewaardeerde leermeester, in Bazel