De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 9. Brieven 1252-1355

1349 Aan Gianfrancesco Torresani
Bazel, 18 maart 1523

Gegroet, mijn beste Francesco. Ik denk dat jij mijn briefhebt ontvangen, waarin ik op jouw ruzieachtige brief reageer.^1. Ik ben onze omgang van vroeger niet vergeten, en zelfs als ik zou willen, zou mijn niersteen, die ik bij jou voor het eerst heb gekregen,^2. het niet toestaan. Als hij mij van tijd tot tijd weer opzoekt, doet hij me aan Venetië denken. Ik heb geen contract met Froben of enige andere drukker; een samenzwering te beramen voor jullie ondergang staat ver van mij af. Wel geef ik toe, dat jouw vader,^3. toen ik bij je wegging^4. mij liet weten, dat als ik iets had, ik het hem moest toesturen. Maar hij sprak met zo'n gezicht, dat hij mij met een sardonische grijns^5. leek te lachen.

Froben heeft het afgelopen jaar de Adagia gedrukt, die opnieuw zijn uit-

1. Beide brieven zijn verloren gegaan.

2. Zie Adagia 1001. In een passage, ingevoegd in de editie van februari 1526, schrijft Erasmus dat hij zijn eerste niersteenaanval kreeg toen hij in Venetië aan de uitgave van zijn Adagia werkte.

3. Andrea Torresani.

4. In december 1508.

5. Adagia 2401.

[p. 358]

gebreid. Ik heb er de laatste hand aan gelegd, want ik meen dat ik wel voldoende arbeid aan dat werk heb besteed. Er is veel toegevoegd van goede auteurs. Als jullie exemplaren verkocht zijn, zal ik jullie een volledig en verbeterd exemplaar sturen. Niemand zal ik eerder gelegenheid tot drukken geven dan jou, als je tenminste van plan was binnen een jaar te drukken. Het feit dat jullie editie weinig succesvol was, kunnen jullie mij niet kwalijk nemen, omdat jullie dat buiten mijn weten gedaan hebben. Deel mij daarom hierover zo snel mogelijk mee wat jullie van plan zijn. Zelf geef je ook toe dat jullie bij het uitgeven van de bijbel^6. kopij gebruikt hebben die onvoldoende van fouten ontdaan was. Ik heb er veel ontdekt, vooral in de Spreuken, Ecclesiasticus en dergelijke boeken. Je vader zou er goed aan doen, als hij mij weer hetzelfde werk zou geven met kopij die minder fouten bevat. Als hij de werken van Chrysostomus in het Grieks zou drukken en vooral wat niet vertaald is, zouden zij heel goed verkopen. Het geldt ook als er nog iets van Origenes in het Grieks zou zijn.^7. Het volk heeft een manie voor godsdienstige boeken en er bestaat geen gevaar dat iemand met een omvangrijk boek concurreert.

De jongeman die de brief bezorgt^8. wenst jullie vak te leren. Willen jullie bekijken of hij van nut zou kunnen zijn. Want hij vroeg mij hem bij jullie hiervoor aan te bevelen.

Het ga jou en al je mensen goed, en beveel mij bij hen hartelijk aan.

Bazel, 18 maart 1523

Je vriend Erasmus

Aan de geleerde heer Francesco Asola in Venetië

6. Zie brief 770.

7. Geen van deze drie suggesties werd opgevolgd.

8. Waarschijnlijk Johannes Hovius.