De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 12. Brieven 1658-1801

1666 Van Polidoro Virgilio
Londen, 17 februari [1526]

Onlangs heeft in heel Engeland het gerucht^1. de ronde gedaan dat jij naar Vlaanderen was vertrokken en ik had het ook zelf van vrienden gehoord, zodat ik

1. Vives had hetzelfde gerucht gehoord; zie brief 1613.

[p. 31]

besloten had jou te schrijven en mijn pen al gereed hield. En zie, daar verscheen je vriend Karl^2. en gaf mij je brief, waaruit ik afleidde dat je zelfs geen stap buiten de grenzen van Bazel had gezet. Het verheugde mij dat het goed met je gaat, en ik heb de brief als een gunstig voorteken van een ontmoeting tussen ons ontvangen. Want omdat er eindelijk vrede is bereikt tussen de keizer en de Franse koning^3. en zij zonder twijfel vele jaren stand zal houden, staan onze zaken er zo goed voor, dat je het niet verdient nog langer in Bazel te blijven. De Engelsen zijn je vrienden, de Fransen zijn je goedgezind, de Vlamingen mogen je graag. Naar hen kun je met het volste recht toe gaan. Je verblijf bij hen zal jou een groot voordeel en je vrienden een genoegen bezorgen. Zij kunnen je met minder moeite iedere dag tegelijkertijd met brieven begroeten, met geschenken verblijden en behulpzaam zijn. Denk hierover na en, als dit je niet overtuigt, houd dan rekening met wat bij je vijanden op de lippen ligt, namelijk dat jij als vluchteling in Bazel woont.

Je tegenstanders hadden in heel Engeland het gerucht verspreid dat jij ook onlangs met je geschriften in Parijs was veroordeeld. Het gevolg was dat aan onze vriend More, aan Zacharias,^4. aan mij en ook aan andere vrienden overal werd gevraagd of deze tragedie waar was. Van jouw Karl zul je dit te horen krijgen. En omdat ik het meest van iedereen verlang dat je dichterbij komt wonen, gaf ik Karl zestien kronen, de prijs voor een paardje, dat je overal naar toe kan brengen. Ik heb dit oprecht geschreven en met goede bedoelingen gedaan. Ik heb niets meer te maken met die Franz,^5. die jou hemelhoog prijst - ik denk omdat hij dertien florijnen van je had geleend.^6. Hij denkt dat toegeven dat jij niet erg op hem gesteld bent, voor hem gelijkstaat aan de dood - zo goed kan hij veinzen. More is vanwege zijn vriendelijkheid ook om jou te gerieven mijn toegewijde vriend. Het ga je goed.

Londen, 17 februari 1525^7.

Je Polidoro Virgilio

Aan de zeergeleerde Erasmus, mijn meest dierbare vriend

2. Karl Harst, secretaris en vertrouweling van Erasmus.

3. Verdrag van Madrid.

4. Zacharias Deiotarus.

5. Franz Birckmann.

6. Zie brief 1507; blijkbaar had Erasmus over de schuld geschreven die hij nog niet terug had kunnen krijgen.

7. Omdat de vrede van Madrid pas in 1526 werd gesloten, kan de brief niet in 1525 zijn geschreven.

[p. 32]

P.S. Ik wist niet, zeg ik eerlijk, wat de reden was dat jij zoveel over Franz klaagde.^8. Daarna toonde jouw Karl mij aan, dat hij een stinkende zweer is van een en al bedrog, waaruit terecht een stroom van niet zozeer klachten, maar van verwondingen kan gaan vloeien. Daarom verbaas ik mij over je lijdzaamheid, want je hebt zo vaak onrecht dat je is aangedaan, verdragen; ik heb het dan maar niet over je goedgelovigheid, omdat je steeds maar weer je hoop op zijn betrouwbaarheid wilde vestigen, hoewel je al zo dikwijls door hem, onbetrouwbaar als hij is, bent bedrogen. Ik misgun de man zelfs zijn roem, omdat hij door zoveel kwalijke praktijken met een schrijver te maken kreeg, die tussen zijn drukke bezigheden door verslag deed van wat hem is overkomen. Maar de vriendelijkheid van Erasmus is zo groot, dat hij altijd het slechte ten goede keert. Maar voor mij zullen voortaan de woorden van Plautus^9. een les zijn: ‘Gelukkig is de wijze, die wijs is op kosten van een ander’, want ik weet zeker dat je om deze reden mij van het bovenstaande verslag hebt gedaan. Het ga je goed.

8. Zie brieven 1494 en 1606.

9. Een onechte regel uit Mercator (iv, 73), die in moderne edities ontbreekt; de versregel wordt ook genoemd in Adagia 31 en 1871.