De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 12. Brieven 1658-1801

1675 Aan Reginald Pole
Bazel, 8 maart 1526

Erasmus van Rotterdam groet de Engelsman Reginald Pole

Zeer geachte Reginald, uit een brief van de Poolse graaf^1. leid ik af dat hij al een poos geleden naar mij heeft geschreven en dat hij jouw brief bij die van hem had gevoegd. Een of andere kwade genius die verhinderde dat de brief mij bereikte, beroofde mij van een groot geluksgevoel. Vanuit je verblijfplaats heb ik alleen maar de brieven^2. gekregen die Karl Harst van mijn Poolse vriend heeft meegebracht en de brief^3. die deze op 1 februari had geschreven en die ik vandaag heb ontvangen. Als Lupset al is teruggekomen, moet je hem zeg-

1. Jan Łaski; de brief, waarschijnlijk een antwoord op brief 1627, is door Erasmus nooit ontvangen.

2. De brieven 1648-1650, waarschijnlijk door Łaski verzameld om deze samen met zijn eigen brief aan Harst te geven.

3. Deze brief is verloren gegaan.

[p. 52]

gen dat ik de Griekse Chrysostomus^4. heb gekregen, die alleen in naam Chrysostomus is. Daarom trof ik, hoewel ik een schat verwachtte, volgens het spreekwoord^5. alleen maar kolen aan. Je moet hem ook vertellen dat ik Hieronymus^6. met veel moeite tegen 1 maart heb voltooid. Uit zijn brief bleek dat hij niet zo lang in Parijs zou blijven. Daarom zal ik doen wat hij wil, als ik maar weet waar ter wereld hij zich ophoudt.

Longueil en Leonico worden hier verkocht.^7. Ik betreur het dat Longueil^8. door zijn voortijdige dood aan de wetenschap is ontnomen, hoewel hij zich tegenover mij tamelijk vijandig leek te gedragen en dat zonder reden. Voor zover mijn bezigheden en gezondheid het toelieten, heb ik hem in Leuven vriendelijk ontvangen.^9. De ambassadeur van de koning van Frankrijk^10. had mij een brief^11. van hem toegestuurd. Ik heb deze brief om hem te eren (ik zou willen dat Christus zoveel van mij hield!) laten publiceren;^12. er is geen sprake van dat hij mij beledigd heeft. In de werken die van hem zijn verschenen, blijkt duidelijk zijn zorg om de stijl van Cicero na te volgen. Maar terwijl de zinnen soms wat stroef lopen, valt intussen een zekere jeugdige roemzucht te bespeuren. Ik had liever gewild dat zijn commentaren^13. waren verschenen, ook al geven zij minder de stijl van Cicero weer. Als jij hiervoor zorgt, zullen, geloof me, de senaat en het volk der geleerden je bijzonder dankbaar zijn.

Ik beveel Leonard Casembroot bij je aan. Doe de groeten terug aan mijn vriend Marmeduke.^14. Door deze brief naar Frankfurt te sturen heb ik hem aan de winden toevertrouwd. Wanneer ik over een betrouwbaarder bode beschik, zal ik je uitvoeriger schrijven. Het ga je goed, mijn beste Pole, sieraad van de wetenschap.

4. Een handschrift van Chrysostomus dat Erasmus in Padua had gekocht; zie brief 1623.

5. Adagia 830.

6. Zie brieven 396, 1465 en 1623.

7. Het werk van Christophe de Longueil is waarschijnlijk Orationes duae [...], (Florence, 1524); bij Niccolò Leonico Tomeo gaat het vermoedelijk om zijn Dialogi (Venetië, 1524).

8. Longueil leefde van ca. 1488-1522; vgl. brieven 1347, 1706 en 1707.

9. In oktober 1519; zie brieven 1026, 1029 en 1706.

10. Louis Ruzé.

11. Brief 914.

12. In Farrago nova epistolarum (Bazel, Froben 1519).

13. Erasmus doelt op diens nooit gepubliceerde commentaar op Plinius' Naturalis historia.

14. Marmeduke van Waldby.

[p. 53]

Hoewel mijn Diatribe^15. heel gematigd van toon was, raakte Luther hierdoor beledigd en schreef tegen mij een omvangrijk werk^16. dat niemand zelfs tegen een Turk zou schrijven. Ik heb daar gedeeltelijk op gereageerd,^17. want ik kreeg zijn werk laat onder ogen. Hoewel ik altijd erg op vrede en rust ben gesteld, ben ik verplicht als gladiator op te treden; en daar blijft het niet bij, ik word zelfs gedwongen tegen wilde beesten te vechten. Maar hierover een andere keer.

Bazel, 8 maart, in het jaar 1526

15. De libero arbitrio diatribe; zie brieven 1419 en 1481.

16. De servo arbitrio.

17. Hyperaspistes; zie brief 1667.