De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 11. Brieven 1535-1657

1556 Aan Jan Sucket
[Bazel, februari] 1525

Jan Sucket was al in 1522 overleden, iets waarvan Erasmus op de hoogte was gebracht in brief 1351. Erasmus moet dit vergeten zijn, iets wat des te pijnlijker is gezien het begin van deze brief, waarin hij Jan Sucket condoleert met het verlies van diens broer.

Erasmus van Rotterdam aan Jan Sucket, gegroet

Uw broer Antoon Sucket is ons ontvallen,^1. zeer achtenswaardige heer, de meest oprechte beschermheer van Erasmus en de meest onoverwinnelijke voorvechter van de schone letteren, wiens dood, die overigens voor mij om vele redenen uiterst pijnlijk is, ik toch iets gemakkelijker kan dragen, omdat ik er op vertrouw dat u, gezien uw gevoel voor menslievendheid, in de voetsporen van uw broer zult treden. Ik zou u met klem verzoeken dat te doen, als ik er niet van overtuigd was dat u die taak al lang spontaan op u genomen had.

1. Op 31 augustus 1524.

[p. 58]

Er zijn verscheidene Leuvenaars die als het ware samenspannen met de bedoeling het college van Busleyden^2. te gronde te richten, dat sieraad zonder weerga van onze landstreek, ja zelfs van het gehele keizerlijke machtsgebied. Met verbazingwekkende ondermijnende maatregelen sturen zij aan op de ondergang daarvan, terwijl het toch iedereen, publiek evenzeer als privé, veel voordeel zal opleveren. Tevens zal het voor het keizerlijke hof een kweekvijver zijn van bekwame secretarissen, verstandige raadgevers, welbespraakte diplomaten, gezagsdragers die niet alleen door hun stamboom van adel zijn, en bovendien vorsten die desgewenst zonder tolk gezanten te woord kunnen staan. Ten slotte zal het buitengewoon veel luister en waardigheid toevoegen aan de zwaardere wetenschappen en zelfs aan alle schone kunsten.

Als zulk een college niet was opgericht, zou het de eerste zorg van de keizer moeten zijn het op zijn eigen kosten op te richten. En nu ontbreekt het niet aan lieden die proberen een voortreffelijk instituut af te breken dat door andermans vrijgevigheid is geschonken. Sommigen drijft hun kortzichtigheid hiertoe, anderen winstbejag, menigeen afgunst. Er zijn mensen die naar andermans pijpen dansen. Daarom verzoek ik u met des te meer klem met uw charme en gezag - want door uw verdienste heeft u veel invloed aan het hof - te voltooien wat Antoon met succes begonnen is,^3. zodat dit college bij alle gezaghebbenden aan het hof zo welgevallig mogelijk is. De inkomsten zijn tot nu toe bescheiden, ze onderhouden de professoren ternauwernood. De vrijgevigheid van vorsten en welgestelden zal die doen toenemen, wanneer u en mensen als u de onderneming vooruithelpen.

Ikzelf heb echter niet alleen hierin mijn hoop op u gevestigd, zeer doorluchtige heer, maar ik twijfel er ook niet aan dat u voor ons in alle opzichten Antoon Sucket zult doen voortleven. Wat was immers schitterender dan zijn talent; wie was een betere vriend voor zijn vrienden, doortastender in zijn taakuitoefening, betrouwbaarder in zijn advies, vasthoudender in zijn rechtsgevoel en scherper gekant tegen bedrog, misleiding en onrecht? Hoe groot was zijn godvrezendheid zonder bijgeloof! Hoe scherpzinnig en verstandig was zijn oordeel, dat in hoge mate afweek van de oordelen van het volk! Hoe groot was zijn vaardigheid in het behandelen van kwesties! Hoeveel talenten, hoeveel onderscheidende kwaliteiten heeft het keizerlijke hof in één man verloren! Met welk een inzet zorgde hij ervoor dat de verscheidene kinderen die hij had en die de aard van hun vader verbluffend goed weerspiegelden, van jongs af aan werden onderwezen in de meest achtenswaardige

2. Het Drietalencollege, in 1519 mede door Erasmus opgericht en bekostigd uit de nalatenschap van Jérôme Busleyden.

3. Antoon had de oprichting van het Drietalencollege gesteund.

[p. 59]

vakken! De oudste had hij bestemd voor de theologie, de volgende voor de studie van het recht, aan de derde, een jongen nog, had hij de schone letteren toebedacht.^4. Ook hierin behoort u de plaats van uw broer in te nemen.

Wilt u, als het u schikt, Johann^5. de vuurwapensmid van mij de groeten doen, uw buurman en een oude vriend van mij, met wie ik ooit ten teken van vriendschap de wapens heb gewisseld, met bijna net zo'n onevenredig resultaat als in het geval van Glaucus en Diomedes.^6. Ik heb hem mijn handboek^7. gegeven - u kent het boek, dat sinds lang in alle windstreken circuleert in het Latijn, Frans, Duits, Spaans en Italiaans. Hij gaf mij van zijn kant een klein zwaard, waarvan ik tot nu toe net zo min gebruik heb gemaakt als hij van het boek. Het ga u goed.

In het jaar 1525

4. Drie zoons zijn met name bekend: Antoon, Jan en Karel. Antoon en Karel werden jurist, Jan was als jonge student overleden.

5. Johann Poppenruyter, buurman van Jan Sucket in Mechelen.

6. Zie Homerus, Ilias vi, 119-236. De Trojaanse strijder Glaucus en de Griekse strijder Diomedes weigerden tegen elkaar te vechten vanwege de goede betrekkingen tussen hun voorvaderen. In plaats daarvan wisselden zij hun wapenrusting met elkaar uit. Die van Glaucus was van goud, die van Diomedes van brons.

7. Het Enchiridion militis christiani, in 1501 voor Poppenruyter geschreven.