De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 10. Brieven 1356-1534

1446 Van Guillaume Budé
Parijs, 8 mei [1524]

Budé aan Erasmus

Ik heb je begin april haastig een brief^1. gestuurd over je komst naar ons. Ik heb dit gedaan omdat de koning me dat opdroeg tijdens zijn korte verblijf hier. Hij was toen slechts één dag in deze stad, zelfs die ene dag niet helemaal. Toen hij eergisteren terugkwam en anderhalve dag hier bleef, heeft hij weer met mij gesproken over dezelfde aangelegenheid en daarna ging hij meteen weg. Als je nu, dierbare vriend, mijn brief gekregen hebt, dan is het goed. Zo niet, lees dan nu weer de hoofdpunten van wat ik geschreven heb.

Ik verzocht je te bekijken welke van de twee opties jij het beste bij je vindt passen: kiezen voor een verblijf bij ons of blijven waar je nu bent. Indien nou

1. Brief 1439.

[p. 210]

onze levenswijze jou aanstaat en je meent dat het verblijf bij ons geschikt is om tot op je oude dag de filosofie te beoefenen met je nieraandoening, dan zullen alle faciliteiten om het leven aangenaam te maken jou gegarandeerd ter beschikking staan. Want ook het door de koning voorgestelde ereambt,^2. dat als het ware als welkomstgeschenk voor je klaar ligt zodra je naar ons land bent gekomen, kan ik je zelf echt garanderen en dit kan ik ook in de toekomst op me nemen op basis van mijn eigen verantwoordelijkheid. En het is toch niet mijn gewoonte mijn reputatie op het spel te zetten. Tot op de dag van vandaag heb ik die, naar mijn mening, onbezoedeld weten te houden, want ik herinner me het Delphische gezegde ‘Verleen zekerheid en je krijgt de ondergang’.^3.

Hoe ben ik dan nu tot zo'n zelfverzekerdheid gekomen dat ik vrijwillig garant sta voor deze belofte hoewel die buiten mijn bereik ligt? Simpelweg weet ik zelf van de koning dat hij enthousiast en standvastig hiervoor heeft gekozen en ik heb de zekerheid gekregen dat het geschenk, dat jij onmiddellijk na je aankomst zult krijgen, voor je klaar ligt. Indien je evenwel echt aan Duitsland verknocht blijft, zodat je vreest dat je verblijf hier niet in gelijke mate aan je wensen kan voldoen, dan is dit voor mij moeilijk te weerleggen. Boven alles zou ik, als ik me geconfronteerd zou zien met een vergelijkbare overweging en keuze, ervoor kiezen mijn hart te volgen, dat plezier beleeft aan datgene waaraan het gewend is en er daarom niet van wil scheiden. Laat dat dus om mijnentwil geen probleem zijn, indien je hart zo spreekt. Maar indien je mening balanceert tussen beide mogelijkheden en als je daarom twijfelt, kom op dan, mijn beste, laat de balans doorslaan naar een van beide kanten en dan het liefst naar deze kant hier. Want het zou ondraaglijk zijn als je de beslissing weer zou uitstellen, terwijl het ambt voor jou is gegarandeerd en - zoals ik je verzeker - bij je komst voor je klaar ligt, tenzij je natuurlijk meent dat mijn kwaliteiten tekortschieten om een dergelijke garantie te kunnen waarmaken.

Houd dus op met uitstellen, vriend, en nu eens dit dan weer dat smoesje te gebruiken en, zoals men zou kunnen zeggen, onnodig quasi-bescheiden te zijn jegens de koning. Want alle belangrijke en verstandige mensen zouden het zeker zeer kortzichtig vinden indien je de indruk wekt dit gewin roekeloos te laten schieten terwijl je het zonder enige kritiek kunt aannemen. Indien daarentegen, wat velen denken, de neiging van de theologen bij ons om ruzie te zoeken jou belet te emigreren, omdat jij je zogenaamd zou bezighouden met de correctie van de heilige geschriften, dan is die angst ongegrond. Zeker zal de eer van de uitnodiging je onmiddellijk veiligheid en

2. Dat van thesaurier te Tours.

3. Adagia 597.

[p. 211]

ongestoorde rust verschaffen en ongetwijfeld zou niemand het wagen jou lastig te vallen aangezien je door de koning bent uitgenodigd en wordt beschermd. Terwijl bovendien het ambt dat jou wacht, op zichzelf al eervol is en je een schitterend inkomen zal bezorgen, is het niet minder dan vijf dagreizen verwijderd van de verblijfplaats van die theologen. Daarom zul je hun kwaadsprekerij onbevreesd kunnen negeren. Bovendien zou ook de waardering van de intellectuelen in aanzienlijke posities, die nu is gericht op je geschriften maar die waarschijnlijk zal groeien wanneer je hier woont en je hier thuisvoelt, de doorslag kunnen geven om de club van degenen die een hekel aan je hebben, koest te houden. Sowieso vinden veel verstandige en weldenkende mensen dat die lieden het bij het verkeerde eind hebben en veeleer jaloers zijn op de geleerden die oog hebben voor schoonheid, vanwege hun prachtige en prijzenswaardige hervormingsdrang, dan dat ze enige passie voor iets nuttigs of goeds volgen.

Nu de zaken er zo voorstaan ben ik verbaasd dat je voorheen enthousiast was om te verhuizen maar de middelen miste, en nu schitterende middelen gevonden hebt en vervolgens twijfelt. Jij moet nu dus bepalen of het voor jou het beste is deze uitnodiging aan te nemen of af te wijzen. Want de koning zou wel eens spijt kunnen krijgen indien hij vindt dat hij voor de gek wordt gehouden. Gegroet.

Parijs 8 mei