De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 10. Brieven 1356-1534
(2012)–Desiderius Erasmus–
Auteursrechtelijk beschermd1382 Van Johann von Botzheim
| |
[pagina 70]
| |
uit het niets ontstaan, want u hebt zelfs wel meer verdiend van hun kant, hoewel men vaak de minste beloning krijgt van degenen voor wie men zich het meest verdienstelijk heeft gemaakt; maar bedenk dat er nog iets moet overblijven dat de goddelijke barmhartigheid u kan lonen of vergeven. U schrijftGa naar voetnoot1. dat u daar vroeger al een grote schare vrienden had en dat er nu nog heel wat bijgekomen zijn. Weet dat dit er bij elkaar nog maar weinig zijn vergeleken met die u in de komende eeuwen zult krijgen. Meer dan één nodigt u uit om een taak op u te nemen die heel onaangenaam is. Het risico bestaat dat de gemoederen hoog oplopen, zodat zij veeleer willen dat het onrecht gewroken wordt dat hun koning is aangedaanGa naar voetnoot2. dan dat zij Christus' glorie willen vermeerderen. Het advies van de secretarisGa naar voetnoot3. bevalt me. Hij - wie het ook is - bevordert uw heilzame streven en de vredige weg die u overal aanprijst. U zult betiteld worden als het ingehuurde werktuig van veel papisten, niet zonder groot gevaar voor uw boeken: die zullen overal uiteengerukt worden, zelfs door gewone werklieden. Mijn advies zou zijn publicatie van die boeken een of twee jaar uit te stellen, zoals u eerst altijd deed; of u moet liever het doel willen zijn waarop iedereen zijn pijlen afschiet. U hebt geen adviseur nodig want u hebt zelf meer dan genoeg verstand om dit op te lossen. Wat u over de Leuvense theologen schrijft, bevalt me ook; eindelijk zullen zij teruggedreven worden naar waar zij thuishoren. U moet er nog maar eens een nachtje over slapen of u naar de koning van Frankrijk gaat. Ik bespeur dat enkele van de Duitsers die zich in de omgeving van de keizer bevinden, u slecht gezind zijn; hiertoe behoort, denken ze, een zekere Balthasar,Ga naar voetnoot4. proost in Waldkirch en kanunnik van Konstanz, die nu in Spanje aan het hof verkeert. Vrouwe Margaretha is razend in de zaak Luther, net als Fabri bij ons en door zijn toedoen ook heel wat bisschoppen en vorsten; hierbij zijn er echter die hem waardeloos vinden. Ik weet zeker dat hij de man is die geld van Ferdinand afgeperst heeft dat naar u gestuurd is om u om te kopen;Ga naar voetnoot5. want u had het niet gewild, als rechtschapen man. Hij meet Erasmus af naar zichzelf; in zoverre is hij standvastiger dan Judas, dat hij eenmaal ontvangen geld niet teruggeeft maar met de dag de prijs van zijn koppigheid opdrijft. Deze man is opgenomen in het hof van Ferdinand. Na zijn terugkeer in Konstanz is hij nu bezig zijn eigen zaken op orde te brengen. Want hij gaat gebukt onder zware schulden, nog erger dan Eppendorf. | |
[pagina 71]
| |
Bij ons staat opnieuw iets tragisch op het vuur over het ontslaan van Wanner,Ga naar voetnoot6. niet zonder opruiend gemopper, hoewel het initiatief hiertoe bij een kleine groep ligt en zich in het verborgene afspeelt. In mijn volgende brief zal ik u op de hoogte houden. Het gewone volk en de meerderheid van de raad steunen Wanner; Fabri en de zijnen vertrouwen vooral op de hulp van de bisschop van VeroliGa naar voetnoot7. en anderen die uit naam van de keizer hier in Konstanz opereren. Er hangt een geur van oproer, maar als er iets gebeurt, zal ik het u binnen veertien dagen laten weten. Over de discussie van OecolampadiusGa naar voetnoot8. heb ik de uitkomst nog niet kunnen achterhalen; ik had ook geen gelegenheid de bezorger van uw brief te ontmoeten. Op de feestdag van de heilige BartholomeusGa naar voetnoot9. had ik een vreemdeling te gast, Cronberg, die ik nog nooit ontmoet had en ook anderszins niet kende. Hij is naar Zürich vertrokken: ik heb hem mijn dienaar Martinus die dag als gids meegegeven. Over de verbranding van de drie monniken te Brussel is alleen het kale verhaal hier gearriveerd, dat in Neurenberg gedrukt is;Ga naar voetnoot10. volgens berichten zal binnenkort een nauwkeurig verslag verschijnen. Uw plan om Hutten te kalmeren bevalt me; de rest beviel me eveneens. Toen de bode mij uw brief bezorgde, eiste hij dat mijn eventuele antwoord binnen een uur gereed zou zijn. Nu hoor ik dat delegaties van heel Zwitserland in Zürich bijeengekomen zijn om de zaak Luther te bespreken.Ga naar voetnoot11. De mensen van Luzern zijn woedend op die van Zürich; ze zouden hen willen ruïneren. Maar ik heb begrepen dat de inwoners van Bern, Schwyz,Ga naar voetnoot12. Glarus, Bazel en Schaffhausen op de hand van Zürich zijn, want zij steunen de zaak van Luther een beet- | |
[pagina 72]
| |
je, zo wordt gezegd. We zullen afwachten wat er gaat gebeuren. Zodra Froben iets klaar heeft, zorg dan dat ik het krijg. Beste Erasmus, wat bedoelt u eigenlijk met ‘Als je dichterbij zou wonen, zou ik je komen opzoeken’? Als u gezond bent en om Botzheim geeft, zal de reis kort zijn; anders zal elke reis heel lang zijn, hoe dichtbij de bestemming ook ligt. Uw appartement op de bovenverdieping wacht op u; het is verbouwd, met een open haard. Uw vriend Botzheim wacht op u; als hij kon, zou hij bevel geven tot uw vertrek naar Konstanz. Er is maar één risico: de wijn; ik vertrouw erop dat het overige prima in orde zal zijn voor een vriendelijk iemand als u. Het ga u goed, met de beste wensen. Op de feestdag van Bartholomeus, 1523 Uw vriend Botzheim Fabri wilde in Lindau voor het volk een preek houden op Sacramentsdag;Ga naar voetnoot13. toen hij de kansel of het spreekgestoelte bestegen had, begon hij een onoverwinnelijke toren te bouwen tegen bepaalde leerstellingen van Luther; maar naarmate hij fanatieker streed, lachte men hem met steeds meer genoegen uit. En toen, een paar dagen later, zakte door een licht briesje die hele toren van Fabri in elkaar; een vriend van mij schreef dit bijgevoegde zesregelige gedichtjeGa naar voetnoot14. toen hij dit gezien had. Aan de allergeleerdste heer Desiderius Erasmus van Rotterdam, zijn dierbare leermeester. Te Bazel |
|