De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 12. Brieven 1658-1801

1729 Aan Willibald Pirckheimer
Bazel, 30 juli 1526

Hartelijk gegroet. Van Philipp^1. ontvang ik graag zijn verweerschrift. Nesen was een enthousiaste en trouwe vriend, maar hij bezorgde mij veel ongeluk.^2. Naar ik vermoed, spoorde hij Luther aan om op die manier tegen de koning van Engeland^3. en Cochlaeus^4. te schrijven. Jouw brief heb ik onmiddellijk aan Oecolampadius laten bezorgen. Waar hij nu mee bezig is, weet ik niet.

Je hebt het over een brief en een geschenk van hertog Georg;^5. de brief heb ik al een tijd geleden uit Baden ontvangen, waar een openbare discussie plaatsvond.^6. Over een geschenk hoor ik niets. Koberger stuurde mij twee huiden van sabeldieren, maar een brief die hij naar Bonifacius^7. stuurde, maakte melding van een stapel witte huiden. Wellicht is de Pool^8. van plan veranderd en heeft hij de huiden achtergehouden om ze door een ander te laten bezorgen.

Ik denk na over de wijze waarop ik Albrecht Dürer kan bedanken.^9. Hij verdient het om eeuwig herinnerd te worden. Als de afbeelding minder gelijkenis vertoont, is dat niet verwonderlijk. Want ik ben niet degene die ik vijf

1. Philipp Melanchthon had zich beklaagd over de manier waarop Erasmus hem in de Hyperaspistes had behandeld.

2. Zie brieven 1257 en 1341a, p. 255-256.

3. Het geschrift verscheen eerst in het Duits, Antworrt deutsch Mart. Luthers auf König Heinrichs von England buch (Wittenberg, 1522), daarna in het Latijn, Contra Henricum regem Angliae (Wittenberg, 1522).

4. Adversus armatum virum Cokleum (Wittenberg, 1523) als weerwoord op Cochlaeus' De gratia sacramentorum adversus asssertionem Marti. Lutheri (Straatsburg, 1522).

5. Brief 1691.

6. Zie brief 1708.

7. Bonifacius Amerbach.

8. Jan Łaski.

9. Dürer had blijkbaar de bekende kopergravure met het portret van Erasmus voltooid; de gravure draagt het jaartal 1526; zie ook brief 1536.

[p. 154]

jaar geleden was. Het is al bijna twee jaar geleden dat ik tegen februari last had van een niersteen en zo hevig door braken werd geteisterd, dat mijn arme lichaam, dat zich voordien na deze ziekte gewoonlijk herstelde, sindsdien steeds verder aftakelde. Een paar maanden was het heel goed met mij gegaan. Maar tegen alle verwachting in dook als uit een hinderlaag een andere kwaal tevoorschijn: een vreemde stroom urine, aanvankelijk zonder pijn, maar daarna een kwelling, zoals op plaatsen die ontstoken zijn, waarbij kalkachtig materiaal in wonderlijke hoeveelheden werd afgescheiden. Artsen bieden niet meer hoop dan vliegen. Een steen in mijn blaas of een ontsteking zal mijn doodsoorzaak zijn. God zal, naar ik hoop, geven dat ik het kan verdragen. Ik hoop dat jullie die mijn vrienden bent, een herinnering aan mij zullen bewaren. Een andere keer schrijf ik je uitvoeriger. Nu was alleen dit mogelijk. Het ga je goed.

Bazel, 30 juli 1526

Bij enkele punten over de eucharistie zou ik, omdat ik onvoldoende ben onderlegd, enige twijfel hebben, als het gezag van de kerk mij geen houvast zou bieden. Maar onder kerk versta ik consensus van de christenen over de hele wereld. Ik zou willen dat de brief die ik aan hertog Georg schreef,^10. hem zo snel mogelijk wordt bezorgd.

Aan de zeer geachte heer Willibald Pirckheimer, raadsheer

10. Brief 1728.