De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 11. Brieven 1535-1657

[p. 235]

1621 Aan Pierre Barbier
Bazel, 3 oktober 1525

Erasmus van Rotterdam aan Pierre Barbier, gegroet

Grote beschermheer, ik had mijn Karl^1. naar Rome gestuurd. Omdat je daar niet was, heeft hij de aan jou gerichte brief^2. mee teruggebracht. Die ontvang je samen met deze. Ik verzoek je een- en andermaal, stuur mij zo spoedig mogelijk het certificaat van niet-domicilie,^3. anders lopen wij beiden, schrijft Jan de Hondt, gevaar. Ik verbaas mij erover dat je in deze zaak zo talmt, temeer daar dit niet nu voor de eerste keer is. Als ik niet terugkeer is er geen enkel uitzicht op de toelage van de keizer.^4. Alles is hier duur en er is totaal geen sprake van enige inkomsten. Je hebt de gewoonte gouden bergen uit Paria^5. te beloven, stuur mij dan ten minste één kluit aarde. Ik weet hoe vindingrijk je bent. Zet je welbespraaktheid in om de vriendschap tussen mij en Aleandro te versterken.^6. Ik bewonder 's mans geleerdheid, zijn kwaliteiten apprecieer ik, maar er zijn zoveel boze tongen in de wereld die je achterbaks op een koud bad trakteren.^7. Ik heb mijn Tong gepubliceerd.^8. In het vervolg heb je te maken met een Erasmus die zijn tong kwijt is. Aan mijn vriend Hovius heb ik een exemplaar gestuurd. Bij de letter n op het laatste blad recto tegen het eind, moet in plaats van milia ducatorum, milia talentorum worden gelezen.

Toen Karlstadt hier heimelijk verbleef, heeft hij geschriften in het Duits verspreid, waarin hij beweert dat er in de eucharistie alleen maar sprake is van brood en wijn. Daarvan heeft hij terstond velen weten te overtuigen. Zwingli heeft zijn opvatting nu in een aantal gepubliceerde geschriften ondersteund. Een Hollander^9. heeft vier jaar geleden, maar anoniem, hetzelfde onderwerp behandeld in een brief die nu in druk verschenen is.^10. Maar toen Oecolampadius hier dag na dag dezelfde opvatting in preken naar voren bracht, wekte hij bij velen ergernis, ook bij hen die geen hekel aan Luther hadden. Ten slotte bracht hij een boek uit dat met zoveel zorg is geschreven, van zo-

1. Karl Harst.

2. Brief 1605 of een niet bewaard gebleven brief met vergelijkbare inhoud.

3. Een verklaring benodigd om Erasmus' prebende als kanunnik van Kortrijk over te dragen aan Jan de Hondt in ruil voor een jaarlijkse toelage.

4. Zie brief 1380.

5. De Venezolaanse kuststrook waarvan Barbier titulair bisschop was.

6. Zie brief 1605, noot 2.

7. Adagia 951.

8. Zie brief 1593.

9. Cornelis Hoen.

10. Epistola tractans coenam Dominicam, gepubliceerd door Zwingli in 1525.

[p. 236]

veel argumenten en bewijsplaatsen is voorzien,^11. dat het in staat is om ook de uitverkorenen tot dwaling te brengen.^12. Toch is dit boek niet in druk verschenen en wordt het niet vrij verkocht.

Dit is het strijdperk waar ik ingeduwd word, terwijl ik voor heel andere dingen in de wieg gelegd ben. Terwijl ik mijn eigen aangelegenheden laat voor wat ze zijn en mij niet zonder eigen risico hiermee bezig houd, bestoken degenen voor wie ik strijd lever mij intussen van alle kanten met waanzinnige pamfletten. In Leuven heeft Latomus er drie voorgelezen waarin hij mij voortdurend iets naar het hoofd slingerde.^13. Weliswaar zonder mijn naam te noemen, maar wat maakte dat uit? Hij haalde wel mijn woorden aan. Daarna heeft hij deze pamfletten uitgegeven, die vol staan van verbazingwekkende verdraaiingen. Ongeveer in dezelfde periode is een pamflet^14. tegen mij in druk verschenen, dat vol staat met aantijgingen en platte beledigingen. Iets dwazers, dommers en smakelozers was niet denkbaar. De lof hiervoor komt een groot aantal dominicanen toe. Het werk is op naam gesteld van Godefridus Taxander, de grootste windbuil die men zich denken kan. Een zekere Cornelis van Duiveland heeft voor de samenstelling gezorgd. Vincentius^15. heeft er klaagzangen aan toegevoegd die afkomstig zijn uit een boek dat hij daarvoor tegen mij had geschreven, maar waarvan zijn vicaris-generaal de uitgave verbood.^16. Ene Walter^17. heeft er bloempjes aan toegevoegd, ontleend aan de schatkamer der poëzie. Na het plegen van deze daad zijn ze alle kanten op gevlucht, Vincentius naar het hiernamaals. Ik heb dit niet zelf gedroomd, maar mij is een afschrift gestuurd van de brief die Cornelis aan Lee had geschreven, want dit schitterende geschenk was aan hem opgedragen. Die leert dat wat ik zeg waar is. Pierre Cousturier, ooit theoloog aan de Sorbonne, nu kartuizer monnik, heeft in Parijs een ronduit dwaas geschrift tegen vertalers en de schone letteren gepubliceerd.^18. Ik heb hem geantwoord,^19. maar ik heb spijt dat ik dat beest zoveel eer heb gegeven.

Zorg dat je je zakken vult met goud en zoveel buit verzamelt dat het voor ons beiden genoeg is. Ik snakte ernaar nu naar Italië te vertrekken, want ik heb minder last van nierstenen, maar bepaalde zaken kon ik niet geregeld

11. Zie brief 1616, noot 4.

12. Vgl. Mattheus 24:24.

13. Zie brief 1581, noot 38.

14. De Apologia van ‘Taxander’; zie brief 1581a.

15. Vincentius Theoderici.

16. Zie brief 1582.

17. Walter Ruys.

18. Zie brief 1571, noot 7.

19. Zie brief 1591.

[p. 237]

krijgen. Intussen is nu ook de zeer snel genaderde winter komen opzetten. Het ga je goed.

Bazel, 3 oktober in het jaar 1525