De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 12. Brieven 1658-1801

[p. 156]

1732 Van Juan Luis Vives
Brugge, 6 augustus 1526

Vives aan Erasmus

Ik heb je vanuit Engeland een heel lange brief^1. gestuurd, over veel kwesties zoals ik dat gewoonlijk doe. Ik zou het betreuren, als ik moet aannemen dat hij je niet heeft bereikt. Al een tijd lang heb ik van jou geen brief ontvangen; ik schrijf dat aan je drukke bezigheden toe. Want terwijl jij het rechte pad bewandelt, blaffen de honden tegen je. Daarom word je een tijdlang tot een omweg gedwongen om de obstakels uit de weg te ruimen die je reis vertragen. Ik zou je enkele beroemde daden van die man^2. kunnen noemen, maar ik zou liever willen dat het tussen jullie niet om de manier van leven, maar om jullie meningen gaat. We wachten op de rest van je geschrift tegen Luther.

Een tijd geleden had ik het plan opgevat je te schrijven (maar het verdween weer op de een of andere manier) met het verzoek ervoor te zorgen dat tijdens je leven al je boeken, in bepaalde delen gerangschikt, worden uitgegeven.^3. Ik twijfel er niet aan dat iets dergelijks bij jou al veel eerder is opgekomen en dat je in gedachten hiermee bezig bent; maar je zult het des te sneller doen, wanneer je beseft dat ook anderen dit dringend wensen. Er bestaan veel uitgaven en drukken van je werken. Als jij heengaat (wat jou en ons allen moet overkomen) voordat je alles hebt verzameld en hebt aangegeven, wat de laatste opvatting is die je huldigt en waarmee je graag wil dat anderen die jouw mening delen, hetzelfde doen, ben ik uitermate bang dat er grote onzekerheid en verwarring over jouw werken op volgen. Daardoor bestaat het gevaar dat niet alleen je roem (voor jou is dat wellicht onbelangrijk), maar in elk geval ook de vrucht van je wetenschappelijke arbeid vergaat, wanneer een lezer ergens blijft steken, omdat hij niet zeker weet wat je hebt goed- of afgekeurd. Want degenen die nu je edities kunnen onderscheiden, begrijpen hoe dan ook je bedoeling. Maar onze nakomelingen die geen onderscheid in edities kunnen maken, omdat drukkers overal verwarring zaaien, zullen het meeste profijt van je werken verliezen. Voeg hierbij nog verscheidende werken die jij hebt uitgegeven en die her en der terecht zijn gekomen. Zelfs degenen die je zeer zijn toegedaan en die beseffen en erkennen dat ze van jouw werken veel profijt hebben gehad, hebben van deze titels nooit gehoord.

Enkelen onder hen vragen mij^4. met welk doel volgens mij jij de discussie

1. De brief is niet bewaard gebleven.

2. Waarschijnlijk Luther.

3. Het was Vives ontgaan dat Erasmus in zijn Catalogus lucubrationum hiervoor al een plan had opgesteld; zie brief 1341a, p. 290-293.

4. In brief 1830 geeft Erasmus hierop antwoord.

[p. 157]

over het eten van vis,^5. over de gelofte^6. en over de vier voorschriften in het werk met als titel Puerilis^7. hebt uitgegeven; de Puerilis lijkt voor kinderen geschreven, hoewel die zo'n belangrijk onderwerp beslist niet zullen begrijpen. Op enkele vragen geef ik een antwoord; ik weet niet of ik hen daarmee tevreden stel; zelf ben ik in elk geval niet tevreden, want mij lijkt de discussie helemaal niet te passen bij de plaats en de personages en jij maakt de indruk dat je de fatsoensnormen niet in acht hebt genomen. Daarom vind ik dat je dit niet had moeten doen, vooral omdat je veel mensen beledigt; je begrijpt wel wie dat zijn. Maar ik twijfel er niet aan dat je volledig overtuigd bent van je handelwijze; wees zo vriendelijk in de eerstkomende brief die je me stuurt, een of twee woorden daar aan te wijden om de bezorgdheid van mij en mijn vrienden weg te nemen.

De Corte is gisteren uit Leuven gekomen. Hij vertelt me dat je vriend Vincentius^8. en Godschalk^9. op sterven liggen, dat Baechem^10. vaak door zware benauwdheid wordt bedreigd en de bedreigingen van dag tot dag erger worden; daarom vrees ik dat hij er niet van herstelt. Verder bericht hij dat Latomus in Kamerijk woont. Wat een verlies voor de universiteit, omdat zoveel en zulke sterke zuilen zijn omgevallen.

Breng de hartelijke groeten van mij over aan je vrienden Rhenanus en Froben, en ook aan Cantiuncula, als hij bij jou is. Je moet de groeten hebben van Laurijn. Let op je gezondheid, mijn leermeester, en bewaar je sympathie voor mij.

6 augustus. Brugge, 1526

5. In de uitgave van de Colloquia van februari 1526 was het colloquium Ichthyophagia voor het eerst verschenen.

6. Het colloqium De votis temere susceptis.

7. Het colloquium Confabulatio pia of Pietas puerilis.

8. Vincentius Theodorici was op 4 augustus 1526 overleden.

9. Godschalk Rosemondt overleed op 5 december 1526.

10. Baechem overleed op 23 of 24 augustus 1526.