De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 10. Brieven 1356-1534

1529 Aan Paul Volz
Bazel, 18 december 1524

Erasmus van Rotterdam groet abt Paul Volz

Ook u moet uw kruis dragen, beste vriend, als u met Christus wilt regeren; hiervan zal geen kromstaf u vrijwaren, hoe eerbiedwaardig die ook is, noch uw mijter met zijn twee punten noch uw ringen. De twist gaat over een arm rijk.^1. Ook al zou het een heel groot rijk zijn, ik weet dat dergelijke zaken u niet zoveel doen. U hebt ervaren dat ook tirannen niet echt vrij zijn, want ze kunnen hun heerschappij niet neerleggen al zouden ze willen. Consequent heb ik het thesaurierschap van Tours geweigerd.^2. Het was een functie met veel vrijheid, heel geschikt voor mij, met emolumenten van minimaal vijfhonderd kronen. Ik wil geen os met pakzadels zijn!^3. Zou u uw kromstaf opgegeven hebben voor die positie? Ook al wordt er een heel billijk inkomen toegekend, niet altijd wordt betaald wat was afgesproken, en het allerergste is: wie je willen kwetsen, vinden heus wel een voorwendsel voor hun misdadigheid, zodat de schade gepaard gaat met nog ernstiger schande.

1. Vgl. Statius, Thebais i, 151.

2. Zie brief 1434.

3. Adagia 1884.

[p. 385]

De brief^4. waarin u schrijft dat u al wel drie brieven gestuurd had, was de derde die me bereikte, dus minstens één is er verloren gegaan. Met betrekking tot dat ‘amfibie’ vermoedde ik wel wat u schrijft, maar ik snapte niet wat dat ‘van de wetenschap’ betekende. Want ‘amfibieën’ is het woord voor levende wezens die in beide elementen leven, bijvoorbeeld krokodillen en zeehonden. Verder had u, tot woede van de Muze van de grammatica, het Griekse woord met een korte ‘o’ geschreven in plaats van een omega.

Wat mijn eigen leven betreft: u bidt dat het een lang leven moge zijn, maar daar moet Christus maar op toezien; ik zal het niet willens en wetens rechtsaf buigen en ook niet linksaf. Ik weet niet waar de ongeregeldheden van die lieden op uit zullen lopen. Ik houd me er verre van, niet slechts omdat ik dat verstandig vind maar ook uit godsdienstig plichtsbesef. Wat als God door middel van die mensen onze hardnekkigheid in de boosheid wil rechtzetten?

Melanchthon schrijft dat mijn werk over de wilsvrijheid zelfs in Wittenberg in alle rust en kalmte is ontvangen.^5. Een paar domme mensen grommen. Thrasymachus en Eubulus^6. durven hun hoofd nu niet te laten zien, want ze zullen van twee kanten bekogeld worden als ze zelf maar even naar buiten kijken. Dit is een tijd waarin welsprekend zijn niet mag maar kwaadspreken evenmin. Ik wens u vreugde en vrede in de Heer toe, eerwaarde vader. Beatus^7. heb ik nog niet gezien en ik verwacht niet dat hij binnenkort komt. Op uw brief hebt u er nu een terug, lekker laconiek.

Bazel, 18 december 1524

4. Brief 1525.

5. Zie brief 1500.

6. Zie brief 1525, noot 5.

7. Beatus Rhenanus.