De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 10. Brieven 1356-1534

1497 Aan Georgius Spalatinus
Bazel, 6 september 1524

Aan Georgius Spalatinus

Hartelijk gegroet. Ik heb me er altijd voor ingespannen dat Luthers bittere en heftige geneeskruid, dat de wereld flink geschokt heeft, toch een beetje goede gezondheid zou voortbrengen. Maar hier zie ik mensen tevoorschijn komen die dit aanwenden in hun eigen voordeel: dit soort mensen is het verderfelijkste en onhandelbaarste dat ik ooit meegemaakt heb. Vol minachting voor Luther doen ze als samenzweerders zaken in hun eigen belang. Wanneer ik hun gedragingen zie, raak ik niet alleen flink vervreemd van die zaak maar zelfs van de humaniora. Altijd hoor ik ‘het evangelie’ maar iets evangelisch zie ik niet. Ze trekken hun habijt uit en gaan trouwen, en vervolgens verdedigen ze hun handelwijze. Intussen jagen ze op een schitterende en veilige positie. Ze schrijven rabiate pamfletten, anoniem of met gefingeerde namen, en hanteren als nieuw leerstuk dat dit de manier is om het evangelie te beschermen. Wat een schitterende bescherming! Op deze grond prijs ik Luther: hij zet zijn naam altijd bij wat hij schrijft en hij leert dat dingen geoorloofd zijn waarvan hij zelf geen gebruikmaakt. Jij zult zeggen: die herrieschoppers hebben niets met het evangelie te maken. Maar de leiders koesteren deze kwalijke schurken juist: Capito koestert hen, Hedio, Oecolampadius, Zwingli.

[p. 319]

Ze zetten de vorsten aan tot geweld en buiten zinnen razen ze tegen mij omdat ik niet openlijk verklaar dat ik luthers ben. Denk je dat ik met gevaar voor eigen leven openlijk iets ga vertellen waar ik het niet mee eens ben, of waarover ik twijfels heb of wat ik niet goedkeur? Moet ik me aansluiten bij zo'n sekte, waarin ik mensen zie die zich zo afschuwelijk gedragen dat ik me nog liever aansluit bij de Turken? Geloof één ding van mij, ik zal nooit ophouden de zaak van het evangelie te koesteren.

Het ga je goed, beste Spalatinus, en begunstig als het nodig is de jongeman^1. die dit bezorgt.

Bazel, 6 september 1524

Je vriend Erasmus van Rotterdam

1. Waarschijnlijk Johann Moldenfeld.