De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 12. Brieven 1658-1801

[p. 110]

1701 Aan Felipe Nicola
Bazel, 29 april 1526

Erasmus van Rotterdam groet de Spanjaard Nicola

Graag spreek ik, zeer geachte jongeman, mijn grote waardering uit voor je liefde voor de humaniora en je zo oprechte genegenheid voor mij; met herhaalde aansporingen moedig ik je zogezegd^1. bij je hardloop aan om waarmee je begonnen bent, verder te gaan: vernieuw de oude roem van je Spanje en verbind de schone letteren, die nooit zullen sterven, met de luisterrijke herinneringen aan je voorouders. In zijn dithyramben probeert Pindarus^2. door de elegantie van zijn gedichten de belediging die het volk gewoonlijk tegen bewoners van Boeotië laat horen, ongedaan te maken wanneer hij zegt: ‘Wij vluchten voor het Boeotische varken.’ Hoeveel eenvoudiger zal het zijn de reputatie van begaafdheid, geleerdheid en welsprekendheid waarin Spanje vroeger niet voor Italië onderdeed, terug te roepen en al wat de invasie van de Goten en Saracenen aan taalfouten heeft meegebracht, weg te vagen? Ook via Plinius^3. kon men te weten komen dat het land vruchtbaar is en een gematigd klimaat heeft. De vriendelijkheid van het volk ervaar ik van dag tot dag overvloediger. Terwijl mijn geest wel in alle landen kan rondfladderen, raakt mijn arme lichaam echter niet alleen vermoeid, maar stort ook in. Toch word ik als zestigjarige, en dan met deze slechte gezondheid, gedwongen een nieuwe gladiator te worden, een zwaard ter hand te nemen en in de arena te sneuvelen of te doden, terwijl ik eerder voor de Gratiën en het groen van de Muzen ben geboren dan voor het beroep van zwaardvechter.

Had ik alleen maar met mensen als Hutten en Luther te maken! Nu heb ik meer last van de partij waarvoor ik mij naar beste kunnen als verdediger beschikbaar stel. Want sommige mensen zouden graag willen dat de talen en de schone letteren werden afgeschaft, waarbij Luther zelfs ongemoeid werd gelaten. Het verlangen de christelijke godsdienst te beschermen wordt voor zo'n gewetenloze misdaad als voorwendsel gebruikt. Italië heeft ons een derde sekte^4. bezorgd. Onder grote inspanningen voeren sommigen een strijd om iedereen die de stijl van Cicero niet weergeeft, uit de lijst van geleerden te verwijderen. Hoewel ik toegeef dat zijn stijl de allerbeste is, heb ik kritiek op degenen die de slaaf hiervan zijn.

1. Adagia 146 en 2732.

2. Olympische oden 6, 90; Adagia 906.

3. Naturalis historia xxxvii, 201-203.

4. De Romeinse Academie.

[p. 111]

Sancho Carranza is mij overvloedig aangeprezen door Alonso van Olmedo.^5. Omdat jij mij zo nadrukkelijk uitnodigt vriendschap te sluiten met de man die van allerlei gaven zo rijk is voorzien, stuur je duidelijk zogezegd het paard naar de vlakte.^6. Laat daarom deze eigenhandig geschreven brief een onderpand en aandenken zijn aan de overeenkomst die we onder auspiciën van de Gratiën en de Muzen met elkaar hebben gesloten en waaraan geen enkele kwade genius of een boze tong die nog schadelijker is, ooit een eind zal kunnen maken. Laat dit een bronzen muur zijn.^7. Groet namens mij Carranza hartelijk en eerbiedig, spoor de man vriendelijk aan mij zo uitbundig als hij wil in zijn hart te sluiten, maar vanwege boze tongen dit spaarzaam te verkondigen. In deze strijd zal ik niet voor hem onderdoen. Groet Morillon, Beat Arnold en Jean Lalemand; ik heb nu geen tijd hun te schrijven. Het ga je goed, zeer geachte Nicola.

Bazel, 29 april 1526

5. Alonso Ruiz de Virués.

6. Adagia 782; het spreekwoord betekent iemand dwingen te doen wat hij graag wil.

7. Horatius, Epistolae i, 1, 60.